Vụ cháy chung cư mini ở Hà Nội và câu hỏi ‘xây vượt tầng, ai chống lưng’

Lời tòa soạn

Những vụ thương vong lớn về người xảy ra liên tiếp gần đây dù khác nhau về lĩnh vực nhưng lại giống nhau ở chỗ, từ sự cố lộ ra “góc khuất” sai phạm, vi phạm.

Sau những vụ việc đau lòng như tai nạn xe khách Thành Bưởi, sạt lở ở Đà Lạt, cháy chung cư mini ở Hà Nội làm 56 người chết, là cả quá trình điều tra, xem xét, xử lý trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân liên quan.

Tìm nguyên nhân, bịt lỗ hổng từ những vụ việc như vậy là rất cần thiết, vì chỉ có đề cao trách nhiệm quản lý, chủ động ngăn chặn và xử lý vi phạm từ sớm, rủi ro mới được hạn chế.

Vụ cháy chung cư mini ở phố Khương Hạ (quận Thanh Xuân, Hà Nội), gậy thiệt hại nghiêm trọng về người, từ đây hé lộ loạt công trình của ông Nghiêm Quang Minh, đều vi phạm về xây dựng, PCCC.

Theo Thiếu tướng Nguyễn Thanh Tùng, Phó Giám đốc Công an TP Hà Nội, 8 chung cư mini của ông Nghiêm Quang Minh được xây dựng ở các quận Thanh Xuân, Đống Đa, Tây Hồ, Nam Từ Liêm.

Lãnh đạo Công an TP Hà Nội cho biết, sai phạm chính của các công trình trên là xây vượt tầng, không đảm bảo các yêu cầu về phòng cháy, chữa cháy.

Sau vụ cháy chung cư mini ở số 37, ngách 29/70 phố Khương Hạ (quận Thanh Xuân, Hà Nội) làm 56 người tử vong, Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội lập đoàn kiểm tra dấu hiệu vi phạm với 3 tổ chức Đảng: Ban Thường vụ Quận ủy Thanh Xuân, Đảng ủy Công an quận Thanh Xuân và Đảng ủy phường Khương Đình trong hai nhiệm kỳ 2015-2020 và 2020-2025.

Theo kết quả điều tra ban đầu của Công an thành phố, tại ngôi nhà xảy ra cháy có những dấu hiệu vi phạm nghiêm trọng về trật tự xây dựng và quy định pháp luật về phòng cháy, chữa cháy.

Tìm hiểu của PV VietNamNet cho thấy, những sai phạm về xây dựng của chung cư mini này đã tồn tại nhiều năm, không được xử lý triệt để.

Cụ thể, tháng 3/2015, quận Thanh Xuân cấp cho ông Nghiêm Quang Minh giấy phép xây tòa nhà này với chiều cao 6 tầng. Tuy nhiên, thực tế toà nhà này được xây thành chung cư mini, với 9 tầng, 45 căn hộ, khoảng 150 người dân sinh sống.

Chia sẻ với phóng viên, ông N.V.T. (cư dân ở ngách 29/70 phố Khương Hạ) cho biết, trong quá trình ông Minh xây chung cư mini đã gây ra rất nhiều bức xúc và lo ngại cho người dân trong khu vực, đặc biệt là về vấn đề PCCC.

“Không phải khi xảy ra vụ cháy, gây hậu quả đau lòng chúng tôi mới biết chung cư mini này xây dựng sai phép. Quá trình ông Minh xây dựng đã gây ra rất nhiều bức xúc, người dân chúng tôi cũng kiến nghị nhưng không thấy chính quyền cưỡng chế”, ông N.V.T. nói.

Cùng ở ngách 29/70 phố Khương Hạ, bà P.T.V. cũng bức xúc khi trước đó chính quyền địa phương đã không lắng nghe thấu đáo ý kiến của người dân về thực hiện nghiêm quy định xây dựng, PCCC.

“Dù chúng tôi bức xúc phản ánh thế nào thì ông Nghiêm Quang Minh vẫn tiếp tục xây dựng công trình sai phép. Và khi công trình hoàn thiện, góp ý của người dân không được ghi nhận, chúng tôi cũng nản”, ông T.V.H. (cư dân ở ngõ 70 Khương Hạ) nói.

Đại tá Dương Đức Hải, Phó Giám đốc Công an TP Hà Nội đánh giá đây là vụ việc điển hình về trách nhiệm của lực lượng chức năng quản lý trật tự xây dựng ở cơ sở.

Trong khi đó, trao đổi với PV VietNamNet, ông Đặng Hồng Thái, nguyên Phó Chủ tịch UBND quận Thanh Xuân (người ký quyết định cấp phép cho công trình ở số 37, ngách 29/70 phố Khương Hạ) xác nhận, khi chủ nhà xây dựng sai phép ông đã có 2 văn bản chỉ đạo xử phạt.

“Tôi cũng đã ra quyết định cưỡng chế và giao Chủ tịch phường Khương Đình thực hiện quyết định cưỡng chế, còn tiếp theo như thế nào thì phải kiểm tra lại”, ông Thái nói.

Về việc tại sao không ‘cắt ngọn’ chung cư mini số 37, lãnh đạo UBND phường Khương Đình và lãnh đạo Đội quản lý trật tự xây dựng quận Thanh Xuân đều nói sự việc diễn ra đã lâu nên cần phải rà lại hồ sơ mới biết rõ để thông tin.

"Lỗ hổng" quản lý: Ra quyết định cưỡng chế, công trình sai phạm vẫn tồn tại

Rất nhiều cuộc tiếp xúc cử tri, họp HĐND thành phố, những bức xúc và truy vấn trách nhiệm về thực trạng xây dựng nhà sai phép, vượt tầng đã được nêu ra. Tuy nhiên, có thực tế "âm ỉ", rất nhiều công trình vi phạm kiểu như chung cư mini ở Khương Hạ, dù xây dựng sai phép, dù người dân có ý kiến, các bước xử lý chỉ dừng ở "trạng thái" ra quyết định cưỡng chế nhưng thực tế vẫn tồn tại.

Việc tồn tại của những công trình vi phạm, "nhùng nhằng" trong xử lý, theo ông Phạm Quang Nghị, nguyên Bí thư Thành ủy Hà Nội, có nguyên nhân "thế lực chống lưng".

"Khi xử lý sai phạm của tòa nhà không chỉ đương đầu với chủ đầu tư, mà đương đầu với cả thế lực chống lưng", ông Nghị nói.

Và từ vụ cháy khiến 56 người thiệt mạng, TP Hà Nội yêu cầu tổng kiểm tra điều kiện PCCC các chung cư mini.

Theo Thiếu tướng Nguyễn Thanh Tùng, Phó Giám đốc Công an TP Hà Nội, với 8 công trình xây dựng vi phạm khác của ông Nghiêm Quang Minh, hiện các cơ quan chức năng đã ban hành quyết định tạm đình chỉ, đình chỉ hoạt động.

Tổng rà soát, tìm ra nguyên nhân, "bịt lỗ hổng" trong quản lý xây dựng nói chung, chung cư mini nói riêng là việc cấp bách phải thực hiện.

Quan trọng hơn, như Bí thư Thành ủy Hà Nội Đinh Tiến Dũng chỉ đạo, đó là phải điều tra tận gốc vấn đề, từ khâu cấp phép xây dựng tòa nhà. Đến nay, ngoài việc ông Nghiêm Quang Minh - chủ tòa nhà bị bắt, Cơ quan điều tra Công an TP Hà Nội cũng đã triệu tập nhiều cán bộ của quận Thanh Xuân lên làm việc.

Ngoài ra, 3 tổ chức Đảng gồm Ban Thường vụ Quận ủy Thanh Xuân, Đảng ủy Công an quận Thanh Xuân và Đảng ủy phường Khương Đình trong hai nhiệm kỳ 2015-2020 và 2020-2025 cũng bị kiểm tra dấu hiệu vi phạm.

Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa đặt vấn đề liệu người dân bình thường có xây dựng công trình như chung cư mini của ông Nghiêm Quang Minh?. Theo ông, đây là câu chuyện "con voi chui lọt lỗ kim".

“Cho nên, tôi đề nghị cơ quan công an vào cuộc điều tra, làm rõ ai 'chống lưng’, ai bao che, ai cho phép ông Nghiêm Quang Minh xây vượt tầng mà không bị xử lý triệt để", đại biểu Phạm Văn Hòa nói và cho rằng, quan trọng hơn cả là phải xử lý triệt để sai phạm ngay từ đầu.

Và để không xảy ra những vụ việc đáng tiếc kể trên, nguyên Bí thư Thành ủy Hà Nội Phạm Quang Nghị cho rằng, phải kiên quyết ‘cắt ngọn’ công trình sai phép. “Công trình bao nhiêu tầng sai phép thì cắt bỏ bấy nhiêu tầng. Còn nếu phạt cho tồn tại thì cán bộ phụ trách sẽ có cớ không cưỡng chế”, ông Nghị nói.

Hơn 2.000 chung cư mini và lỗ hổng quản lý

Bước đầu tổng rà soát cho thấy, toàn thành phố có khoảng 2.000 chung cư mini, trong đó tập trung nhiều nhất ở quận Bắc Từ Liêm, Nam Từ Liêm, Đống Đa, Thanh Xuân, Cầu Giấy, Tây Hồ…

Giám đốc Sở Xây dựng Võ Nguyên Phong cho biết, với các chung cư mini, khi cấp phép xây dựng là công trình riêng lẻ, sau đó chủ nhà tự ý chuyển đổi không đúng quy định pháp luật. Sở Xây dựng sẽ có các tổ công tác phối hợp với các quận, huyện kiểm tra, xử lý vấn đề trên.

Cùng vấn đề trên, ông Hà Minh Hải - Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội cho biết, thành phố đang tổng rà soát loại hình nhà ở riêng lẻ nhiều căn hộ (chung cư mini), nhà trọ để có đánh giá toàn diện, khắc phục những bất cập.

"Quan điểm của lãnh đạo thành phố là kiên quyết không hợp thức cho những chung cư mini vi phạm, kiên quyết xử lý. Không thể để những quy định của thành phố bị lợi dụng hoặc cố tình lợi dụng, bắt tay làm ngơ cho các cá nhân tổ chức vi phạm", ông Hải khẳng định.