Giai đoạn 2016 - 2019, ngân sách Trung ương đã bố trí 22.850 tỷ đồng để thực hiện một số chính sách an sinh xã hội, giảm nghèo, hỗ trợ y tế, đào tạo nghề… Năm 2020, ngân sách Trung ương cũng đã bố trí cho Chương trình 10.059 tỷ đồng. Để nguồn lực giảm nghèo thực sự hiệu quả, một trong những giải pháp quan trọng là khuyến khích ý thức tự vươn lên của người nghèo, đồng thời hạn chế tình trạng lợi dụng chính sách để trục lợi. 

{keywords}
Cần xem xét tiêu chí đạo đức trong giảm nghèo. 

Mới đây, tại một hội thảo khoa học được Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội tổ chức ngày 12/6/2020, ông Nguyễn Thanh Thủy, Phó Giám đốc Sở Lao động, Thương binh và Xã hội tỉnh Hòa Bình đề xuất đưa thêm tiêu chí văn hóa hay đạo đức vào Bộ Công cụ đo lường nghèo cho giai đoạn mới. Ông Nguyễn Thanh Thủy đề xuất, điều này phải thực hiện ngay ở khâu điều tra, rà soát hộ nghèo. 

Tán thành với đề xuất này, ông Nguyễn Tấn Nhựt - Văn phòng Quốc gia Giảm nghèo, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội dẫn chứng, nhiều địa phương, cán bộ phường xã hiểu sai về tiêu chí đánh giá hộ nghèo.

"Nhiều người đi rà soát hộ nghèo, thấy nhà người ta có chiếc xe, hay cái tivi to thì loại ngay khỏi danh sách hộ nghèo. Nhưng thực tế, chiếc xe, hay cái tivi đó chỉ là phương tiện để cập nhật tin tức (giảm nghèo tin tức), hay để di chuyển giúp tiêu thụ nông sản (giúp giảm nghèo thu nhập) chăm sóc sức khỏe... là kênh để tiếp cận giúp thoát nghèo, chứ không phải có những thứ đó là không còn nghèo. Điều này dẫn tới có một bộ phận người dân giấu thu nhập, giấu tài sản", ông Nhựt cho biết.

Bởi vậy, việc đưa tiêu chí về văn hóa hay đạo đức vào chuẩn nghèo giai đoạn mới là đề xuất hợp lý, nhưng áp dụng như thế nào trong thực tế là không dễ. Bởi văn hóa, hay đạo đức là phạm trù khó định lượng, trong khi chính sách giảm nghèo lại rất cụ thể, rõ ràng. 

Khó nhưng vẫn có thể triển khai trong thực tế, nếu đưa tiêu chí này vào chuẩn nghèo. Bởi với tiêu chí “mềm” này, khi áp dụng ở những xã nông thôn mới sẽ rất thuận lợi. Trong xây dựng nông thôn mới, các chỉ tiêu về gia đình văn hóa, thôn bản văn hóa… hiện vẫn là một trong những thước đo để đánh giá. 

Th. Hân