Luật Bảo BHXH 2024 vừa được Quốc hội thông qua, giữ nguyên lộ trình tính mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH để hưởng lương hưu, trợ cấp một lần với lao động trong doanh nghiệp là bình quân toàn bộ quá trình đóng.
Riêng lao động khu vực nhà nước tính bình quân 5 - 20 năm với người gia nhập hệ thống tùy từng thời điểm. Người đóng BHXH từ ngày 1/1/2025 trở đi tính bình quân toàn bộ quá trình đóng.
Cụ thể, trước năm 1995 khu vực nhà nước tính lương hưu dựa vào 5 năm cuối đóng BHXH, từ năm 1995 - 2000 tính bằng 6 năm cuối, từ năm 2000 đến 2006 bằng 8 năm cuối, từ 2007 đến 2015 đóng 10 năm cuối, từ 2016 đến 2019 tính bằng 15 năm cuối, từ 2020 -2024 bằng 20 năm cuối, từ 2025 trở đi lương hưu sẽ được tính dựa vào cả quá trình tham gia BHXH.
Lao động tham gia BHXH cả hai khu vực thì tính bình quân tiền lương làm căn cứ đóng chung của hai giai đoạn. Chính phủ sẽ quy định chi tiết nội dung này và mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng trong một số trường hợp đặc biệt.
Một chuyên gia trong kĩnh vực lao động tiền lương cho biết, tiền lương bình quân đóng BHXH hưởng lương hưu được điều chỉnh liên quan đến chính sách cải cách tiền lương. Trước 1995 tính hưởng lương hưu bằng mức bình quân 5 năm cuối cùng , sau năm 1995 trở đi số năm được tính tăng dần và hướng tới tính như thị trường tính cả quá trình là phù hợp.
“Mức lương giai đoạn trước thấp, nếu tính cả quá trình đóng BHXH mức lương hưu sẽ rất thấp, điều này bất lợi cho người lao động. Do vậy, Luật BHXH sửa đổi tính tăng dần là phù hợp, đảm bảo quyền lợi cho người lao động làm việc khu vực công”, vị chuyên gia này cho biết.
Bộ LĐ-TB&XH cho biết, một trong những nguyên tắc của BHXH là mức hưởng được tính trên cơ sở mức đóng và thời gian đóng. Việc quy định mức lương hưu được tính trên cơ sở tỷ lệ hưởng lương hưu và mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH của toàn bộ quá trình đóng là phù hợp với nguyên tắc nêu trên.
Quy định mức lương tham chiếu
Luật sửa đổi áp dụng mức tham chiếu làm căn cứ tính một số chế độ, bằng lương cơ sở nếu chưa bãi bỏ (hiện hành 2,34 triệu đồng). Tiền lương làm căn cứ đóng BHXH của lao động khu vực nhà nước tham gia trước ngày 1/1/2016 được điều chỉnh theo mức tham chiếu tại thời điểm hưởng hưu trí; với người tham gia sau ngày 1/1/2016 và lao động khu vực tư được điều chỉnh trên cơ sở chỉ số giá tiêu dùng tùy từng thời kỳ do Chính phủ quy định.
Trường hợp Nhà nước áp dụng chế độ tiền lương theo vị trí việc làm, chức danh, chức vụ lãnh đạo thay cho hệ thống bảng lương hiện hành thì Chính phủ báo cáo Quốc hội xem xét, quyết định điều chỉnh căn cứ đóng BHXH bắt buộc, cách tính mức bình quân tiền lương làm căn cứ tính lương hưu, trợ cấp BHXH, tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc.
Như vậy, với việc áp dụng mức lương tham chiếu 2,34 như hiện nay, tiền lương làm căn cứ đóng BHXH của người lao động cũng được điều chỉnh tăng theo. Khi mức đóng được điều chỉnh tăng cao thì sau này khi về hưu mức lương hưu cũng cao hơn.
Theo thống kê của BHXH Việt Nam, tiền lương bình quân đóng của người lao động thuộc nhóm hành chính, sự nghiệp, đảng đoàn thể là 6,936 triệu đồng, của người lao động thuộc khối doanh nghiệp, hợp tác xã là 6,382 triệu đồng. Chênh lệch tiền lương đóng giữa hai nhóm đối tượng trên khoảng 9%.
Hết năm 2022, Việt Nam có khoảng 14,4 triệu người sau độ tuổi nghỉ hưu, khoảng 3,3 triệu người trong số này hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH hàng tháng từ Quỹ BHXH. Người Việt hưởng hưu trí tối đa 75% nhưng vì tiền lương tính đóng bảo hiểm thấp nên bình quân lương hưu chỉ đạt 5,4 triệu đồng.
Tính đến tháng 12/2023, có 1,27 triệu người hưởng lương hưu (khi nghỉ hưu hưởng chế độ tiền lương của nhà nước). Mức lương hưu bình quân của nhóm này là 6,1 triệu đồng/tháng.
Tính chung cả khu vực nhà nước và tư nhân, người hưởng lương hưu từ Quỹ bảo hiểm xã hội có mức hưởng bình quân là 5,6 triệu đồng/người/tháng.
.svg){kind=icon}
