Ảnh: WIkipedia

Chính phủ Ba Lan vừa ký hợp đồng mua 250 xe tăng M1-A2 Abrams để thành lập 4 tiểu đoàn thuộc Sư đoàn cơ giới 18 và Lữ đoàn thiết giáp 19 đóng tại Lublin. Với sự bổ sung này, Ba Lan sẽ trở thành quốc gia sở hữu một trong những lực lượng xe tăng mạnh nhất châu Âu. 

M1-A2 Abrams được hãng General Dynamics cải tiến từ xe tăng M1-A1, với kíp lái 4 người, trọng lượng chiến đấu 67 tấn, dài 9,76m, rộng 3,65m, cao 2,88m, vỏ thép phía trước dày hơn M1-A1. Xe lắp động cơ AGT công suất 1.500 mã lực đa nhiên liệu kiểu turbine khí (tốn nhiều nhiên liệu hơn và toả nhiều nhiệt hơn so với động cơ piston). Với động cơ này, xe có thể đạt tốc độ 35 km/h chỉ sau 7 giây khởi động, tốc độ di chuyển cao nhất 72,421 km/h, tầm hoạt động 498km; có khả năng vượt được hào rộng 2,4m, lội nước 1,22m khi không được chuẩn bị và 1,98m khi có chuẩn bị. 

M1-A2 có hình dáng thấp, mũi nhọn, thành xe có nhiều góc cạnh nên khi các loại đạn bắn vào xe tăng sẽ bị giảm hiệu lực do viên đạn bị trượt theo độ dốc của thân xe, nhất là đối với các loại đạn pháo có cỡ nòng dưới 125mm. Hơn nữa, vỏ bọc xe được sử dụng uranium nghèo (Depleted Uranium - DU) không có tính phóng xạ nên có khả năng chống được các loại đạn pháo cỡ 125mm, các loại vũ khí chống tăng thông thường như B-40, B-41 (RPG-7). 

Hệ thống chỉ huy được tự động hoá, các ăng-ten được kết nối với hệ thống định vị toàn cầu (GPS) cho phép các thành viên trên xe và sở chỉ huy biết chính xác vị trí mà phương tiện đang tác chiến, có thiết bị nhận biết địch/ta, hệ thống báo động sớm. Nó có thể phát hiện mục tiêu ở khoảng cách 3.000m ban đêm và 1.200m trong điều kiện sương mù. Với hệ thống điều khiển hỏa lực hiện đại bằng laser, M1-A2 có thể bắn hạ mục tiêu ở khoảng cách 1.850m bằng một viên đạn khi đang hành tiến với tốc độ 40km/h.

Xe được trang bị 1 pháo 120mm M256 (đầu đạn pháo được làm từ nguyên liệu Uranium nghèo), súng máy phòng không Browning 12,7mm M250, súng máy đồng trục 7,62mm M240, súng phóng đạn tạo khói…

Khả năng thực chiến

Được đưa vào sử dụng trong lục quân Mỹ năm 1980, đến chiến tranh vùng Vịnh năm 1991, xe tăng M1 Abrams đã thể hiện khả năng thực chiến. Trong trận đấu tăng quy mô lớn ngày 26/2/1991, 12 xe tăng M1A1 của Mỹ đã tiêu diệt 27 xe tăng, 18 bọc thép bộ binh và 30 xe tải của Iraq.

Trong cuộc chiến tranh Iraq năm 2003, quân đội Mỹ đã sử dụng cả loại xe tăng M1-A1 và M1-A2, tiêu diệt hàng trăm xe tăng Iraq trong hai đợt phản kích, thực hiện có hiệu quả các đợt đột kích vào các mục tiêu trong thành phố, đặc biệt là tại Baghdad.

Tuy nhiên, phía Iraq cũng đã bắn cháy xe tăng M1-A2 Abrams bằng tên lửa chống tăng Kornet-E, sử dụng súng B-41 bắn vào bánh xích làm mất khả năng cơ động chiến đấu của một số xe tăng M1-A2. Qua đây cho thấy, xe tăng M1-A2 Abrams bộc lộ một số điểm yếu ở bộ phận tiếp giáp giữa tháp pháo với thân trước, phần xích, phần động cơ, phía sau và hai bên sườn của xe mà một số vũ khí thông thường hiện nay có thể gây thương tích và làm mất sức chiến đấu nếu được sử dụng trong tầm bắn hiệu quả và góc bắn hợp lý (tuy nhiên xác suất trúng là không cao). 

Đa số lính Mỹ nhận xét, động cơ, bộ phận truyền lực của xe tăng M1-A2 không phù hợp với tác chiến trong điều kiện thời tiết, địa hình sa mạc. Nắng nóng, cát bụi của sa mạc làm hạn chế, làm hỏng thiết bị quan sát và ngắm bắn hồng ngoại trên xe tăng (tầm quan sát, ngắm bắn khi cơ động trong đội hình hành quân chỉ đạt dưới 300m, khi dừng lại là từ 700 - 800m, trong đêm lạnh từ 1.000 - 1.500m; các cuộc tiến công ban đêm đều không thực hiện được).

Một số nghiên cứu đánh giá, tên lửa chống tăng thế hệ mới có khả năng tiêu diệt cao xe tăng Abrams (nhất là từ trên không, vì nóc xe có thiết diện rộng, vỏ thép phía trên mỏng hơn phía trước và hai bên sườn). Các loại pháo hiện đại hơn như pháo 125mm của xe tăng T-72, T-80 hoàn toàn có thể tiêu diệt được M1-A2. Các loại vũ khí chống tăng thông thường (pháo chống tăng, pháo trên xe tăng, B-41) chỉ có thể làm mất khả năng chiến đấu của xe tăng nhưng không tiêu diệt được kíp chiến đấu. 

Các hệ thống tên lửa chống tăng vác vai Konkurs-M, Metix-M, Krasnopol, Fagot; tên lửa chống tăng Sheksna (trang bị trên xe tăng T-72) và Refleks (9M119M trang bị trên xe tăng T-80)... cũng có thể tiêu diệt được Abrams.

Các chuyên gia cho rằng, ngay cả phiên bản nâng cấp SEPv3 của xe tăng Abrams hoàn toàn không phải là đối thủ của tăng T-14 Armata, thậm chí tăng T-72B3M cải tiến mới nhất của Nga. 

Các chuyên gia cũng nghi ngờ việc xe tăng Abrams sẽ hoạt động hiệu quả trong quân đội Ba Lan, vì phụ thuộc rất nhiều yếu tố - tính năng kỹ thuật, khả năng tích hợp vào hệ thống vũ khí và khả năng được bảo vệ bởi hệ thống phòng không đa tầng. Hơn nữa, xe tăng M1-A2 quá nặng, khó có thể hành quân dễ dàng ở địa hình Đông Ba Lan với hệ thống sông và cầu chằng chịt.

Nguyên Phong