Trung Quốc loay hoay với bài toán nhân lực bán dẫn

Số lượng tuyển sinh đại học và sau đại học chuyên ngành bán dẫn tại đại lục đã tăng lên trong 5 năm qua nhờ vào quỹ hỗ trợ tài chính dành cho những trường đại học hàng đầu, cũng như sự bùng nổ của các trường tư thục nhỏ hơn tập trung vào những khoá đào tạo ngắn hạn.

Thậm chí, các sinh viên tốt nghiệp chuyên ngành khác cũng bị lôi kéo vào lĩnh vực công nghệ đang hot, với mức lương khởi điểm tăng gấp đôi so với trước kia.

“Triển vọng của ngành công nghiệp bán dẫn rất hứa hẹn, trong khi việc làm cho các kỹ sư phần mềm từ các trường phổ thông không còn tốt như trước”, Clara Zhao, cựu sinh viên chuyên ngành vật liệu, cho biết.

Giải quyết bài toán nhân sự càng trở nên cấp bách với Bắc Kinh khi Washington đang làm mọi cách để cô lập Trung Quốc khỏi chuỗi cung ứng toàn cầu với lo ngại những vi xử lý tiên tiến có thể bị sử dụng cho mục đích quân sự.

Liu Zhongfan, thành viên Viện Khoa học Trung Quốc, nói rằng nước này cần ưu tiên đào tạo nhân lực hơn là tìm kiếm giải pháp tức thời cho các vấn đề chuỗi cung ứng.

Tuy nhiên, các sinh viên và chuyên gia trong ngành cho biết chương trình giảng dạy về công nghệ bán dẫn mới nổi của đại lục không cung cấp kinh nghiệm thực hành như các cơ sở đào tạo tiên tiến khác ở Đài Loan hay Mỹ.

Một cuộc khảo sát tiến hành năm 2022 của công ty nghiên cứu ICWise (Trung Quốc) cho thấy, hơn 60% sinh viên theo học ngành kỹ thuật chip tốt nghiệp tại đại lục không hề có kinh nghiệm thực tập trong lĩnh vực này.

Nguồn tin của Reuters cho hay, Trung Quốc có xu hướng khuyến khích các giáo sư trên tất cả lĩnh vực xuất bản báo cáo nghiên cứu khoa học, hơn là giảng dạy phương pháp hiện đại hữu ích trong phòng thí nghiệm.

Tại Đài Loan, TSMC đã thành lập trung tâm nghiên cứu tại 04 trường đại học.

“Sự hợp tác giữa trường học và doanh nghiệp tại Đài Loan rất tốt. Một sinh viên học chương trình sau đại học kéo dài 3 năm nhưng thực chất chỉ có nửa năm ngồi lớp”, Wang Ziyang, sinh viên vừa tốt nghiệp nói.

Một số doanh nghiệp tại đại lục đang đi theo hướng này. Công ty đúc chip lớn nhất của Trung Quốc, SMIC, năm 2021 đã thông báo thành lập cơ sở đào tạo Mạch tích hợp tại Đại học Công nghệ Thẩm Quyến.

Theo dữ liệu đại học, tuyển sinh thạc sĩ chuyên ngành kỹ thuật chip tại 10 trường đại học hàng đầu Trung Quốc đã tăng gần gấp đôi trong giai đoạn 2018 - 2022, với tổng số 2.893 sinh viên.

Mặc dù số lượng sinh viên bán dẫn đang được phản ánh ở cấp đại học, nhưng để giải quyết tình trạng thiếu hụt lao động sẽ là chặng đường dài với Bắc Kinh.

Hu Yunwang, nhà sáng lập một công ty tuyển dụng trụ sở Thượng Hải, cho hay sự mất cân bằng cung - cầu đẩy mức lương trung bình hàng năm cho một kỹ sư bán dẫn mới, tăng gấp đôi so với năm 2018, từ 200.000 NDT (28.722,43 USD) lên 400.000 NDT.

Bên cạnh đó, một số cơ sở đào tạo tư nhảy vào cung cấp giải pháp ngắn hạn với các chương trình đào tạo kỹ thuật chip có lộ trình nhanh, chủ yếu dành cho sinh viên có bằng cấp liên quan trực tiếp đến bán dẫn. Chẳng hạn, EeeKnow do một cựu kỹ sư của Arm Ltd thành lập, đang bán các khoá học có chủ đề cụ thể như “Nhận diện và thiết kế mặt trước Cortex-M3 MCU trong 60 ngày” với giá từ 2.000 đến 4.000 NDT.

Abner Zheng, tốt nghiệp năm 2019 Đại học Thành Đô chuyên ngành khoa học vật liệu, cho biết anh đã đăng ký những khoá học của EeeKnow sau khi nhận thấy cơ hội trong lĩnh vực bán dẫn.

“Nếu không nhảy sang lĩnh vực kỹ thuật bán dẫn, có lẽ tôi đã phải tìm việc trong những ngành sản xuất truyền thống như ô tô hay máy móc”, Zheng hiện làm việc cho công ty sản xuất chip xử lý hình ảnh cho hay.