Ứng dụng AI trong ngành hàng tiêu dùng nhanh: Góc nhìn từ Thiên Long, Cholimex, Nutifood

Tại sự kiện Martech 2025 diễn ra vào ngày 23/12, các "ông lớn" ngành hàng tiêu dùng như Thiên Long, Cholimex và Nutifood đã có những chia sẻ rất thực tế về hành trình ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI). 

Lái tàu nhưng chỉ nhìn... "gương chiếu hậu"

Mở đầu phiên thảo luận, ông Nguyễn Đức Hạnh, Giám đốc CNTT của Tập đoàn Thiên Long, đã đưa ra một hình ảnh về thực trạng quản trị của nhiều doanh nghiệp hiện nay: "Chúng ta đang lái một chiếc tàu hệ thống phân phối đi về phía trước, nhưng tất cả anh em điều hành lại chỉ nhìn vào gương chiếu hậu".

Theo ông Hạnh, "gương chiếu hậu" chính là các dữ liệu lịch sử và báo cáo quá khứ mà phần lớn doanh nghiệp vẫn dựa vào để biết hôm qua đã bán gì, nhưng thiếu khả năng dự báo nhu cầu trong tương lai. Điều này tạo ra một khoảng trống lớn giữa chiến lược và thực thi, dẫn đến thiệt hại về tồn kho và dòng tiền, đặc biệt với những doanh nghiệp quản lý tới 4.000-5.000 mã sản phẩm như Thiên Long.

Trong bối cảnh đó, kỳ vọng lớn nhất của doanh nghiệp không nằm ở những ứng dụng AI phức tạp, mà là khả năng hỗ trợ “nhìn thấy tương lai”, dù chỉ ở mức độ tương đối, để kịp thời điều chỉnh trước biến động thị trường.

Trong khi bài toán dự báo còn nhiều thách thức, Thiên Long đã tìm thấy những điểm sáng cụ thể khi đưa AI vào vận hành thực tế. Gần đây, Thiên Long đã đưa AI vào livestream bán hàng trên các nền tảng thương mại điện tử như TikTok và Shopee.

"AI livestream 24/7, không biết than, không biết mệt, không đòi ăn uống gì hết", ông Hạnh chia sẻ. Đây là giải pháp nhân sự tối ưu trong bối cảnh thương mại điện tử hoạt động không ngủ.

Ấn tượng hơn là câu chuyện hậu trường của những ngày "siêu sale" (Double Day). Tại kho miền Nam, Thiên Long phải xử lý hơn 30.000 đơn hàng mỗi ngày, gấp ba lần so với thời điểm cao nhất trước đây.

Song, sức người không thể tính toán để đóng gói kịp thời. Thiên Long đã dùng AI để phân tích dữ liệu, gom các sản phẩm thường mua chung lại gần nhau để tối ưu quy trình đóng gói, giúp năng suất tăng vọt lên 36.000 đơn/ngày. Đồng thời, hệ thống còn hỗ trợ giám sát tồn kho "ảo" theo thời gian thực, tự động ngắt đơn khi dự báo nguy cơ hết hàng để tránh vi phạm cam kết với các sàn thương mại điện tử.

Giới hạn của AI trước biến động tự nhiên và dữ liệu phân mảnh

Tuy vậy, các doanh nghiệp cũng thẳng thắn nhìn nhận những giới hạn của AI. Ông Diệp Nam Hải, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Thực phẩm Cholimex, cho biết trong lĩnh vực nông sản, AI gần như không thể kiểm soát những biến động khó lường từ thời tiết và mùa vụ.

"Mưa, gió, bão lụt ở miền Trung, giá ớt đang từ 15.000 - 20.000 đồng có thể vọt lên cả trăm nghìn đồng", ông Hải dẫn chứng. Thậm chí, sáng hôm nay mua quả cà chua 5.000 đồng không được, trong khi tháng trước chỉ vài nghìn một ký.

Sự thay đổi đột ngột của giá nguyên liệu, chịu tác động trực tiếp từ mưa bão, lũ lụt, khiến dữ liệu đầu vào khó chuẩn hóa và các mô hình dự báo khó đạt độ chính xác cao. Do đó, AI và các hệ thống ERP (hệ thống hoạch định nguồn lực doanh nghiệp) chưa thể được ứng dụng triệt để ở khâu nguyên liệu đầu vào. Tuy nhiên, ở khâu thành phẩm và phân phối, Cholimex đã sớm triển khai hệ thống quản lý phân phối (DMS) của Viettel từ năm 2018, giúp doanh nghiệp duy trì chuỗi cung ứng ổn định, kể cả trong giai đoạn gián đoạn do đại dịch. 

Ở một góc nhìn khác, bà Vương Thị Diễm Trang, Giám đốc CNTT của Công ty TNHH Dinh dưỡng Nutifood, lại chỉ ra một rào cản khác khiến AI chưa phát huy hết tiềm năng nằm ở sự thiếu thống nhất trong dữ liệu nội bộ.

Việc cùng một sản phẩm nhưng được gọi bằng nhiều tên khác nhau giữa bán hàng, marketing như "sữa màu xanh", "Green color", "sữa trẻ em biếng ăn" và hệ thống quản trị khiến dữ liệu đầu vào bị phân mảnh, làm giảm độ chính xác của các phân tích về hành vi khách hàng và vòng đời sản phẩm.

Tại mô hình "Ngôi nhà dinh dưỡng" – nơi Nutifood phục vụ khách hàng đa kênh, AI được dùng để giải quyết bài toán xung đột tồn kho, hỗ trợ phân bổ tồn kho hợp lý giữa các nền tảng giao hàng nhanh và sàn thương mại điện tử. Khách đặt qua Grab cần giao liền, trong khi khách đặt qua sàn TMĐT có thể chờ 24-48 tiếng. AI giúp dự báo nhu cầu để giữ hàng hợp lý trong một không gian kho chật hẹp. 

Tuy nhiên, theo bà Trang, AI hiện chỉ giải quyết được khoảng 50–70% bài toán, phần còn lại vẫn cần sự kiểm soát và đánh giá của con người. 

Từ bài toán dữ liệu đến lời giải hạ tầng cho AI doanh nghiệp

Từ câu chuyện thực tế sử dụng hệ thống quản lý phân phối Viettel DMS của các doanh nghiệp như Thiên Long, Nutifood, Cholimex…, ông Nguyễn Chí Nhân, Phó Giám đốc Trung tâm Khách hàng doanh nghiệp miền Nam - Viettel Solutions nhấn mạnh vai trò của hạ tầng công nghệ trong việc giúp doanh nghiệp ứng dụng AI một cách an toàn và hiệu quả, khẳng định Viettel đã và đang là "người đứng sau" cung cấp hạ tầng và các công cụ công nghệ nền tảng để giải quyết bài toán chi phí và dữ liệu.

Ông Nhân cho biết Viettel đang đầu tư mạnh vào hạ tầng dùng chung như hạ tầng viễn thông triển khai 20.000 trạm 5G trên toàn quốc trong thời gian ngắn, Data Center tại Tân Phú Trung và các nền tảng AI chuyên biệt (Private AI). 

Thay vì dùng AI công cộng (Public AI như ChatGPT) với rủi ro lộ lọt dữ liệu, doanh nghiệp có thể dùng nền tảng của Viettel để tự quản trị dữ liệu của mình, đảm bảo chủ quyền dữ liệu. Viettel đã chuyển dịch từ việc "may đo" riêng lẻ cho doanh nghiệp lớn sang xây dựng các nền tảng chung giúp các doanh nghiệp vừa và nhỏ cũng có thể sử dụng tri thức và công nghệ với chi phí hợp lý hơn.

Trong hệ sinh thái số cho ngành hàng tiêu dùng nhanh (FMCG), nền tảng Viettel DMS Insight và Tessel AI (hệ thống xử lý ảnh tự động bằng trí tuệ nhân tạo) được thiết kế nhằm giải quyết các bài toán cốt lõi của doanh nghiệp phân phối, từ điều hành đến ra quyết định chiến lược, giúp tăng tốc độ ra quyết định thông qua hệ thống dashboard trực quan, tối ưu hóa hoạt động vận hành nhờ các cơ chế cảnh báo tự động về mức tồn kho, công nợ và tiến độ bán hàng, nâng cao hiệu quả quản lý trưng bày và điểm bán, tối ưu hiệu quả các chương trình khuyến mãi. 

Quan trọng hơn, việc xây dựng một nguồn dữ liệu tập trung, thống nhất và minh bạch, giúp doanh nghiệp loại bỏ sai lệch giữa các hệ thống, tiết kiệm tới 80–95% thời gian báo cáo thủ công, đồng thời giải phóng nguồn lực để tập trung cho các hoạt động tạo giá trị gia tăng cao hơn như phân tích chiến lược và tối ưu tăng trưởng.

Thông điệp từ các lãnh đạo doanh nghiệp cho thấy một điểm chung: AI không phải là cây đũa thần, nhưng là công cụ bắt buộc phải có để không bị bỏ lại phía sau. 

Để AI tạo ra giá trị thực, doanh nghiệp cần nền tảng dữ liệu đúng – đủ - sạch – sống, hạ tầng mạnh bảo mật vững chắc và một mô hình vận hành cho phép kết hợp chặt chẽ giữa phân tích của AI và kinh nghiệm thực tiễn của con người. AI giúp tăng tốc nhận diện xu hướng và tối ưu vận hành, trong khi con người giữ vai trò định hướng, đánh giá và ra quyết định cuối cùng, bảo đảm tính phù hợp và bền vững trong chiến lược kinh doanh.