Tỉnh đa dạng hóa phương thức truyền thông, ứng dụng công nghệ và khuyến khích xã hội hóa để đưa Luật Di sản vào cuộc sống, biến di sản thành động lực bền vững cho phát triển kinh tế – xã hội.
Truyền thông di sản – Kết nối quá khứ và tương lai
Thanh Hóa, từ lâu đã nổi tiếng với bề dày lịch sử và kho tàng di sản văn hóa đặc sắc. Những năm qua, các cấp, các ngành và từng địa phương trong tỉnh đã chủ động đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức cộng đồng về Luật Di sản văn hóa, tạo nền tảng quan trọng cho việc bảo tồn, phát huy di sản gắn với hoàn thành tiêu chí văn hóa trong xây dựng nông thôn mới.
Tại thôn Hợp Đồng, xã Hoằng Giang, đền thờ Cao Lỗ là một trong những minh chứng sinh động về sự gắn bó giữa di sản và cộng đồng. Theo truyền thuyết, Cao Lỗ là vị tướng tài của Vua An Dương Vương, có công chế tạo nỏ thần. Khi theo nhà vua chạy về phương Nam, đoàn quân dừng chân qua vùng Hợp Đồng, con cháu họ Cao đã lập đền thờ ông ngay tại đây. Qua nhiều triều đại, di tích được ban sắc phong, trùng tu, đặc biệt là dưới triều Minh Mạng.
Trong kháng chiến chống Mỹ, đền trở thành kho tập kết lương thực của huyện Hoằng Hóa chi viện cho miền Nam. Năm 1999, đền được công nhận Di tích lịch sử quốc gia. Hàng chục tỷ đồng đã được huy động – phần lớn từ nguồn xã hội hóa – để tôn tạo, duy trì kiến trúc và cảnh quan di tích. Đây là kết quả của công tác truyền thông pháp luật về di sản được thực hiện bài bản, hiệu quả, tạo sự đồng thuận cao trong nhân dân.
Những năm qua, Thanh Hóa đã triển khai nghiêm túc các chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước về di sản văn hóa. Công tác truyền thông Luật Di sản văn hóa được đẩy mạnh với nhiều cách làm sáng tạo, nhằm nâng cao trách nhiệm bảo tồn và phát huy giá trị di sản trong cộng đồng.
Việc tuyên truyền dựa trên nền tảng Luật Di sản văn hóa năm 2001, Luật sửa đổi năm 2009 và đặc biệt từ ngày 1/7/2025, Luật Di sản văn hóa năm 2024 có hiệu lực, tạo hành lang pháp lý đồng bộ hơn cho công tác quản lý di sản.
Để luật đi vào cuộc sống, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch cùng các cơ quan liên quan đã tổ chức nhiều hội nghị, tọa đàm, lớp tập huấn; đăng tải nội dung luật trên báo chí, mạng xã hội; đẩy mạnh số hóa di sản thông qua trang thông tin điện tử, mã QR tại các điểm di tích; gắn tuyên truyền giá trị di sản với quảng bá du lịch tỉnh nhà.
Bên cạnh đó, tỉnh khuyến khích sự tham gia của các tổ chức xã hội như: Hội Di sản văn hóa và Cổ vật Thanh Hóa; vận động nhà sưu tập hiến tặng hiện vật; lan tỏa tinh thần trân trọng di sản trong cộng đồng. Nhiều đơn vị trực tiếp quản lý di tích đổi mới cách thức truyền thông, gắn bảo tồn với phát triển du lịch bền vững.
Tại Trung tâm Bảo tồn di sản Thành nhà Hồ – Di sản văn hóa thế giới – hoạt động truyền thông, trưng bày, giới thiệu hiện vật được duy trì thường xuyên. Trung tâm hợp tác với các trường học địa phương triển khai các chương trình trải nghiệm như: “Em yêu lịch sử – khám phá Thành nhà Hồ”, “Em làm nhà khảo cổ học nhí”, hay cuộc thi video “Em là hướng dẫn viên di sản quê em”... Những hoạt động này đã giúp di sản gần gũi, sinh động và hấp dẫn hơn đối với thế hệ trẻ.
Gần đây, UBND xã Tây Đô đã ra mắt Câu lạc bộ cồng chiêng, váy Mường tại thôn Quan Nhân với 50 thành viên, tham gia truyền dạy, biểu diễn và quảng bá văn hóa Mường. Đây không chỉ là nơi sinh hoạt văn hóa cộng đồng mà còn là kênh tuyên truyền pháp luật về di sản, góp phần khôi phục và giữ gìn bản sắc quê hương.
Di sản văn hóa - nền tảng bền vững cho phát triển nông thôn mới
Hiện Thanh Hóa sở hữu hệ thống di tích dày đặc, phân bố rộng khắp. Các cấp ủy, chính quyền đã cụ thể hóa mục tiêu bảo tồn bằng nhiều kế hoạch, đề án; đưa nội dung phát huy giá trị di sản vào chương trình phát triển kinh tế – xã hội của tỉnh.
Từ năm 2021 đến nay, toàn tỉnh đã phê duyệt hơn 200 dự án tu bổ, tôn tạo di tích với tổng vốn trên 4.000 tỷ đồng, trong đó 36 dự án đã hoàn thành, tạo diện mạo mới cho nhiều di tích lịch sử, văn hóa, cách mạng. Nhiều lễ hội, trò chơi dân gian được khôi phục, nhiều loại hình được ghi danh vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Đến nay, Thanh Hóa có 858 di tích được xếp hạng các cấp, khẳng định vị thế văn hóa trên bản đồ cả nước.
Phát huy kết quả đạt được, các địa phương đang tiếp tục đẩy mạnh truyền thông, nâng cao hiệu lực thi hành Luật Di sản văn hóa; khai thác giá trị văn hóa phục vụ phát triển kinh tế – xã hội và xây dựng nông thôn mới. Các ban quản lý di tích được kiện toàn; hoạt động quảng bá di sản gắn với du lịch được chú trọng.
Những hoạt động trên đã chứng minh, truyền thông về di sản văn hóa chính là cầu nối giúp giá trị văn hóa lan tỏa sâu rộng trong cộng đồng. Khi triển khai đúng hướng, công tác này không chỉ nâng cao nhận thức, bồi đắp tình yêu di sản mà còn khuyến khích người dân tham gia bảo vệ những giá trị quý báu của quê hương. Đó là con đường bền vững nhất để biến di sản văn hóa trở thành nguồn lực mềm, đóng góp thiết thực vào quá trình xây dựng nông thôn mới và thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội của Thanh Hóa.
.svg){kind=icon}
