Biên giới quốc gia không chỉ được xác lập bằng đường biên, cột mốc mà còn được bảo vệ từ chính lòng dân. Tại những địa bàn vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, nơi có hàng trăm xã biên giới trải dài dọc theo các tuyến tiếp giáp, công tác bảo vệ biên giới luôn gắn liền với nhiệm vụ củng cố niềm tin, nâng cao nhận thức và phát huy vai trò chủ thể của người dân trong giữ gìn chủ quyền lãnh thổ.
Theo báo cáo tổng kết công tác dân vận giai đoạn 2021–2025 của Bộ Dân tộc và Tôn giáo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số hiện có hơn 14,1 triệu người sinh sống, phân bố trên địa bàn 51 tỉnh, thành phố, trong đó có 382 xã biên giới. Đây là khu vực có vị trí chiến lược đặc biệt quan trọng về quốc phòng – an ninh, đồng thời cũng là địa bàn tiềm ẩn nhiều yếu tố phức tạp liên quan đến an ninh biên giới, trật tự xã hội và hoạt động của các loại tội phạm xuyên quốc gia.
Nhận thức rõ điều đó, những năm qua, công tác tuyên truyền, vận động bảo vệ biên giới quốc gia đã được triển khai thường xuyên, liên tục và gắn chặt với công tác dân vận trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Nội dung tuyên truyền tập trung vào chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về biên giới, lãnh thổ, an ninh quốc gia, phòng chống tội phạm, đặc biệt là tội phạm ma túy, mua bán người và các hành vi xâm phạm chủ quyền biên giới.
Báo cáo cho thấy, chỉ riêng trong lĩnh vực phòng, chống ma túy gắn với bảo vệ an ninh trật tự khu vực biên giới, đã tổ chức 189.423 cuộc tuyên truyền tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, với 365.185 lượt người tham gia. Các hoạt động này góp phần nâng cao hiểu biết pháp luật, giúp người dân nhận diện rõ hơn những nguy cơ, thủ đoạn của tội phạm, từ đó chủ động phối hợp với chính quyền và lực lượng chức năng trong bảo vệ biên giới, giữ gìn an ninh trật tự địa bàn.

Cùng với tuyên truyền trực tiếp, công tác thông tin đối ngoại tại vùng biên giới cũng được triển khai bài bản, góp phần lan tỏa hình ảnh một Việt Nam hòa bình, ổn định và tôn trọng chủ quyền quốc gia. Từ năm 2015 đến nay, Bộ Dân tộc và Tôn giáo đã tổ chức 17 lớp tập huấn về thông tin đối ngoại cho 1.725 lượt người có uy tín, trưởng thôn, cán bộ cơ sở tại các khu vực Bắc, Trung và Nam. Đây là lực lượng quan trọng trong việc truyền tải thông tin chính thống, phản bác các luận điệu sai trái, góp phần giữ vững “phên dậu” từ sớm, từ xa.
Báo cáo cũng ghi nhận việc phối hợp sản xuất và phát sóng 14 phim, 41 spot, 25 phóng sự, cùng 542 tin, bài và 710 ảnh tuyên truyền phục vụ công tác thông tin đối ngoại và tuyên truyền bảo vệ biên giới quốc gia. Các sản phẩm này được triển khai trên nhiều phương tiện truyền thông, phù hợp với điều kiện tiếp cận thông tin của đồng bào vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới.
Một điểm nhấn đáng chú ý là việc đẩy mạnh tuyên truyền bằng tiếng dân tộc thiểu số. Trong giai đoạn báo cáo, đã sản xuất và phát sóng các nội dung tuyên truyền về phòng, chống tội phạm và bảo vệ biên giới bằng 6 thứ tiếng dân tộc thiểu số, phát trên đài phát thanh địa phương và hệ thống loa truyền thanh cơ sở. Cách làm này giúp thông tin đến gần hơn với người dân, vượt qua rào cản ngôn ngữ và tạo sự đồng thuận cao trong cộng đồng.
Công tác dân vận gắn với bảo vệ biên giới cũng được triển khai thông qua việc phát huy vai trò của người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số. Thông qua các hội nghị, tập huấn và hoạt động tuyên truyền, lực lượng này trở thành cầu nối giữa chính quyền với nhân dân, góp phần vận động đồng bào chấp hành pháp luật, không tiếp tay cho các hành vi vi phạm chủ quyền, an ninh biên giới.
Nhờ triển khai đồng bộ các giải pháp dân vận, tuyên truyền pháp luật và thông tin đối ngoại, tình hình chính trị, xã hội tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi cơ bản ổn định, an ninh quốc phòng được giữ vững. Ý thức trách nhiệm của người dân trong bảo vệ biên giới quốc gia từng bước được nâng cao, niềm tin của đồng bào vào sự lãnh đạo của Đảng và quản lý của Nhà nước tiếp tục được củng cố.