Nhằm đẩy mạnh phát triển du lịch Thủ đô, UBND thành phố Hà Nội đã ban hành Kế hoạch số 191/KH-UBND ngày 30-9-2020 về thực hiện Chiến lược phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2030 trên địa bàn thành phố Hà Nội.
Theo kế hoạch này, Hà Nội đặt mục tiêu đến năm 2025 đón 35-39 triệu lượt khách du lịch, trong đó có 8-9 triệu lượt khách quốc tế. Tổng thu từ khách du lịch đạt khoảng 151 nghìn tỷ đồng. Đến năm 2030, du lịch thực sự trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của thành phố, đón 48-49 triệu lượt khách du lịch, trong đó có 13-14 triệu lượt khách quốc tế. Tổng thu từ khách du lịch đạt khoảng 270-300 nghìn tỷ đồng.
Thời gian qua, dưới tác động của quá trình toàn cầu hóa, Hà Nội hội nhập ngày càng sâu rộng hơn với khu vực và quốc tế. Quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa và tốc độ đô thị hóa nhanh chóng của Hà Nội đi kèm với những tác động không nhỏ đến môi trường tự nhiên và kinh tế - xã hội. Chất lượng dịch vụ tại một số điểm đến chưa cao. Hệ thống cơ sở lưu trú chưa thực sự đồng bộ. Các doanh nghiệp lữ hành có quy mô nhỏ, khó dẫn dắt thị trường du lịch quốc tế. Số lượng, chất lượng nguồn nhân lực du lịch còn hạn chế, nhất là về trình độ ngoại ngữ và tính chuyên nghiệp. Kết cấu hạ tầng du lịch, đường giao thông tiếp cận các điểm du lịch còn chưa tốt. Việc triển khai một số dự án phát triển du lịch còn chậm, dẫn đến thiếu khu vui chơi giải trí, nghỉ dưỡng quy mô lớn, ảnh hưởng tới mục tiêu thu hút du khách lưu trú tại Hà Nội dài ngày.
Năm 2020 và 2021 là khoảng thời gian khủng hoảng của ngành du lịch cả nước nói chung, Hà Nội nói riêng. Từ tháng 1-2020 đến hết tháng 4-2020, toàn thành phố Hà Nội có 1.190 cơ sở lưu trú, 1.364 doanh nghiệp lữ hành, 120 doanh nghiệp vận chuyển, điểm đến du lịch tạm dừng hoạt động hoặc hoạt động cầm chừng; gần 41.000 lao động tạm thời nghỉ việc. Sự sụt giảm mạnh về lượng khách du lịch đến Hà Nội đã dẫn đến tổng thu từ khách du lịch giảm 73% so với năm 2019, đưa tốc độ tăng trưởng trung bình về tổng thu của cả giai đoạn 2017 - 2020 giảm xuống còn -3,74%. Quý I-2021, tổng thu từ khách du lịch (chỉ bao gồm khách du lịch nội địa) ước đạt 5,4 nghìn tỷ đồng, giảm 65,6% so với cùng kỳ năm 2020.
Do đó, để khai thác hiệu quả tiềm năng, thế mạnh của du lịch Thủ đô, cần chú trọng thực hiện một số giải pháp sau:
Thứ nhất, nghiên cứu xây dựng nghị quyết về phát triển du lịch Hà Nội giai đoạn 2021 - 2025 và những năm tiếp theo, tập trung thực hiện tái cơ cấu toàn diện ngành du lịch cả về hạ tầng du lịch, sản phẩm du lịch, doanh nghiệp du lịch, môi trường du lịch; đáp ứng những thay đổi căn bản của thị trường du lịch trong tương lai. Xây dựng các nhóm sản phẩm du lịch mới độc đáo, hấp dẫn, kích cầu du lịch nội địa như nhóm sản phẩm du lịch thể thao mạo hiểm tại khu vực Ba Vì, Sóc Sơn, du lịch trải nghiệm tại các khu di tích, văn hóa (trải nghiệm đêm tại Hoàng thành Thăng Long, di tích nhà tù Hỏa Lò...). Xây dựng và đề xuất các kế hoạch, chương trình hỗ trợ doanh nghiệp kinh doanh hoạt động du lịch tái cơ cấu vượt qua khó khăn của đại dịch COVID-19.
Thứ hai, cần nghiên cứu đề xuất, kiến nghị Quốc hội xem xét đưa nội dung chính sách phát triển du lịch Hà Nội vào dự án Luật Thủ đô (sửa đổi) nhằm tạo cơ sở pháp lý nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý nhà nước về du lịch của Thủ đô. Đối với Chính phủ, đề nghị xem xét ban hành chính sách khuyến khích hỗ trợ phát triển du lịch triển khai thống nhất trên toàn quốc theo quy định tại Điều 5 Luật Du lịch; đẩy mạnh giải ngân, hỗ trợ vốn, cho vay ưu đãi, miễn, giảm thuế, phí, chính sách giảm, hoãn phí đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế để giúp các doanh nghiệp lữ hành sớm phục hồi hoạt động sau đại dịch COVID-19; có chính sách tăng cường đầu tư về giáo dục đào tạo chuyên ngành, đào tạo nghề, nhất là loại hình đào tạo nguồn nhân lực du lịch chất lượng cao nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế du lịch sau dịch COVID-19...
Thứ ba, đẩy mạnh triển khai chương trình kích cầu du lịch nội địa, vận động và hỗ trợ các doanh nghiệp hợp tác xây dựng sản phẩm tour du lịch mới mang đặc trưng của Hà Nội. Lựa chọn và ưu tiên đầu tư các khu, điểm đến du lịch trọng điểm, chất lượng cao, giữ chân du khách ở lại Hà Nội dài ngày hơn. Hỗ trợ các doanh nghiệp xây dựng sản phẩm du lịch mới, nhất là các sản phẩm thế mạnh, mang bản sắc - đặc trưng Hà Nội; phát triển sản phẩm du lịch về đêm; thúc đẩy ứng dụng công nghệ thông minh, thương mại điện tử trong hoạt động quảng bá, kinh doanh du lịch, tạo đà bứt phá trong tương lai.
Thứ tư, tăng cường đào tạo bồi dưỡng nguồn nhân lực cho ngành du lịch chuẩn bị tái khởi động kinh doanh sau khi dịch COVID-19 được khống chế. Theo đó, du lịch nội địa được dự báo có thể là xu hướng du lịch trong thời gian tới, Hà Nội cần có giải pháp đầu tư các tuyến du lịch nội địa mới, chú trọng khai thác du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng, du lịch gắn với bảo vệ môi trường.
Th. Hân, H. Hải, Bích Thủy