Thúc đẩy phát triển kiến trúc xanh – kiến trúc bền vững

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, cạn kiệt tài nguyên và những thách thức môi trường ngày càng gia tăng, kiến trúc xanh – kiến trúc bền vững không còn là một lựa chọn mang tính xu hướng, mà đã trở thành yêu cầu tất yếu của phát triển. Tại Tọa đàm “Xu hướng Nội thất Kiến trúc Việt Nam 2026-2030” diễn ra ở Hà Nội mới đây, TS. KTS. Phan Đăng Sơn – Chủ tịch Hội Kiến trúc sư Việt Nam đã có bài phát biểu nhấn mạnh vai trò then chốt của kiến trúc trong việc định hình tương lai phát triển bền vững của đất nước, đặc biệt thông qua việc kết hợp hài hòa giữa bản sắc truyền thống và tinh thần hiện đại.

Theo TS. KTS. Phan Đăng Sơn, hơn 77 năm qua, sứ mệnh cốt lõi của Hội Kiến trúc sư Việt Nam luôn là thúc đẩy sự phát triển của ngành kiến trúc, trong đó có kiến trúc nội thất, nhằm đáp ứng yêu cầu từng giai đoạn phát triển của đất nước. Sứ mệnh ấy không chỉ dừng lại ở việc tạo ra những công trình đáp ứng công năng sử dụng, mà còn phải góp phần xây dựng nền kiến trúc có chiều sâu văn hóa, có trách nhiệm xã hội và có khả năng định hướng tương lai. Đây chính là nền tảng tư duy quan trọng để tiếp cận kiến trúc xanh – kiến trúc bền vững một cách toàn diện.

Tuy nhiên, Chủ tịch Hội Kiến trúc sư Việt Nam cũng thẳng thắn chỉ ra nhiều tồn tại hiện nay. Nhận thức về việc phát huy và tiếp biến bản sắc trong sáng tạo kiến trúc của một bộ phận kiến trúc sư, nhà thiết kế vẫn còn thiếu chiều sâu và sự nhất quán. Công tác lý luận, phê bình, phản biện và đào tạo chưa phát huy đầy đủ vai trò dẫn dắt. Trong khi đó, cộng đồng xã hội chưa có sự hiểu biết đầy đủ về kiến trúc, dẫn đến việc tiếp nhận các xu hướng quốc tế một cách thiếu chọn lọc, tiềm ẩn nguy cơ đánh mất bản sắc văn hóa. Những hạn chế này trở thành rào cản lớn đối với mục tiêu phát triển kiến trúc bền vững gắn với bản sắc Việt.

Trong bối cảnh đó, sự ra đời của ấn phẩm Trend 26+ – chuyên khảo về nội thất kiến trúc được Hội Kiến trúc sư Việt Nam bảo trợ chuyên môn – được TS. KTS. Phan Đăng Sơn đánh giá là một nền tảng quan trọng. Ông cho rằng, Trend 26+ không chỉ góp phần kết nối kiến trúc nội thất Việt Nam với thế giới, mà còn đóng vai trò gợi mở về mặt lý luận, phê bình và định hình xu hướng sáng tạo. Thông qua đó, kiến trúc nội thất Việt Nam có cơ hội phát triển theo hướng đương đại, hội nhập quốc tế nhưng vẫn giữ được “hồn cốt” văn hóa dân tộc – yếu tố cốt lõi của kiến trúc bền vững.

Đáng chú ý, kiến trúc xanh – kiến trúc bền vững, theo quan điểm của TS. KTS. Phan Đăng Sơn, không chỉ là câu chuyện vật liệu hay công nghệ, mà là một hệ giá trị tổng hợp. Đó là sự kết nối giữa người sáng tạo, nhà cung cấp vật liệu, công nghệ và người triển khai xây dựng để tạo nên những không gian kiến trúc vừa thích dụng về công năng, an toàn trong sử dụng, thẩm mỹ trong cảm thụ, vừa “an nhiên” về bền vững. Kiến trúc, bao gồm cả kiến trúc nội thất, là sản phẩm nghệ thuật – công nghệ phục vụ đời sống con người, chứ không phải chỉ để chiêm ngưỡng.

Từ góc độ phát triển dài hạn, Chủ tịch Hội Kiến trúc sư Việt Nam cho rằng, để thúc đẩy kiến trúc xanh – kiến trúc bền vững, trước hết cần tiếp tục khẳng định vững chắc vị thế và vai trò của kiến trúc đối với phát triển kinh tế – xã hội – văn hóa – môi trường của đất nước. Các tổ chức nghề nghiệp, kiến trúc sư và nhà thiết kế nội thất phải chủ động thể hiện trách nhiệm xã hội, đồng thời nghiên cứu, đề xuất hoàn thiện hành lang pháp lý, tạo điều kiện cho kiến trúc phát triển công bằng và lành mạnh.

Có thể thấy, từ những chia sẻ tại tọa đàm, thông điệp về phát triển kiến trúc xanh – kiến trúc bền vững đã được đặt trong một khung tư duy rộng mở: lấy con người làm trung tâm, lấy bản sắc làm gốc, lấy hội nhập làm động lực và lấy bền vững làm đích đến.