Trong 35 năm tiến hành công cuộc Đổi mới đất nước, tình hình thế giới có nhiều diễn biến phức tạp, khó lường. Thực hiện đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa, chủ động và tích cực hội nhập quốc tế, đất nước ta đã đạt được nhiều thành tựu to lớn trong công tác đối ngoại.

{keywords}
Trụ sở Bộ Ngoại giao

Những năm 90 của thế kỷ XX, Đại hội VII, Hội nghị Trung ương 3 khóa VII đã thông qua một nghị quyết riêng về đối ngoại có cả chính trị lẫn kinh tế, hình thành một cách hoàn chỉnh đường lối đối ngoại với 5 quan điểm cơ bản: Lợi ích cao nhất là tạo môi trường hòa bình để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; kiên định về nguyên tắc đồng thời phải rất linh hoạt, theo tinh thần tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh; lần đầu tiên nêu cao "đa dạng hóa, đa phương hóa"; vừa hợp tác, vừa đấu tranh; ý tưởng gợi mở vừa hợp tác song phương, vừa hợp tác đa phương.

Trong thời kỳ đổi mới, đối ngoại luôn thực hiện nhiệm vụ bao trùm và thường xuyên là giữ vững môi trường hòa bình, ổn định, tranh thủ các yếu tố quốc tế thuận lợi cho công cuộc đổi mới và bảo vệ Tổ quốc, nâng cao vị thế đất nước. Từ chủ trương "thêm bạn, bớt thù", đối ngoại Việt Nam trong thời kỳ đổi mới nhất quán thực hiện đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển; đa phương hóa, đa dạng hóa; "là bạn, là đối tác tin cậy và thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế"; nắm vững hai mặt đối tác - đối tượng, vừa hợp tác, vừa đấu tranh; kiên định nguyên tắc, mục tiêu chiến lược, nhưng linh hoạt, khôn khéo về sách lược, "dĩ bất biến, ứng vạn biến"...

Qua từng kỳ Đại hội, đường lối đối ngoại luôn được Đảng ta kế thừa, phát triển và hoàn thiện để từng bước đạt được mục tiêu cơ bản, xuyên suốt và bao trùm là đảm bảo cao nhất lợi ích quốc gia - dân tộc. Nhiều chỉ thị, nghị quyết của Bộ Chính trị, Ban Bí thư được ban hành kịp thời nhằm nâng cao sức mạnh tổng hợp cho công tác đối ngoại. Đó là Nghị quyết số 22-NQ/TW ngày 10/4/2013 của Bộ Chính trị về hội nhập quốc tế; Chỉ thị số 32-CT/TW ngày 18/2/2019 của Bộ Chính trị về "Tăng cường và nâng cao hiệu quả quan hệ đối ngoại đảng trong tình hình mới; Chỉ thị số 25-CT/TW ngày 8/8/2018 của Ban Bí thư về đẩy mạnh và nâng tầm đối ngoại đa phương đến năm 2030; Chỉ thị số 04-CT/TW của Ban Bí thư Trung ương Đảng về việc tiếp tục đổi mới và nâng cao hiệu quả công tác đối ngoại nhân dân trong tình hình mới... Cùng với đó là Nghị quyết số 36-NQ/TW ngày 26/3/2004 của Bộ Chính trị về công tác người Việt Nam ở nước ngoài và Chỉ thị số 45-CT/TW ngày 19/5/2015 của Bộ Chính trị về tiếp tục đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết số 36-NQ/TW và Kết luận số 12-KL/TW ngày 12/8/2021 của Bộ Chính trị về công tác người Việt Nam ở nước ngoài trong tình hình mới.

Đến nay, nước ta có quan hệ ngoại giao với 189/193 quốc gia thành viên Liên hợp quốc; trong đó có 30 đối tác chiến lược, đối tác toàn diện gồm tất cả 5 nước ủy viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc, 7 nước công nghiệp phát triển hàng đầu (G7) và 17/20 nền kinh tế lớn nhất thế giới (G20)… Từ một nền kinh tế kế hoạch tập trung và khép kín, đến nay Việt Nam là nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa có liên kết kinh tế sâu rộng, đã ký và tham gia 17 hiệp định thương mại tự do (FTA), trong đó có các FTA thế hệ mới; kim ngạch xuất nhập khẩu tương đương khoảng 200% GDP, thu hút khoảng 400 tỷ USD vốn FDI đăng ký…

Việt Nam là thành viên của hầu hết tổ chức quốc tế và diễn đàn đa phương quan trọng, đã tổ chức thành công nhiều hội nghị quốc tế lớn cũng như hoàn thành nhiều trọng trách quốc tế như Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (2008-2009 và 2020-2021), Hội nghị cấp cao ASEAN (1998, 2010 và 2020), Hội nghị cấp cao ASEM (2004), Hội nghị Thượng đỉnh APEC (2006, 2017), Diễn đàn Kinh tế giới về ASEAN (2018), Hội nghị Thượng đỉnh Hoa Kỳ- Triều Tiên (2019), cử hàng trăm lượt cán bộ, chiến sỹ tham gia Lực lượng Gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc…

Cùng với đối ngoại Đảng, ngoại giao Nhà nước, đối ngoại nhân dân là một trong ba trụ cột xây dựng một nền ngoại giao toàn diện, hiện đại. Với nền móng vững chắc được Chủ tịch Hồ Chí Minh gây dựng từ hành trình ra đi tìm đường cứu nước của Người, công tác đối ngoại nhân dân tiếp tục được phát huy với sứ mệnh cao cả, đó là vun đắp hòa bình và tình hữu nghị.

Văn Quý