Đúng như dự kiến, Mark Sandy, quan chức thuộc Văn phòng quản lý và ngân sách của chính phủ Mỹ (OMB) chiều 16/11 theo giờ địa phương (rạng sáng 17/11 theo giờ Việt Nam) khai với các nhà điều tra của quốc hội rằng, ông không biết tại sao các khoản viện trợ quân sự trị giá gần 400 triệu USD của Washington cho Ukraina lại bị trì hoãn.

{keywords}
Ông Mark Sandy tới phiên điều trần trước Quốc hội hôm 16/11. Ảnh: AP

Tuy nhiên, một nguồn thạo tin tiết lộ với CNN rằng, trong buổi điều trần kéo dài 5 giờ đồng hồ liên tục, ông Sandy có đề cập đến sự bất thường khi một trợ lý trong OMB lại được chỉ định giám sát quá trình giải ngân viện trợ và ra lệnh đình chỉ việc cấp phát các khoản viện trợ đó cho Kiev. Nhân vật được nhắc đến là Mike Duffey.

Ông Sandy đã trao đổi với trưởng luật sư OMB về nghi vấn liệu động thái ở trên có vi phạm Đạo luật Kiểm soát tịch thu và ngân sách quốc hội Mỹ có từ năm 1974 hay không. Song, quan chức này không nhắc tới câu trả lời của trưởng luật sư OMB.

Sáng 17/11, các ủy ban điều tra của Hạ viện Mỹ cũng công bố các bản ghi nội dung điều trần kín của cố vấn Nhà Trắng Tim Morrison và Jennifer Williams, trợ lý cho Phó Tổng thống Mike Pence. Cả hai vị cố vấn này đều mô tả những quan ngại khi họ nghe được nội dung Tổng thống Trump thảo luận về các cuộc điều tra chính trị với người đồng cấp Ukraina Zelensky ngày 25/7.

{keywords}
Cố vấn Nhà Trắng Tim Morrison. Ảnh: AP

Theo ông Morrison, phái viên Mỹ tại Liên minh châu Âu Gordon Sondland đã hành động theo chỉ đạo của lãnh đạo Nhà Trắng trong bê bối Ukraina. Cựu thành viên Hội đồng an ninh quốc gia Mỹ khẳng định đã được Đại sứ Sondland tiết lộ, việc Washington viện trợ quân sự cho Kiev đi kèm với điều kiện Ukraina phải xúc tiến điều tra cha con đối thủ chính trị của ông Trump - cựu Phó Tổng thống thuộc đảng Dân chủ Mỹ Joe Biden.

Ông Morrison cho biết thêm, sau một cuộc gặp với Tổng thống Ukraina và Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence ở Warsaw, Ba Lan hồi đầu tháng 9, ông đã nhìn thấy Đại sứ Sondland tiếp cận và trao đổi riêng với một trợ lý cấp cao của ông Zelensky.

Ông Morrison cũng nói với các nhà điều tra Hạ viện hồi tháng 10 rằng, Fiona Hill, một quan chức Nhà Trắng khi đó từng khuyên ông tránh xa các hoạt động chính sách liên quan đến Ukraina của Rudy Giuliani, luật sư riêng của Tổng thống Trump. Ông Morrison cũng từng tới gặp các luật sư hàng đầu của Hội đồng an ninh quốc gia để bày tỏ lo ngại về nguy cơ rò rỉ nội dung cuộc điện đàm Trump - Zelensky hồi tháng 7 có thể dẫn đến nguy cơ "chính trị hóa" vấn đề Ukraina và mất đi sự ủng hộ của lưỡng đảng đối với nước này.

Trong khi đó, Jennifer Williams, trợ lý đặc biệt cho Phó Tổng thống Pence về châu Âu và Nga cho biết, trước cuộc điện đàm gây tranh cãi ngày 25/7, bà chưa từng nghe nói đến đến sự can thiệp của Ukraina vào tổng tuyển cử Mỹ năm 2016 hay việc điều tra cha con Biden. Song, bà Williams bày tỏ sự đồng tình với quyền Đại sứ Mỹ tại Ukraina Bill Taylor rằng, việc trì hoãn hỗ trợ an ninh cho Ukraina là "sai lầm điên rồ".

{keywords}
Bà Jennifer Williams (áo trắng), trợ lý đặc biệt cho Phó Tổng thống Pence về châu Âu và Nga. Ảnh: AP

Hãng thông tấn NPR dẫn lời khai của bà Williams, người đã trực tiếp nghe và ghi chép về cuộc điện đàm Trump -  Zelensky nhấn mạnh, các nỗ lực của ông chủ Nhà Trắng nhằm ép Ukraina điều tra đối thủ chính trị là "bất thường và không phù hợp", có thể hé lộ một số động cơ khác của tổng thống khi ra sắc lệnh đóng băng viện trợ quân sự cho nước đồng minh Mỹ.

Nữ trợ lý cũng thú nhận đã gửi các bài báo viết về các liên lạc của ông Giuliani với giới chức Kiev cho Phó Tổng thống Pence. Song, bà quả quyết không biết ông Giuliani là luật sư riêng của Tổng thống Trump cũng như việc ông đang hành động theo chỉ đạo của ai. Phe Dân chủ cáo buộc ông Trump đã cử luật sư riêng Giuliani tới Kiev để thúc đẩy các yêu cầu của lãnh đạo Nhà Trắng với chính quyền Zelensky.

Tuấn Anh