Hàng không Việt Nam đang bước vào chu kỳ tăng trưởng mới. Theo Cục Hàng không, sản lượng hành khách năm 2025 có thể đạt 84 triệu lượt và chạm mốc 95 triệu vào năm 2026; hàng hóa vẫn giữ mức tăng trưởng 2 chữ số, vượt 1,6 triệu tấn.
Tốc độ tăng trưởng nhanh cũng khiến các giới hạn về hạ tầng bộc lộ: Tân Sơn Nhất phải vận hành vượt thiết kế nhiều năm, Nội Bài chạm trần công suất, nhiều sân bay khu vực thiếu sức bật để mở rộng. Đặc biệt, hệ thống bảo dưỡng - sửa chữa - đại tu (MRO) trong nước gần như không đủ khả năng đáp ứng đội tàu bay gần 200 chiếc.
Đáng chú ý, T&T Group đã sớm nhận ra những giới hạn này từ… gần 1 thập kỷ trước. Năm 2018, khi phần lớn doanh nghiệp tập trung vào cuộc đua mở đường bay, T&T Group lựa chọn tiếp cận từ khâu vận hành kỹ thuật - nơi phản ánh rõ nhất cấu trúc hạ tầng và khả năng chống chịu của hệ thống.
Từ tầm nhìn sớm đến chiến lược lấy hạ tầng làm trụ cột
Vào thời điểm năm 2018, thị trường hàng không Việt Nam chứng kiến làn sóng tăng trưởng vàng. Các hãng bay đua nhau mở rộng quy mô đội tàu. Trong bối cảnh ấy, T&T Group lại âm thầm thành lập T&T Airlines. Thay vì “đi tắt” bằng một hãng bay mới, “tân binh” này hoạt động trong lĩnh vực vận tải hàng không, đại lý du lịch, dịch vụ điều hành bay, các dịch vụ, hoạt động hỗ trợ trực tiếp cho vận tải hàng không…
Cách tiếp cận này giúp T&T Group có độ lùi để “quan sát” sâu hơn về những điểm nghẽn của thị trường. Ở đó, đội bay gần 200 chiếc trong nước phụ thuộc lớn vào MRO nước ngoài, chi phí sửa chữa tăng cao. Cũng ở đó, các sân bay Tân Sơn Nhất và Nội Bài đều trong tình trạng quá tải…
Từ đây, T&T Group nhận ra vấn đề không nằm ở số lượng đường bay hay hãng bay, mà ở nền tảng vận hành và hạ tầng - những yếu tố quyết định năng lực dài hạn của ngành hàng không Việt. Điều này dẫn Bầu Hiển sang quyết định tiếp theo: đầu tư sân bay.
Năm 2020, T&T Group đề xuất nghiên cứu, lập hồ sơ đầu tư xây dựng Cảng hàng không Quảng Trị. Đáng chú ý, đây là giai đoạn vận tải hàng không toàn cầu đã giảm tới 60% do Covid-19. Khi nhiều hãng quốc tế buộc phải ngừng mở đường bay, một số nhà đầu tư lớn tìm cách rút khỏi “sân chơi”, thì T&T lại lựa chọn đầu tư xây sân bay. Bước đi có vẻ nghịch chu kỳ, nhưng lại phù hợp với logic phát triển dài hạn. Bởi, một sân bay cần 5-7 năm chuẩn bị và xây dựng. Nếu chờ thị trường phục hồi mới bắt đầu, Việt Nam sẽ tiếp tục thiếu dư địa hạ tầng trong một thập kỷ tới.
Bên cạnh đó, Quảng Trị sở hữu vị trí chiến lược trên hành lang kinh tế Đông - Tây, kết nối Lào - Thái Lan - Myanmar với biển Đông. Quy hoạch tỉnh tầm nhìn đến 2050 xác định Quảng Trị là trung tâm hậu cần, trung chuyển hàng hóa của khu vực Đông Nam Á và tiểu vùng sông Mê Kông trong tương lai. Tuy nhiên, địa phương lại chưa có sân bay quy mô đủ lớn, dẫn đến nghịch lý: điểm có thể trở thành trung tâm logistics xuyên biên giới lại thiếu hạ tầng để thực hiện vai trò.
Để giải các bài toán đó, tháng 7/2024, dự án chính thức được khởi công. Cảng hàng không có diện tích 265ha, tổng mức đầu tư 5.800 tỷ đồng, đạt tiêu chuẩn cấp 4C và có khả năng phát triển khai thác tàu bay Code E. Đặt trong bối cảnh các sân bay lớn đang bị giới hạn không gian mở rộng, Cảng hàng không Quảng Trị tạo ra một khoảng trống chưa được khai thác - một “điểm nhấn hạ tầng” mới có thể hỗ trợ tăng trưởng cả vùng.
T&T Group cũng đề xuất quy hoạch Tổ hợp công nghiệp hàng không, logistics và đô thị sân bay quy mô 10.800 ha. Quy hoạch lấy sân bay Quảng Trị làm trung tâm, gồm đầy đủ các khu chức năng cho một tổ hợp công nghiệp hàng không như MRO, sản xuất - lắp ráp linh kiện, logistics hub, đô thị sân bay…; trong đó, việc ưu tiên phát triển tổ hợp công nghiệp hàng không và trung tâm trung chuyển hàng hóa quy mô lớn.
Đáng chú ý, trong bối cảnh hạ tầng bảo dưỡng, sửa chữa máy bay trong nước chưa đáp ứng nhu cầu, việc hình thành tổ hợp công nghiệp hàng không tại Quảng Trị, với các hangar MRO quy mô lớn là phù hợp với định hướng quốc gia, góp phần giải bài toán “nút thắt” hạ tầng kỹ thuật của hàng không Việt Nam, từng bước làm chủ chuỗi giá trị từ khai thác, vận hành đến kỹ thuật, bảo dưỡng.
Ở góc nhìn lớn hơn, chiến lược T&T Group theo đuổi có nhiều điểm tương đồng với mô hình phát triển của các “ông lớn” trên thế giới. Tại Hà Lan, hệ sinh thái sân bay Schiphol đóng góp khoảng 30 tỷ euro mỗi năm cho nền kinh tế. Hệ sinh thái hàng không - sân bay Changi (Singapore) đóng góp khoảng 5% GDP; tạo ra khoảng 200.000 việc làm, là nền tảng kết nối Singapore với hơn 200 thành phố trên toàn cầu.
Mảnh ghép mới mang tên Vietravel Airlines
Cuối năm 2024, T&T Group trở thành cổ đông chiến lược của Vietravel Airlines, mở ra giai đoạn phát triển mới cho hãng bay trẻ. Tháng 6/2025, Vietravel Airlines chính thức chuyển đổi từ mô hình đi thuê sang sở hữu tàu bay riêng. Liên tiếp sau đó, hãng không ngừng mở rộng quy mô đội tàu và các đường bay mới, hướng tới mục tiêu phát triển đội tàu 30-50 chiếc vào năm 2030.
Không chỉ tập trung đẩy mạnh vận tải hành khách, trong chiến lược phát triển giai đoạn tới, Vietravel Airlines sẽ mở rộng sang mảng vận chuyển hàng hóa hàng không. Khi được kết nối với hệ sinh thái hạ tầng - logistics mà T&T Group đang xây dựng, mảng vận tải hàng hóa sẽ trở thành động lực tăng trưởng mới cho Vietravel Airlines.
Với T&T Group, sự hiện diện của Vietravel Airlines là bước hoàn thiện cấu trúc vận hành của hệ sinh thái mà tập đoàn này theo đuổi. Như ông Đỗ Quang Hiển, Nhà sáng lập, Chủ tịch Điều hành T&T Group, chia sẻ: “Điều mà T&T Group hướng đến khi làm hàng không chính là mang lại được lợi ích cho người dân, giá trị cho doanh nghiệp và đóng góp vào sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước”.
Ở góc độ vĩ mô, theo các chuyên gia, khi ngành hàng không chuyển từ tăng trưởng theo chiều rộng sang chiều sâu, các doanh nghiệp đầu tư vào hạ tầng và vận hành sẽ nắm lợi thế dài hạn hơn so với mô hình chỉ dựa vào mở rộng đường bay. Với T&T Group, gần 1 thập kỷ chuẩn bị cho giấc mơ bầu trời cho thấy một cách tiếp cận nhất quán: xây nền tảng trước khi bước vào cuộc chơi thương mại.
Hệ sinh thái hàng không mà T&T đang định hình, dù mới ở những bước đầu nhưng phản ánh lựa chọn chiến lược: đưa hàng không Việt Nam chuyển từ phụ thuộc sang tự chủ hơn về hạ tầng, kỹ thuật và chuỗi giá trị - yếu tố quyết định sức cạnh tranh của một thị trường hàng không hiện đại.
Phương Dung
.svg){kind=icon}
