
Thông tin trên được ông Tạ Hữu Thanh, Giám đốc Thương mại CTCP Hàng không Vietjet, cho biết tại hội thảo "Thực thi ESG bằng khoa học công nghệ - Từ dữ liệu tới hành động" do báo Dân trí tổ chức ngày 26/11.
Theo ông Tạ Hữu Thanh, thời gian qua, Vietjet đã kiên định theo đuổi chiến lược phát triển bền vững, lấy khoa học - công nghệ làm nền tảng và ESG làm định hướng trong vận hành. Hãng đã triển khai đồng bộ nhiều chương trình thiết thực nhằm giảm phát thải, bảo vệ môi trường và lan tỏa lối sống xanh tới cộng đồng.
Tuy nhiên, ông Thanh cũng thẳng thắn chỉ ra thách thức mà ngành hàng không đang phải đối mặt khi thực thi ESG.
Ngành vận tải hàng không phụ thuộc gần như hoàn toàn vào nhiên liệu hóa thạch (Jet-A1) với mức phát thải CO2 và NOx cao. Việc chuyển sang nhiên liệu thay thế, như SAF (nhiên liệu hàng không bền vững), điện (pin) hoặc hydro hiện chưa khả thi vì chi phí được ước tính đắt gấp khoảng 2-5 lần so với nhiên liệu truyền thống.

Thêm vào đó, yêu cầu ESG giữa các quốc gia chưa đồng nhất khiến doanh nghiệp phải đáp ứng nhiều tầng tiêu chuẩn khác nhau, đi kèm chi phí kiểm toán, báo cáo và đánh giá khá lớn.
Ngoài ra, áp lực cân bằng giữa chi phí và giá vé lớn, bởi việc áp dụng ESG làm chi phí tăng lên, nhưng các hãng hàng không không thể chuyển toàn bộ phần chi phí này sang giá vé.
Dưới góc độ cộng đồng doanh nghiệp, GS.TS Mạc Quốc Anh, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Hà Nội, nhận định, ESG đang trở thành một yêu cầu mang tính sống còn đối với các doanh nghiệp Việt Nam trong giai đoạn mới.
Ông dẫn chứng, Việt Nam có 98,5% doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME), nhưng mới khoảng 15% bắt đầu tiếp cận ESG. “Rào cản lớn nhất không phải nhận thức, mà là nguồn lực như tài chính hạn chế, thiếu nhân sự chuyên môn, chưa có công nghệ phù hợp”, ông nói.
Các thị trường lớn như EU đã triển khai cơ chế CBAM yêu cầu chứng minh lượng phát thải carbon. Các tập đoàn đa quốc gia yêu cầu nhà cung cấp minh bạch dữ liệu về môi trường - xã hội - quản trị. Ngân hàng trong nước cũng đang siết tiêu chuẩn tín dụng xanh.
“Doanh nghiệp không làm ESG thì mất cơ hội, không thể tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu. Ngược lại, doanh nghiệp đi sớm, làm sớm, chuẩn hóa sớm sẽ có lợi thế lớn về thị trường, thương hiệu và vốn”, ông Quốc Anh nhìn nhận.
Chuyển đổi ESG: Phải chuyển đổi kép vừa xanh vừa số
Cũng theo ông Quốc Anh, SME không nên cố làm những thứ quá lớn ngay từ đầu. Cách tiếp cận hợp lý là ‘Lean ESG’ theo mô hình nhỏ nhưng thiết thực, ưu tiên S (Social) và G (Governance) trước vì chi phí thấp hơn E (Environment). Các doanh nghiệp có thể bắt đầu từ những thay đổi đơn giản, tăng cường hợp tác thay vì làm một mình. Đặc biệt là xây dựng hệ thống dữ liệu trước khi đầu tư công nghệ.
“ESG không phải là chi phí, mà là khoản đầu tư sinh lời dài hạn", ông nhấn mạnh.
TS Hà Huy Ngọc, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Chính sách, Chiến lược Kinh tế địa phương và Lãnh thổ (Viện Kinh tế Việt Nam và Thế giới), cho rằng, ở cấp vĩ mô, Việt Nam đã ban hành nhiều cơ chế chính sách đồng độ. Hiện nay, có hai Chiến lược Tăng trưởng xanh quốc gia. Về mặt khoa học và công nghệ, chúng ta có Nghị quyết 57 và Nghị định 188. Tuy nhiên, thách thức lớn nằm ở khoảng trống dữ liệu.
Ông Ngọc dẫn ví dụ về dự án đang triển khai tại Quảng Ninh, dữ liệu về môi trường biển, hiện trạng hải sản, các đảo có nguy cơ xói mòn... rời rạc, không đồng bộ giữa tỉnh, các viện.
Theo ông, doanh nghiệp phải trở thành hạt nhân của quá trình chuyển đổi. ESG chỉ có thể phát huy khi gắn chặt với khoa học, công nghệ. Chuyển đổi ESG phải là chuyển đổi kép, vừa chuyển đổi xanh vừa chuyển đổi số.


