Đề xuất ngân sách đầu tiên mà Tổng thống Donald Trump vừa đưa ra đã hé mở cách thức ông lên kế hoạch xây dựng lại nước Mỹ.

CNN cho biết, ông Trump muốn một mức tăng 10% cho chi tiêu quân sự và khoản này lấy từ những cắt giảm mạnh mẽ ở các cơ quan chính phủ khác, đặc biệt là Bộ Ngoại giao và Cơ quan Bảo vệ môi trường.

{keywords}
Đề xuất ngân sách đầu tiên của Tổng thống Donald Trump đang là tâm điểm chú ý ở Mỹ. (Ảnh: BL)

Theo CNN, nếu được ban hành, kế hoạch sẽ dẫn tới sự tái định hình chính phủ liên bang, cùng với đó là một sự chuyển đổi về vị thế ngoại giao của Mỹ trên toàn thế giới.

Cách thức này xuất phát từ cung cách sử dụng ngôn từ và quan điểm mà Donald Trump đã theo đuổi trong chiến dịch tranh cử để vận động cử tri và tạo đòn bẩy cho chủ trương "Nước Mỹ trước tiên".

"Đây là một sự kiện quan trọng, một thông điệp gửi tới thế giới, trong thời đại nguy hiểm này, về sức mạnh, an ninh và quyết tâm của Mỹ", CNN dẫn lời ông Trump phát biểu ngày 27/2.

Kế hoạch ngân sách được nêu ra giữa thời điểm chính quyền mới của Mỹ đang nỗ lực hết sức để thiết lập các nền tảng chính trị và ý thức hệ, để từ đó tạo dựng một Nhà Trắng mới của phe Cộng hòa.

Các quan chức cấp cao, trong đó có cả Trump, đã trù tính một sự thay đổi mạnh mẽ về đường hướng chính trị tại Hội nghị Hành động chính trị bảo thủ (CPAC) tuần trước. Và tân Tổng thống Mỹ sẽ dấn bước bằng bài phát biểu đầu tiên tại một phiên họp chung của Quốc hội vào tối 28/2.

Nhưng bản chất gây tranh cãi của ngân sách mới nêu ra sẽ dẫn tới một cuộc đấu, thử thách năng lực của Nhà Trắng trước các nhà lập pháp và định hình dư luận. Nó cũng thể hiện khát vọng tăng cường sức mạnh quân sự, điều chỉnh các giảm bớt ngoại giao gây ảnh hưởng ở các nước cả bạn lẫn thù của Mỹ.

Một loạt các tướng và đô đốc về hưu đã lên tiếng cảnh bảo rằng, cắt giảm ngân sách Bộ Ngoại giao dành cho ngoại giao và phát triển sẽ khiến cho nước Mỹ kém an toàn hơn. Trong khi đó, phe Dân chủ tuyên bố sẽ sử dụng mọi công cụ sẵn có để vô hiệu hóa các kế hoạch của Tổng thống. Ông Trump cũng có thể sẽ vấp phải sự phản đối từ chính một số thành viên Cộng hòa ở Quốc hội.

Nhưng từ trước tới giờ Donald Trump vẫn tự nhận ông là một nhà đàm phán khôn ngoan, am tường chuyện cho-và-nhận trong các giao dịch bất động sản.

Các đề xuất trong kế hoạch ngân sách cũng được công thức hóa trực tiếp từ các bài phát biểu khi tranh cử của Trump, trong đó ông tin mình được ủy thác để tạo ra một sự thay đổi quyết liệt và có thể khiến cho mọi sự thỏa hiệp đều trở nên khó khăn hơn.

Các mục tiêu cũng khớp với giả thuyết Chủ nghĩa Trump mà cố vấn chính trị Steven Bannon của tân Tổng thống Mỹ nêu ra tại CPAC tuần trước, trong đó có một cú huých nhằm "tái cấu trúc nhà nước quản trị".

Tổng thống Trump còn tái thiết lại chính phủ liên bang bằng cách thu hẹp những chương trình mà chính quyền Obama áp dụng, chẳng hạn các quy định bảo vệ môi trường đối với ngành nhiên liệu hóa thạch. Và ông cũng sẽ sắp đặt lại các ưu tiên chính trị.

"Đây thực sự là ngân sách 'nước Mỹ trước tiên'. Nó chứng tỏ Tổng thống sẽ giữ lời hứa và làm đúng những gì ông tuyên bố sẽ thực hiện khi còn tranh cử. Nó ưu tiên việc xây dựng quân đội, bao gồm phục hồi các năng lực hạt nhân của chúng ta, bảo vệ đất nước và đảm bảo biên giới, thực thi các điều luật hiện vẫn nằm trên giấy tờ, chăm sóc các cựu chiến binh và tăng thêm lựa chọn trường học". Mick Mulvaney, giám đốc ngân sách của Tổng thống Trump, nhấn mạnh với các phóng viên .

Thanh Hảo