Trận lũ lịch sử 70 năm chưa từng thấy ở Kỳ Sơn

XEM CLIP: Lời kể của người dân

Khung cảnh hoang tàn

Vào đêm ngày 4/9, trận mưa lớn cục bộ đã làm ngập úng bản Hoà Sơn (xã Tà Cạ) và khu vực thị trấn Mường Xén (huyện Kỳ Sơn, Nghệ An). Nước tràn mang theo bùn đất ra QL7, gây ách tắc giao thông.

Do tác động của mưa lũ nên trong sáng ngày 5/9, trên địa bàn huyện có 5 trường học với gần 1.500 học sinh không thể tổ chức khai giảng.

Gần một tháng sau đó, vào đêm ngày mồng 1, sáng mồng 2/10, nơi đây lại tiếp tục gánh chịu cơn lũ quét kinh hoàng mà theo những người cao tuổi, cả đời họ người chưa bao giờ được chứng kiến. Đó là ký ức không bao giờ quên của bà con.

Ghé thăm nhà ông Vi Chiến Thắng (55 tuổi) nằm ngay trên QL7 đoạn qua khối 1, thị trấn Mường Xén khi lũ vừa qua đi. Lúc này, trước nhà ông Thắng, máy xúc, máy ủi, từng đoàn xe tải nối đuôi nhau đưa bùn đất ra ngoài.

Sau cơn lũ lần trước, ông nghĩ rằng, chắc cũng chẳng lớn lắm. Để cẩn thận, ông kê cao một số vật dụng trước sân nhà, nhưng sau đó, vẫn chẳng thể nào yên giấc vì ngoài trời mưa mỗi ngày một lớn.

“Gần sáng ngày 2/10, nước bắt đầu đổ về rồi dừng lại. Đến hơn 7h sáng cùng ngày, lũ đổ về ào ào như thác, gia đình tôi hoảng quá chạy lên tầng 2. Từ trên cao, tôi nhìn thấy lũ cuốn theo những hòn đá lớn, quăng quật nhiều cây to. Đường quốc lộ biến thành dòng sông chảy xiết trong phút chốc”, ông Thắng nhớ lại.

Lượng bùn đất kéo về rất lớn, chất cao như núi. Nơi thấp từ 50 - 70cm, nơi cao lên đến gần 2m. Hàng trăm ngôi nhà bị chôn vùi trong bùn đất, tài sản của nhiều hộ dân bị lũ cuốn trôi.

Nhiều cơ quan hành chính cấp huyện, nhà dân, ki-ốt bị cây cối, đất đá luồn vào và vây quanh khiến việc tiếp cận và cứu vớt tài sản ở phía trong gặp nhiều khó khăn.

“Sống hơn 50 năm, lần đầu tiên tôi chứng kiến cơ lũ quét khủng khiếp đến như thế”, người đàn ông hốt hoảng tâm sự.

Trận lũ lịch sử 70 năm chưa từng thấy

Gia đình ông Lữ Thanh Tuấn (71 tuổi, trú khối 1, thị trấn Mường Xén). Căn nhà 3 tầng của ông nằm đúng giữa dòng nước đâm thẳng vào, tầng 1 hoàn toàn bị nhấn chìm.

“Trận lũ chưa từng có ở Kỳ Sơn. Từ khi cha sinh, mẹ đẻ mới thấy lần đầu tiên. 12h30 ngày mồng 2 là có trận lũ đầu tiên. Khoảng 1 tiếng sau, nước lũ rút. Gia đình tôi thức cả đêm để chuyển đồ lên tầng 2. Khoảng 3h sáng, lũ lên tiếp lần 2, lần này đã mạnh hơn rất nhiều”, người đàn ông hơn 70 tuổi kể lại.

Không kịp trở tay, cả gia đình ông Tuấn, già, trẻ, lớn, bé khoá cửa, ôm nhau bỏ chạy. 

“Trận lũ lúc 7h sáng là khủng khiếp luôn. Cả bản ngập sâu trong nước. Lũ xiết cuồn cuộn quét qua không còn bóng dáng bất cứ cái gì. Nhìn ti vi, tủ lạnh, bàn học cuốn trôi mà đau lòng. Năm nay tôi hơn 70 tuổi nhưng chưa bao giờ chứng kiến trận lũ lịch sử như thế này”, ông Tuấn buồn rầu chia sẻ.

Vào sâu phía trong tâm lũ, nơi bản Hoà Sơn, Sơn Hà (xã Tà Cạ, huyện Kỳ Sơn), ai cũng xót xa. Nhiều ngôi nhà bị đổ sập chỉ còn sót lại nền móng hoặc vài tấm lợp xi măng. Con đường giờ ngập đến đầu gối, khe Huồi Giảng vốn hiền hoà nay lộ thiên nhiều tảng đá lớn nhỏ nằm ngổn ngang.

Nước lũ dâng, anh Mạc Văn Hằng (36 tuổi, trú bản Hoà Sơn) đưa người nhà đi sơ tán. Vì quá lo lắng cho khối tài sản bao năm tích góp, anh cắn răng liều mình quay trở về kiểm tra.

“Lũ lên nhanh quá. Tôi hét lớn ‘có ai cứu giúp tôi với’. Nhưng lúc này cả bản làng im phăng phắc, chẳng còn lấy một bóng người. Tôi liều mình đu lên trần nhà, nước đuổi theo phía sau, dâng lên rất nhanh. Hai tay tôi nắm lấy thanh xà ngang, lộn người nằm ngửa ra, dùng chân đạp mạnh vào mái ngói xi măng, theo đó chui ra ngoài rồi đu dây điện chạy lên rừng”, anh Hằng nhớ lại.

Lũ quét đã làm chết 1 người tại bản Sơn Hà (xã Tà Cạ); 233 ngôi nhà bị thiệt hại (trong đó có 56 nhà bị sập hoàn toàn, 141 nhà hư hỏng nặng và 36 nhà phải di dời khẩn cấp).

Nước lũ cuốn trôi hơn 200 ô tô, xe máy, xe đạp; quật ngã trên 25ha lúa, vùi chết 13 con trâu, bò, hàng nghìn con gia cầm… cùng nhiều tài sản khác. Ước tính tổng thiệt hại hơn 200 tỷ đồng.

Giao thông tê liệt, mất điện, nước. Cuộc sống vốn khó khăn nay chồng chất khó khăn. Những người dân có nhà bị cuốn trôi, bị ngập không thể ở được đã được sắp xếp ở ghép với những gia đình ở nơi cao ráo và sơ tán đến nơi an toàn.

Tại buổi làm việc với lãnh đạo huyện Kỳ Sơn, Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An yêu cầu tiên quyết là đảm bảo an toàn tính mạng, tập trung hỗ trợ người dân bị ảnh hưởng. Với những hộ dân mất nhà cửa, trước mắt bố trí một số nhà bạt làm nơi ở tạm, đảm bảo điều kiện sinh hoạt, nhất là lương thực, thực phẩm, nước sạch, thuốc chữa bệnh cùng các loại hàng hoá thiết yếu khác.

Đồng thời, rà soát lại các khu vực đông dân cư, nhất là những nơi có nguy cơ sạt lở, lũ ống, lũ quét để kịp thời di dời dân cư. Tính toán các vị trí để quy hoạch khu dân cư.

Trần Tuyên - Quốc Huy