Chiều 10/6, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi). 

Trung tướng Nguyễn Hải Trung, Giám đốc Công an TP Hà Nội bày tỏ sự lo ngại trước tình trạng sở hữu chéo, thao túng, lợi ích nhóm trong lĩnh vực ngân hàng. Đặc biệt là việc huy động vốn để cho vay giữa các doanh nghiệp thuộc hệ sinh thái của tập đoàn kinh tế tư nhân.

Theo ông, dự thảo luật điều chỉnh giảm tỷ lệ sở hữu của cá nhân, tổ chức mang tính đại chúng, tổ chức tín dụng… giúp cơ cấu cổ đông ngân hàng thông thoáng, lành mạnh hơn. Điều này tránh để quyền tự quyết tập trung "vào một ông, bà chủ nào đó", làm hạn chế điều hành của tổ chức phục vụ cho các công ty sân sau và nhóm lợi ích mà tổn hại đến ngân hàng hoặc nhóm cổ đông nhỏ.

ĐB Nguyễn Hải Trung.

Tuy nhiên, theo ông Trung, thực tế vẫn tồn tại cổ đông lớn đứng danh hoặc không đứng danh HĐQT để điều hành, nắm cổ phần chi phối và điều hành hoạt động ngân hàng.

Vì vậy, “quy định trong dự thảo mới chỉ mang tính kỹ thuật", Trung tướng Nguyễn Hải Trung nhận định và cho rằng cần bổ sung thêm quy định, tăng cường vai trò của Ngân hàng Nhà nước nhằm hạn chế hành vi lạm quyền cổ đông lớn, quyền quản trị điều hành để thao túng hoạt động của tổ chức tín dụng.

Ngoài ra cần nghiên cứu, đề xuất thêm biện pháp, giải pháp để quản lý, kiểm soát việc lách luật, sử dụng nhiều cá nhân pháp nhân khác đứng tên cổ phần tạo nhóm cổ đông lớn để điều hành tổ chức tín dụng.

Cho ý kiến đối vơi quy định về cung cấp thông tin cho cơ quan chuyên trách phòng chống tội phạm, ĐB Nguyễn Hải Trung cho rằng, quy định dự thảo Luật chưa đáp ứng yêu cầu về mặt thời gian trong thực tiễn của phòng chống tội phạm, nhất là phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao lừa đảo trên không gian mạng hiện nay.

Tình hình tội phạm sử dụng không gian mạng và công nghệ cao để lừa đảo chiếm đoạt tài sản, đánh bạc, tổ chức đánh bạc, rửa tiền diễn biến rất phức tạp, gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng. Khi tội phạm xảy ra, lực lượng công an phải nhanh chóng triển khai truy xét dòng tiền và phong tỏa tài khoản. 

Tuy nhiên, với quy định pháp luật hiện hành không đáp ứng được yêu cầu ngăn chặn kịp thời về chuyển tiền vào các đối tượng. Vì vậy, tướng Nguyễn Hải Trung cho rằng, cần thiết ban hành quy định và rút ngắn về thời gian phong tỏa tài khoản khách hàng để phục vụ đấu tranh phòng, chống tội phạm và có thể giao Chính phủ nghiên cứu quy định chi tiết.

Ngoài ra, ĐB Nguyễn Hải Trung cho rằng, để nâng cao hiệu quả phòng chống tội phạm, cần rà soát luật hóa quy định tính chính danh của tài khoản tại văn bản quy phạm pháp luật có liên quan; hoàn thiện đồng bộ văn bản hướng dẫn đảm bảo hiệu lực thi hành...

Đồng thời trong luật này cần quy định cụ thể về điều kiện bắt buộc các tổ chức tín dụng phải có nền tảng công nghệ, cơ sở vật chất trong nhận diện khách hàng để đảm bảo tính chính danh; yêu cầu tổ chức tín dụng có trách nhiệm rà soát, phát hiện và phối hợp với cơ quan Công an, cơ quan liên quan xử lý nghiêm minh hành vi vi phạm về tài khoản không chính danh.

Theo ông Trung, trong đấu tranh phòng chống tội phạm cao thời gian qua nổi bật lên thủ đoạn sử dụng giấy tờ giả mở tài khoản, nhằm gây khó khăn, tránh né.

Bên cạnh đó, ông Nguyễn Hải Trung cũng đề nghị, không quy định Ngân hàng Nhà nước có thẩm quyền điều tra vi phạm pháp luật về lĩnh vực ngân hàng.

Phải chấm dứt sở hữu chéo ngân hàng 

Nhắc đến sự cố Ngân hàng SCB ở trong nước và các ngân hàng của Mỹ thời gian qua, ĐB Trịnh Xuân An (Đồng Nai) đề nghị, cần quy định rõ nội dung về phòng ngừa rủi ro hệ thống.

ĐB Trịnh Xuân An

Ông An cho hay, dù Thống đốc Ngân hàng Nhà nước thường xuyên nhắc tới việc phòng ngừa rủi ro, dự thảo luật cũng có nhiều quy định để phòng ngừa các rủi ro cho hệ thống ngân hàng song "vấn đề sở hữu chéo phải chấm dứt chứ không chỉ hạn chế".

“Ai cũng biết, ai cũng nhận ra nhưng chỉ mặt điểm tên rất khó do có sự lòng vòng lắt léo. Chính sách cụ thể trong Luật Tổ chức tín dụng hiện nay chưa đủ mạnh. Chúng ta chăm chăm vào giảm tỷ lệ cổ phần, giảm phần cấp hạn mức tín dụng nhưng rất thụ động”, ông An nêu.

Ông gợi mở, cần thiết phải đặt lại mô hình giám sát thẩm tra, tài chính độc lập để giám sát tổ chức tín dụng.

Với khoảng 50 ngân hàng hiện nay, cũng cần đánh giá lại số lượng này có quá nhiều hay không, định lượng rõ nền kinh tế quy mô như thế nào thì cần bao nhiêu ngân hàng là đủ, tạo các quy định kỹ thuật trong luật để hạn chế số lượng.