Sau hơn 15 năm triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, tỉnh Thái Nguyên đã đạt được những kết quả toàn diện và rõ nét.
Tổng nguồn lực huy động thực hiện chương trình giai đoạn 2021 – 2025 trên toàn tỉnh đạt hơn 85.000 tỷ đồng; trong đó, đóng góp tự nguyện từ người dân và cộng đồng, bao gồm cả hiện vật và ngày công quy đổi, lên tới gần 1.300 tỷ đồng.
Hạ tầng nông thôn được cải thiện rõ rệt, đời sống người dân được nâng cao, hơn 1.000 hợp tác xã được thành lập và gần 180 làng nghề đã phát triển, góp phần làm thay đổi căn bản diện mạo nông thôn.

Theo rà soát mới nhất sau khi sáp nhập các đơn vị hành chính, toàn tỉnh hiện còn 35 xã trong tổng số 77 xã chưa đạt chuẩn nông thôn mới. Đây là thách thức không nhỏ, đòi hỏi sự vào cuộc quyết liệt hơn của cả hệ thống chính trị. Đặc biệt, việc tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, đánh giá thực chất tiến độ và chất lượng thực hiện từng tiêu chí tại các địa phương là yếu tố then chốt để đảm bảo chương trình không chỉ “về đích” mà còn thực sự phát huy hiệu quả bền vững.
Các xã chưa đạt chuẩn phần lớn thuộc vùng sâu, vùng xa, có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, địa hình chia cắt mạnh, hạ tầng giao thông, trường học, trạm y tế, nhà văn hóa... còn thiếu thốn và xuống cấp.
Trước thực trạng đó, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã phối hợp tổ chức nhiều đoàn công tác đến trực tiếp 35 xã trong lộ trình về đích để khảo sát, đánh giá hiện trạng và đề xuất các giải pháp tháo gỡ khó khăn theo từng tiêu chí cụ thể.
Tăng cường kiểm tra, giám sát không chỉ là khâu kiểm tra tiến độ, mà còn cần đi sâu đánh giá tính bền vững, thực chất của từng tiêu chí. Các cơ quan chức năng, đơn vị được phân công phụ trách phải thường xuyên bám sát cơ sở, nắm bắt thực tế, phát hiện vướng mắc và chủ động tham mưu điều chỉnh các chính sách hỗ trợ sát với nhu cầu từng địa phương. Tránh tình trạng chạy theo thành tích, xây dựng hình thức mà không đảm bảo hiệu quả lâu dài.
Bên cạnh đó, ưu tiên tập trung nguồn lực hỗ trợ cho các tiêu chí khó hoàn thành như: hạ tầng giao thông, vệ sinh môi trường, cơ sở vật chất trường học, trạm y tế, thiết chế văn hóa... Đồng thời, tăng cường công tác xã hội hóa trong lĩnh vực giáo dục, y tế, văn hóa để huy động thêm nguồn lực từ xã hội, giảm áp lực cho ngân sách nhà nước và nâng cao tính chủ động của cộng đồng.
Cùng với việc đầu tư hạ tầng, thúc đẩy phát triển kinh tế nông thôn là yếu tố then chốt để các địa phương hoàn thành tiêu chí về thu nhập – một trong những tiêu chí khó và đòi hỏi tính bền vững cao. Do đó, chương trình cần tiếp tục đồng hành cùng người dân trong xây dựng các mô hình sản xuất hiệu quả, ứng dụng khoa học - công nghệ, phát triển sản phẩm OCOP, liên kết chuỗi giá trị và mở rộng thị trường tiêu thụ.
Đặc biệt, việc phát triển sản phẩm OCOP phải gắn với vùng nguyên liệu ổn định, có tính đặc trưng và có khả năng cạnh tranh cao trên thị trường. Các địa phương cần đẩy mạnh kết nối vùng sản xuất với hệ sinh thái nông sản liên vùng, tạo nền tảng vững chắc cho phát triển kinh tế nông thôn.
Để chương trình xây dựng nông thôn mới đi vào chiều sâu, thực chất, cần xác định rõ đây là nhiệm vụ thường xuyên, liên tục, không có điểm kết thúc. Các cấp ủy, chính quyền phải duy trì vai trò chỉ đạo xuyên suốt, tăng cường phân cấp, phân quyền, đi đôi với trách nhiệm giải trình, đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả trong triển khai.
Người dân cần tiếp tục được xác định là chủ thể trung tâm của chương trình, không chỉ là người thụ hưởng mà còn là người trực tiếp tham gia, giám sát và phản biện xã hội.
Tỉnh Thái Nguyên đặt mục tiêu đến năm 2030 có 100% xã đạt chuẩn nông thôn mới, trong đó ít nhất 50% đạt chuẩn nâng cao và 10% trở lên đạt chuẩn kiểu mẫu. Để hiện thực hóa mục tiêu này đúng lộ trình, cần có sự phối hợp đồng bộ giữa các cấp, các ngành và sự chung tay của toàn xã hội. Bên cạnh quyết tâm chính trị cao, việc thường xuyên kiểm tra, giám sát, đánh giá hiệu quả chương trình sẽ là "chìa khóa" để đảm bảo tính bền vững, chất lượng và thực chất trong xây dựng nông thôn mới trên địa bàn tỉnh.