Đột phá từ tư duy "Đảng viên đi trước"
Được thành lập trên cơ sở sáp nhập hai xã Bình Lương và Hóa Quỳ theo mô hình chính quyền địa phương hai cấp, xã Hóa Quỳ, tỉnh Thanh Hóa đứng trước những cơ hội và thách thức đan xen.
Xác định giảm nghèo không chỉ là nhiệm vụ an sinh mà còn là nền tảng cốt lõi để xây dựng nông thôn mới thực chất, Đảng bộ xã đã thực hiện chiến lược "kép": vừa hỗ trợ sinh kế đa dạng, vừa huy động nội lực trong dân để kiến thiết hạ tầng.

Nghị quyết Đại hội Đảng bộ xã Hóa Quỳ nhiệm kỳ 2025 - 2030 đã xác định rõ: Giảm nghèo bền vững gắn với xây dựng nông thôn mới là chương trình trọng tâm. Không chạy theo thành tích bề nổi, xã tập trung lồng ghép hiệu quả các nguồn vốn từ Chương trình mục tiêu quốc gia của Trung ương và tỉnh để tạo ra những mô hình kinh tế có sức lan tỏa, coi kinh tế hộ gia đình vững mạnh là viên gạch đầu tiên xây dựng nên diện mạo nông thôn hiện đại.
Để chủ trương đi vào cuộc sống, Đảng bộ xã Hóa Quỳ đã tạo ra một cuộc "cách mạng" về nhận thức, bắt đầu từ chính đội ngũ cán bộ, đảng viên. Tinh thần "tiên phong, gương mẫu, đi trước, làm trước" được quán triệt sâu sắc. Cán bộ không chỉ là người chỉ đạo mà còn là người trực tiếp thử nghiệm các giống cây, con nuôi mới, áp dụng khoa học kỹ thuật để chứng minh hiệu quả cho dân tin và làm theo.
Câu chuyện của ông Lương Anh Lợi, Bí thư Chi bộ kiêm Trưởng thôn Xóm Chuối là minh chứng sống động cho tư duy này. Năm 2022, tận dụng cơ hội được xã cho đi tham quan học tập, ông Lợi mạnh dạn đưa mô hình nuôi dúi về địa phương. Tự mày mò học kỹ thuật, phòng bệnh, đến nay, trại nuôi của ông duy trì 400 con dúi thương phẩm và giống, mang lại thu nhập trên 100 triệu đồng/năm.
Ông Lợi chia sẻ: "Con dúi có giá trị kinh tế rất cao, giống từ 500 - 700 nghìn đồng/đôi, thương phẩm 500 nghìn đồng/kg. Hiệu quả thấy rõ nên tôi đã chuyển giao kỹ thuật cho bà con trong thôn cùng làm". Từ đó, phong trào làm kinh tế đã lan rộng, giúp Xóm Chuối từng bước xóa đói giảm nghèo bền vững.
Song song với phát huy vai trò cá nhân, xã Hóa Quỳ đặc biệt chú trọng tính hiệu quả của dòng vốn hỗ trợ. Trong giai đoạn 2021 - 2025, tổng nguồn vốn huy động cho giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới và phát triển vùng đồng bào dân tộc thiểu số đạt 259,2 tỷ đồng. Riêng vốn đầu tư trực tiếp cho giảm nghèo là 19,1 tỷ đồng với 45 dự án.
Cách làm của Hóa Quỳ là không hỗ trợ dàn trải mà tập trung vào sinh kế lâu dài. Ví dụ, với dự án nuôi bò sinh sản, người dân được tập huấn kỹ thuật trồng cỏ voi, chăm sóc thú y bài bản. Nhiều hộ từ một con bò giống được cấp, đã tích lũy vốn mua thêm, phát triển thành đàn, bán được bê con và thoát nghèo ngoạn mục.
Bên cạnh đó, mối liên kết "bốn nhà" và phát triển sản phẩm OCOP cũng được đẩy mạnh. Hợp tác xã Hợp Thành là điểm sáng với sản phẩm mật ong thương hiệu Đức Lương. Từ một câu lạc bộ nhỏ, nay hợp tác xã đã có 47 thành viên, quản lý 1.600 đàn ong, sản lượng 1.500 - 2.000 lít mật/năm, đạt chuẩn OCOP 3 sao. Sự hỗ trợ thiết bị máy móc hiện đại từ chính quyền đã giúp sản phẩm mật ong rừng Hóa Quỳ vươn xa, đảm bảo đầu ra ổn định cho người dân.
Nâng tầm diện mạo nông thôn
Khi đời sống kinh tế nâng lên, người dân trở thành chủ thể tích cực nhất trong việc đóng góp xây dựng hạ tầng nông thôn mới. Thôn Đồng Xuân là hình mẫu tiêu biểu cho sự chuyển mình này.
Xác định xây dựng thôn nông thôn mới kiểu mẫu, Chi bộ thôn Đồng Xuân đã phân công đảng viên bám sát từng hộ, định hướng đa dạng hóa ngành nghề từ tiểu thủ công nghiệp, dịch vụ đến xuất khẩu lao động. Kết quả, thu nhập bình quân của thôn đạt mức cao nhất xã (69 triệu đồng/người/năm), tỷ lệ hộ nghèo chỉ còn 1%.
Người dân Đồng Xuân tích cực hiến đất mở đường, đóng góp xây dựng thiết chế văn hóa. Tổng số tiền xây dựng hạ tầng của thôn lên tới 5,2 tỷ đồng, trong đó nguồn xã hội hóa từ dân đóng góp là 2,6 tỷ đồng.
Năm 2025, bức tranh kinh tế - xã hội xã Hóa Quỳ dự kiến đạt nhiều mốc son: Thu ngân sách 121 tỷ đồng (đạt 110% kế hoạch), thu nhập bình quân đầu người 56 triệu đồng, tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 3%. Toàn xã có 14 thôn đạt chuẩn nông thôn mới và 1 thôn kiểu mẫu.
Tuy nhiên, lãnh đạo xã Hóa Quỳ cũng thẳng thắn nhìn nhận: do đạt chuẩn nông thôn mới từ năm 2017, hạ tầng nhiều nơi đã xuống cấp, trong khi nguồn ngân sách tu duy tu còn hạn hẹp. Thiên tai, bão lũ vừa qua đã làm hư hại hệ thống giao thông và các khu du lịch sinh thái tiềm năng như thác Đồng Quan, Cổng Trời, khiến "ngành công nghiệp không khói" của xã bị đình trệ. Thêm vào đó, sự chồng chéo trong quy định của các chương trình mục tiêu quốc gia đôi khi gây khó khăn cho việc phân định đối tượng và giải ngân vốn.
Thời gian tới, Đảng bộ và chính quyền xã Hóa Quỳ xác định sẽ tiếp tục kiên định mục tiêu giảm nghèo đa chiều. Xã sẽ tập trung giải quyết các "điểm nghẽn" về chính sách, tăng cường vai trò của Mặt trận Tổ quốc trong giám sát thực hiện. Các giải pháp đồng bộ sẽ được triển khai: từ tín dụng ưu đãi, đào tạo nghề, xuất khẩu lao động đến khôi phục du lịch sinh thái.
Đặc biệt, xã chú trọng xây dựng các mô hình kinh tế phù hợp với mô hình chính quyền hai cấp, tránh đầu tư dàn trải để tập trung nguồn lực cho các công trình trọng điểm. Mục tiêu cuối cùng là khơi dậy ý chí tự lực, tự cường, để mỗi người dân Hóa Quỳ không chỉ thoát nghèo mà còn làm giàu, cùng chung tay xây dựng một miền quê đáng sống.