Thời gian qua, nhiều công dân Việt Nam xuất cảnh trái phép sang Trung Quốc làm thuê. Hoạt động của tội phạm mua bán người tiếp tục diễn ra với nhiều diễn biến mới, tinh vi, xảo quyệt, manh động hơn.
Các đối tượng tội phạm tiếp cận nạn nhân chủ yếu là phu nữ và trẻ em qua các phiên chợ vùng cao, các trường dân tộc nội trú. Với sự phổ biến của điện thoại di động, sự phát triển của mạng xã hội Zalo, Facebook... như hiện nay thì phương thức lừa đảo, tán tỉnh qua kênh này trở nên phổ biến.
Các đối tượng xây dựng hình ảnh phong độ, giàu có và thậm chí giả danh cán bộ công an, bộ đội biên phòng, chủ doanh nghiệp để làm quen, tạo lòng tin, gây dựng tình cảm với các phụ nữ, thiếu nữ mới lớn, hứa hẹn cưới xin, đưa về ra mắt gia đình rồi lừa bán sang Trung Quốc.
Bọn chúng đưa nạn nhân qua cửa khẩu bằng hộ chiếu, giấy thông hành hoặc hướng dẫn nạn nhân tự đi qua cửa khẩu phụ, lối mở dưới các hình thức thăm thân, làm thuê hoặc xuất cảnh trái phép. Khi đón được nạn nhân ở bên kia biên giới, chúng ngay lập tức thu giấy tờ, tiền, điện thoại và bán nạn nhân cho các nhà chứa làm gái mại dâm, làm vợ...
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên là do sự buông lỏng, thiếu quản lý của gia đình, sự cám dỗ, rủ rê lôi kéo của bạn bè bên ngoài xã hội, sự tò mò, trình độ nhận thức còn hạn chế của nạn nhân...
Tháng 2/2023, Bộ đội Biên phòng tỉnh Cao Bằng đã phá thành công chuyên án CB223p về hành vi mua bán người, nạn nhân là cháu bé chưa tròn tháng tuổi. Lực lượng chức năng bắt quả tang Lê Thị Mỹ Lệ và Phạm Thành Sinh cùng trú tại huyện Krông Pắc, tỉnh Đắk Lắk khi đang thực hiện hành vi đưa cháu bé qua biên giới thuộc địa phận xóm Tềnh Quốc, xã Cần Nông, huyện Hà Quảng.
Mở rộng điều tra, Ban Chuyên án bắt giữ thêm Lý Thị Anh Thư, trú tại tỉnh Trà Vinh và Lê Thị Thanh, trú tại tỉnh Lâm Đồng. Các đối tượng này đã đưa cháu bé từ thành phố Hồ Chí Minh ra Cao Bằng nhằm mục đích đưa qua biên giới cho hai người Trung Quốc. Tại cơ quan công an, các đối tượng khai nhận dù biết rõ là vi phạm pháp luật nhưng vì hám lợi nên bất chấp thủ đoạn cũng như lương tâm.
Mới đây nhất, tháng 7/2023, Công an tỉnh Cao Bằng đã triệt phá thành công chuyên án số 623M, giải cứu 2 thiếu nữ là nạn nhân của tội phạm mua bán người từ Myanmar về Việt Nam.
Trước đó, Hoàng Văn Sơn và Nhàn Văn Dũng cùng trú tại huyện Bảo Lạc, tỉnh Cao Bằng làm việc tại quán karaoke của vợ chồng Nguyễn Thị Nguyệt Hòa - Đồng Văn Mạnh tại thôn Dâu, xã Nghĩa Hưng, huyện Lạng Giang, tỉnh Bắc Giang. Hai đối tượng này được vợ chồng Hòa, Mạnh giao nhiệm vụ tuyển dụng nhân viên nữ để làm việc trong quán karaoke và đưa ra nước ngoài hành nghề mại dâm. Nếu hoàn thành sẽ được vợ chồng Hoà, Mạnh trả công. Về phần Hoà, nếu giới thiệu thành công người sang Myanmar làm việc thì sẽ được hưởng 5% thu nhập của người đó mỗi tháng...
Khoảng đầu tháng 2/2023, qua quen biết và tìm trên mạng xã hội, các đối tượng đã chọn được 3 thiếu nữ tại các huyện Bảo Lạc (Cao Bằng) và Vị Xuyên (Hà Giang), trong đó có người chưa đủ 16 tuổi, đưa về quán karaoke của Hoà, Mạnh làm nhân viên tiếp khách. Tại đây, các đối tượng đã dùng thủ đoạn lừa gạt, dụ dỗ để nhóm thiếu nữ này đồng ý sang Myanmar làm việc.
Tuy nhiên, sau khi sang đến Myanmar, các cô gái này đã bị ép làm gái mại dâm. Đầu tháng 6/2023, một trong số các nạn nhân đã tìm cách liên lạc với gia đình ở Việt Nam và báo tin cho cơ quan công an. Sau đó, Công an Cao Bằng đã giải cứu thành công 2 trong số 3 thiếu nữ đưa về với gia đình.
Một nạn nhân nhớ lại: “Chị Hòa nói với em là sang nước ngoài làm, vì ở đây đang kiểm tra phòng cháy nên không mở quán sẽ không có tiền, nhưng không nói là đi đâu, chỉ bảo sang đó cũng làm nhân viên quán karaoke như ở Việt Nam. Chị Hòa nói bên kia có nhiều khách Trung Quốc, nếu làm tốt thì sẽ thu nhập 100 triệu, ít cũng vài chục triệu đồng mỗi tháng”.
Đánh vào tâm lý cả tin với những lời dụ dỗ về việc nhẹ, lương cao hay đơn giản là một công việc ổn định, nhất là với thiếu nữ vùng cao, sau đó tìm cách lừa bán vào các "động" mại dâm, thậm chí bán qua biên giới đã không còn là câu chuyện mới nhưng lại ngày càng tinh vi hơn. Phạm vi cũng mở rộng hơn không còn chỉ ở các tỉnh trong nước hay qua biên giới Trung Quốc mà nhiều nạn nhân đã bị lừa bán sang các nước xa hơn như Campuchia, Myanmar và các nước Đông Nam Á khác.
Thiếu tá Phùng Xuân Trường, Phó đội trưởng Đội Chống tệ nạn xã hội và mua bán người, Phòng Cảnh sát hình sự, Công an tỉnh Cao Bằng cho hay, nhiều trường hợp phạm tội có tổ chức, có câu kết chặt chẽ giữa người mua, người bán, người môi giới, dẫn dắt tạo đường dây liên tỉnh.
Bên cạnh việc gặp gỡ, làm quen trực tiếp, xu hướng ngày càng phổ biến là dùng mạng xã hội để tiếp cận nạn nhân, thủ đoạn là kết bạn, làm quen với nạn nhân qua mạng xã hội như Zalo, Facebook do tính bảo mật cao, khó bị phát hiện. Sau đó, chúng sẽ nhờ người quen tại địa bàn hoặc trực tiếp qua điện thoại điều nạn nhân ra khu vực biên giới, sau đó bán ra nước ngoài.
Nhằm ngăn chặn tội phạm buôn bán người, Ban Giám đốc Công an tỉnh Cao Bằng đã yêu cầu các đơn vị nghiệp vụ lên kế hoạch cụ thể trong công tác đấu tranh; tăng cường tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho người dân, nhất là đồng bào các dân tộc thiểu số ở vùng sâu và các đối tượng thanh, thiếu niên.
Theo thống kê của Bộ đội Biên phòng Cao Bằng, riêng năm 2022, có khoảng 85% công dân xuất cảnh trái phép trên tuyến biên giới Việt - Trung được phát hiện tại tỉnh này. Do đó, tăng cường công tác tuần tra, kiểm soát ngăn chặn các hành vi phạm tội trên biên giới được xem là ưu tiên hàng đầu.
Đại tá Phạm Vũ Dương, Phó Chỉ huy trưởng, Bộ đội Biên phòng tỉnh Cao Bằng cho biết: “Chúng tôi nhận định tội phạm và vi phạm pháp luật liên quan đến xuất nhập cảnh chính là nguồn của tội phạm mua bán người. Từ nhận định trên, Đảng ủy, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh đã quyết liệt lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan, đơn vị sử dụng đồng bộ lực lượng, phương tiện, biện pháp làm tốt công tác điều tra cơ bản, nắm tình hình, kịp thời phát hiện các đối tượng nghi vấn ở ngoại biên, khu vực biên giới, ở nội địa thường xuyên ra vào biên giới để lập danh sách theo dõi chặt chẽ…”.