Đã xây dựng cơ sở dữ liệu cho 136.000ha ở Đắk Lắk và Lâm Đồng
Trước đó, các tổ chức quốc tế và các doanh nghiệp cà phê ở nước ta đã được Bộ NN-PTNT, UBND tỉnh Đắk Lắk và tỉnh Lâm Đồng đồng ý triển khai thực hiện thí điểm các hỗ trợ kỹ thuật trồng cà phê tuân thủ EUDR (quy định của Liên minh châu Âu về sản xuất không gây mất rừng).
Hoạt động sẽ tập trung xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu rừng và vùng trồng cà phê; xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc sản phẩm cà phê; xây dựng quy chế trao đổi và thông tin giữa các tác nhân trong chuỗi giá trị…
Bà Trần Quỳnh Chi - đại diện IDH (một trong tổ chức quốc tế của tham gia hỗ trợ chương trình), cho biết, hệ thống cơ sở dữ liệu rừng và vùng trồng cà phê tuân thủ EUDR là kết quả sau hơn 1 năm thử nghiệm ở tỉnh Lâm Đồng, Đắk Lắk.
Theo đó, các đơn vị đã thu thập thông tin, cơ sở dữ liệu của hơn 130.000ha rừng và 136.000ha cà phê tại 4 huyện sản xuất cà phê lớn nhất ở Lâm Đồng và Đắk Lắk. Gia Lai là tỉnh thứ 3 tham gia vào dự án thu thập cơ sở dữ liệu, kết hợp sử dụng hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia để tiếp tục thu thập dữ liệu cho 30.000ha rừng và 4.000ha cà phê.
Theo bà Chi, việc EU xem xét hoãn thực hiện EUDR đến tháng 12/2025 sẽ cho Việt Nam thêm thời gian chuẩn bị, thu thập dữ liệu cho gần 600.000ha cà phê còn lại.
“Hệ thống cơ sở dữ liệu này sẽ là công cụ giúp mở rộng kế hoạch thu thập dữ liệu đến các tỉnh sản xuất cà phê chính của Việt Nam. Sau đó, tiếp tục mở rộng ra các tỉnh miền Trung, miền Bắc”, đại diện IDH nhấn mạnh.
Theo quy định mới nhất của EU, xây dựng truy xuất nguồn gốc phải hướng đến sản phẩm vật lí đến vườn cây. Đây là thách thức lớn với doanh nghiệp, bởi một số khâu trong chuỗi sản xuất hiện nay chưa được minh bạch hoá. Thế nên, bà Chi cho rằng cần xây dựng chuỗi cung ứng minh bạch để đáp ứng yêu cầu EUDR và đánh giá rủi ro, xây dựng giải pháp giảm thiểu rủi ro với các vùng trồng cần thiết.
Hệ thống cung cấp bộ mã địa cho từng vườn cây và nông hộ
Với việc huy động nguồn lực và dữ liệu sẵn có từ các bên, hệ thống cơ sở dữ liệu rừng và vùng trồng cà phê được xây dựng một cách hiệu quả về chi phí. Hệ thống cung cấp bộ mã địa cho từng vườn cây và nông hộ, kèm theo thông tin chi tiết về cây trồng.
Nhờ đó, sẽ đạt được tính đồng bộ cao và hoàn toàn đáp ứng các yêu cầu giải trình thông tin cũng như truy xuất nguồn gốc của EUDR.
Từ tháng 1/2025, sẽ tập trung vào thí điểm và nhân rộng hệ thống truy xuất nguồn gốc cà phê từ nông hộ đến cấp huyện, tỉnh. Song song với đó sẽ nâng cấp hạ tầng, tích hợp thông tin vùng trồng và kết nối với cơ sở dữ liệu quốc gia của ngành trồng trọt do Bộ NN-PTNT quản lý và vận hành.
Ở nước ta, sản xuất cà phê là thế mạnh. Năm 2024, ước xuất khẩu cà phê đạt 1,46 triệu tấn, thu về 5,5 tỷ USD - mức kỷ lục lịch sử. Trong đó, thị trường EU là khách hàng lớn nhất của cà phê Việt Nam. Tuy nhiên, thị trường này cũng đòi hỏi yêu cầu rất cao về truy xuất nguồn gốc, tính minh bạch của sản phẩm và đặc biệt là quy định EUDR.
Ông Nguyễn Đỗ Anh Tuấn - Vụ trưởng Vụ Hợp tác Quốc tế (Bộ NN-PTNT), cho biết, việc triển khai thí điểm hệ thống cơ sở dữ liệu này cung cấp giải pháp kỹ thuật hỗ trợ ngành hàng cà phê của Việt Nam đáp ứng các yêu cầu của EUDR.
Bộ NN-PTNT sẽ đồng hành và phối hợp chặt chẽ để hoàn thiện, mở rộng, cập nhật và duy trì hệ thống này. Qua đó, hệ thống sẽ không chỉ cung cấp giải pháp hỗ trợ việc truy xuất nguồn gốc và đảm bảo tính minh bạch trong chuỗi cung ứng ngành hàng cà phê mà còn tạo cơ sở để nhân rộng cho các ngành hàng nông nghiệp khác, ông Tuấn nói thêm.
Hà Giang