Đại học Quốc gia Hà Nội và TP.HCM kiến nghị nhiều vấn đề nóng lên Chính phủ

Hai ĐH quốc gia muốn tăng quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm

Ngày 6/9, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà đã có buổi làm việc với ĐH Quốc gia TP.HCM và ĐH Quốc gia Hà Nội. Cùng dự có Bộ trưởng GD-ĐT Nguyễn Kim Sơn, Bộ trưởng Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng, Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt.

PGS.TS Vũ Hải Quân, Giám đốc ĐH Quốc gia TP.HCM, cho hay trải qua 30 năm thành lập và phát triển, ĐH Quốc gia TP.HCM có 36 đơn vị, trong đó, 7 trường ĐH thành viên, 1 viện nghiên cứu khoa học thành viên, 2 khoa trực thuộc, 1 phân hiệu tại tỉnh Bến Tre…

ĐH Quốc gia TP.HCM có hơn 6.000 cán bộ, viên chức, giảng viên, người lao động… trong đó, hơn 1.100 tiến sĩ, khoảng 350 GS, PGS trên quy mô gần 95.000 sinh viên đại học chính quy và hơn 8.000 học viên cao học, nghiên cứu sinh.

Tại buổi làm việc PGS.TS Vũ Hải Quân đã kiến nghị Phó Thủ tướng Chính phủ xem xét chỉ đạo các bộ ngành, địa phương triển khai thực hiện nội dung đã kiến nghị trong Đề án “Phát triển ĐH Quốc gia TP.HCM thuộc nhóm cơ sở giáo dục hàng đầu châu Á”.

Theo ông Quân, năm 2022, lần đầu tiên Bộ Chính trị ban hành các Nghị quyết phát triển 6 vùng chiến lược, trong đó, nhấn mạnh vai trò của các trường đại học. Ngày 7/10/2022, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 24 về phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Đông Nam Bộ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Nghị quyết đặt mục tiêu đến năm 2030, Đông Nam Bộ trở thành vùng phát triển năng động, có tốc độ tăng trưởng kinh tế cao, động lực tăng trưởng lớn nhất cả nước. ĐH Quốc gia TP.HCM được Thủ tướng Chính phủ tin tưởng giao chủ trì Đề án “Phát triển ĐH Quốc gia TP.HCM thuộc nhóm cơ sở giáo dục đại học hàng đầu châu Á”.

Đề án này thuộc Chương trình hành động của Chính phủ triển khai thực hiện Nghị quyết 24, với tầm nhìn trở thành hệ thống đại học nghiên cứu trong top đầu châu Á, kiến tạo động lực tăng trưởng mới, không gian phát triển mới cho vùng Đông Nam Bộ.

Nhiệm vụ trọng tâm là phát triển các chương trình đào tạo, nghiên cứu và khởi nghiệp trong lĩnh vực Công nghệ Bán dẫn, Công nghệ Sinh học, Chuyển đổi số và Trí tuệ nhân tạo thuộc nhóm đầu châu Á; phát triển ĐH Quốc gia TP.HCM trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo quốc gia, kết nối với các trung tâm của khu vực và thế giới.

Đầu tháng 8/2023, ĐH Quốc gia TP.HCM đã hoàn thành dự thảo đề án này và đang lấy ý kiến các bộ, ngành, địa phương trước khi trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, phê duyệt.

PGS.TS Vũ Hải Quân kiến nghị Phó Thủ tướng Chính phủ xem xét chỉ đạo các bộ ngành, địa phương triển khai thực hiện các nội dung ĐH Quốc gia TP.HCM kiến nghị trong dự thảo, giao ĐH Quốc gia TP.HCM thẩm định, phê duyệt quy hoạch chi tiết các dự án thành phần thuộc phạm vi quản lý của đại học này.

Ông Quân cũng kiến nghị Chính phủ sớm ban hành Nghị định về ĐH quốc gia và Quyết định ban hành Quy chế tổ chức và hoạt động của ĐH quốc gia và các cơ sở giáo dục ĐH thành viên theo hướng tăng quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm cho ĐH quốc gia.

Cụ thể, Nghị định mới làm rõ quy định trong khoản 2, Điều 8 Luật Giáo dục đại học sửa đổi 2018: “Đại học quốc gia có quyền tự chủ cao trong các hoạt động về đào tạo, nghiên cứu khoa học, tài chính, quan hệ quốc tế và tổ chức bộ máy”.

Kiến nghị về công tác thi đua, khen thưởng, theo ông Quân, theo Luật Thi đua, khen thưởng năm 2022 có hiệu lực từ ngày 1/1/2024 đã quy định QH Quốc gia được trình trực tiếp Thủ tướng Chính phủ các hình thức khen thưởng cấp Nhà nước tương tự như các bộ, ngành và cơ quan thuộc Chính phủ.

Trên cơ sở đó, ĐH Quốc gia TP.HCM kiến nghị quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Thi đua khen thưởng xem xét và bổ sung, làm rõ các nội dung như: Quy định về các danh hiệu thi đua, cờ thi đua và Bằng khen cấp ĐH Quốc gia và kết quả thi đua, khen thưởng cấp ĐH Quốc gia được công nhận tương đương cấp Bộ, ngành và được tính tích lũy khi xét khen thưởng cấp cao hơn.

Ngoài ra, Giám đốc ĐH Quốc gia TP.HCM cũng kiến nghị bố trí lại số vốn đã bị hủy dự toán (420 tỷ đồng) do chưa giải ngân hết trong các năm trước đây đối với dự án bồi thường, giải phóng mặt bằng của ĐH Quốc gia TP.HCM tại TP.HCM và tỉnh Bình Dương, để kịp thời bổ sung vốn cho công tác bồi thường giải phóng mặt bằng nhằm đẩy nhanh tiến độ thực hiện.

GS Lê Quân, Giám đốc ĐH Quốc gia Hà Nội, cho hay ông hoàn nhất trí với kiến nghị của Giám đốc ĐH Quốc gia TP.HCM. ĐH Quốc gia Hà Nội mong muốn Chính phủ ban hành Nghị định về ĐH Quốc gia Hà Nội, tạo cơ chế chính sách cho hai đại quốc gia để xây dựng đại học đẳng cấp.

Theo GS Quân, hiện nay, các chính sách về chuyên môn, tài chính, nguồn lực, tính đặc thù chưa đặc sắc. Vì vậy chúng ta cần có cơ chế chính sách, nguồn lực tầm cỡ, đặc biệt cơ chế về tổ chức phải có tính đặc thù riêng, cơ chế sử dụng con người, cơ chế tài chính.

Mặt khác, hai ĐH Quốc gia là nơi để thí điểm nhiều chính sách giáo dục đại học nên mong có thí điểm về cơ chế đào tạo để đảm bảo sự khác biệt.

Giải pháp để đất nước phát triển nhanh, bền vững là phát triển nguồn nhân lực

Tại buổi làm việc, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chia sẻ ông đam mê nghề giáo nên có nhiều trăn trở cũng như sự quan tâm dành cho ngành Giáo dục. Theo ông, hai ĐH quốc gia là hai mô hình hình thành từ chủ trương đúng đắn gần 30 năm qua.

Vì vậy, chúng ta phải tổng kết để biết những điều đã làm được, vấn đề cần tư duy mới hơn để các ĐH quốc gia phát huy cao nhất dân chủ, trí tuệ và tiên phong dẫn đầu trong đổi mới, sáng tạo.

Phó Thủ tướng nhấn mạnh đến nhiều vấn đề cần quan tâm như thu hút nhân tài; các mối quan hệ như hệ sinh thái giữa nhà trường với nhà nghiên cứu, nhà quản lý với các trung tâm đào tạo… để chúng ta tiên phong đi đầu trong hội nhập.

Ông yêu cầu các nhà nghiên cứu, nhà khoa học nêu ý kiến, góp ý thẳng thắn cho Chính phủ những vấn đề về mặt chủ trương, về mặt tư duy theo thẩm quyền.

“Tôi kỳ vọng mô hình ĐH quốc gia trong tương lai không chỉ có hai ĐH quốc gia mà có thể thêm nhiều ĐH quốc gia vai trò, sứ mệnh dẫn dắt vùng trong vấn đề đào tạo nguồn nhân lực”.

Phó Thủ tướng cũng chia sẻ với ngành Giáo dục nói chung cần xác định rất rõ vị thế, vai trò của ngành đối với đất nước. Giải pháp để đưa đất nước phát triển nhanh, bền vững chính là phát triển nguồn nhân lực.

Phó Thủ tướng nhấn mạnh, khi tổng kết Nghị quyết của Ban chấp hành Trung ương liên quan đến giáo dục đào tạo, chúng ta cần phải xác định lại hệ thống quan điểm, tư duy trong bối cảnh thế giới đang có nhiều thay đổi. Bài toán đặt ra đối với GD-ĐT là làm sao có thể phát triển đáp ứng mục tiêu, nhiệm vụ chính trị và kỳ vọng của đất nước.