Ủy ban Kinh tế của Quốc hội vừa có báo cáo gửi đại biểu Quốc hội về tình hình triển khai Dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành.

Ủy ban Kinh tế cho biết tiến độ triển khai thực hiện Dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư sân bay Long Thành là “rất chậm”, không đáp ứng yêu cầu của Quốc hội tại Nghị quyết 53.

Diện tích thu hồi đất làm sân bay Long Thành gần 5.400ha đất. Tại Nghị quyết 53, Quốc hội yêu cầu thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư được tiến hành một lần và hoàn thành trước năm 2021. Niên độ dự án (2017 - 2021) đã kết thúc, dẫn đến Kho bạc Nhà nước dừng việc giải ngân cho dự án.

thiet ke san bay long thanh 1693282884556338284647.jpg
Phối cảnh nhà ga hành khách thuộc sân bay Long Thành. Ảnh: ACV

Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cho biết, để hoàn thành công tác thu hồi đất, tỉnh Đồng Nai đã tạm ứng ngân sách tỉnh để tiếp tục chi trả kinh phí bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cho người có đất bị thu hồi. Quá trình thực hiện có một số thay đổi so với Báo cáo nghiên cứu khả thi của dự án (khu tái định cư, tổng mức đầu tư…) nên tỉnh Đồng Nai kiến nghị cấp có thẩm quyền xem xét điều chỉnh dự án.

Các tuyến giao thông kết nối T1, T2 với sân bay Long Thành nằm trong dự án đầu tư xây dựng giai đoạn 1, đã được phê duyệt tiểu dự án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Tuy nhiên, các hộ dân có đất bị thu hồi thuộc hai tuyến đường này chưa được xác định vị trí để tái định cư.

UBND huyện Long Thành đã tạm dừng tính toán hỗ trợ cho một số đối tượng theo kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước để chờ hướng dẫn xử lý. Dẫn đến tình trạng phát sinh nhiều đơn thư kiến nghị, khiếu nại. Trong khi, cuộc sống của người dân tại Khu dân cư, tái định cư Lộc An - Bình Sơn tuy từng bước ổn định, nhưng vẫn còn thiếu tiện ích công cộng như chợ, trường học, thiết chế văn hóa do chưa xây dựng xong…

Báo cáo cho thấy, đến nay dự án đã thu hồi được trên 4.882ha trong tổng diện tích hơn 4.946ha đất phải thu hồi (đạt 98,7%). Tỉnh Đồng Nai đã xét duyệt tái định cư cho 4.161 hộ (đã bố trí tái định cư 4.045 hộ, đang bố trí tái định cư 116 hộ). Có 1.001 hộ đã xét duyệt tái định cư nhưng không đủ điều kiện; còn lại 285 hộ chưa xét duyệt. Kế hoạch đã phân bổ cho dự án hơn 22.855 tỷ đồng. Đến hết năm 2022, đã giải ngân được hơn 16.697 tỷ đồng, đạt 73,05% kế hoạch.

Xử lý nghiêm nếu có tham nhũng, tư lợi

Đề cập đến Dự án đầu tư xây dựng sân bay Long Thành giai đoạn 1, Ủy ban Kinh tế cũng nhận định, “tiến độ của dự án còn rất chậm và gặp nhiều khó khăn, vướng mắc”.

Theo báo cáo, dự án thành phần 1 (các công trình trụ sở cơ quan quản lý Nhà nước), mới có trụ sở đại diện Cảng vụ hàng không miền Nam và trụ sở Cục Quản lý xuất nhập cảnh (Bộ Công an) đã được bố trí vốn và phê duyệt chủ trương đầu tư để triển khai theo đúng kế hoạch. Công tác bố trí vốn của các Bộ và UBND tỉnh Đồng Nai còn chậm.

saan bay 1140.jpg
Công trường sân bay Long Thành với diện tích 5.000ha tại địa phận xã Bình Sơn, huyện Long Thành (Đồng Nai). Ảnh: Thảo Nguyên

Với dự án thành phần 2 (các công trình phục vụ quản lý bay) và dự án thành phần 3 (các công trình thiết yếu trong Cảng hàng không), Ủy ban Kinh tế nhận định, cơ bản đảm bảo tiến độ theo dự kiến.

Còn dự án thành phần 4 (các công trình khác), UBND tỉnh Đồng Nai mới hoàn thành công tác giải phóng mặt bằng để giao và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho Cảng vụ hàng không miền Nam.

Ủy ban Kinh tế đề nghị Chính phủ chỉ đạo tỉnh Đồng Nai và một số bộ tập trung giải quyết về bố trí vốn, giao chủ đầu tư và chỉ đạo các đơn vị triển khai thực hiện dự án trụ sở cơ quan quản lý nhà nước tại Cảng hàng không quốc tế Long Thành, đáp ứng tiến độ hoàn thành trước ngày 31/12/2024.

Sớm ban hành chính sách phù hợp, giúp chủ đầu tư có thể chủ động cân đối dự toán, xây dựng kế hoạch giải ngân phù hợp, giảm thiểu tối đa tác động của giá nhiên liệu và nguyên vật liệu tới chi phí đầu tư xây dựng các dự án thành phần cũng là nội dung được Ủy ban Kinh tế kiến nghị.

Ủy ban Kinh tế còn lưu ý, việc triển khai công tác san nền giai đoạn 2, nhất là dự án nhà ga T3 sau khi sân bay Long Thành giai đoạn 1 đi vào hoạt động sẽ ảnh hưởng lớn đến an toàn bay. Bởi thi công san nền sẽ phát sinh bụi làm hạn chế tầm nhìn, gây nguy hiểm cho máy bay khi cất và hạ cánh.

“Nếu có tiêu cực, tham nhũng, tư lợi hoặc giảm hiệu quả dự án, lãng phí nguồn lực, đề nghị xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật”, Ủy ban Kinh tế nêu.

Tại kỳ họp 6 tới đây, Quốc hội sẽ xem xét, quyết định việc điều chỉnh một số nội dung của Nghị quyết 53 về Báo cáo nghiên cứu khả thi Dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Cảng hàng không quốc tế Long Thành.