Khó tiếp cận vì nhiều nguyên nhân
Tại diễn đàn, nhiều chuyên gia cho rằng, dù đang là kênh vay vốn của nhiều hợp tác xã (HTX) nhưng có những HTX vẫn khó khăn trong tiếp cận nguồn vốn từ Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX. Lí do thì nhiều, nhưng tựu chung ở 3 nhóm: Hạn mức tín dụng thấp; Điều kiện thế chấp bất cập; Thủ tục pháp lý rườm rà.
Về bản chất, Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX trung ương và địa phương đang là kênh tín dụng hỗ trợ tích cực cho các HTX, tổ hợp tác và thành viên vay vốn. Tuy nhiên, việc tháo gỡ những khó khăn trong quá trình tiếp cận nguồn vốn từ Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX là mong muốn của nhiều HTX, nhất là các HTX sản xuất quy mô hàng hóa lớn.
Theo ông Nguyễn Văn Phước, Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Giám đốc HTX nông nghiệp Phú Cần (huyện Tiểu Cần, Trà Vinh), sản xuất trên quy mô lớn nên mỗi vụ thu hoạch lúa HTX vẫn cần nguồn vốn ít nhất từ 2 tỷ đồng để đảm bảo bao tiêu lúa cho người dân. Tuy nhiên, khi tiếp cận Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX, các HTX vẫn phải thế chấp tài sản, sổ đỏ.
“Tài sản thế chấp đối với các HTX thường không có hoặc có nhưng không được người nhà đồng thuận cho mang đi thế chấp. Cũng có HTX có sổ đỏ nhưng lại thế chấp ở một đơn vị tín dụng khác nên không thể vay được vốn từ Quỹ trong khi đa số các HTX hiện nay phải đầu tư lớn, quy trình sản xuất dài trong khi nguồn lực có hạn. Hạn mức tối đa 1 tỷ đồng/HTX/lượt vay cũng là điểm khó cho các HTX, chưa đáp ứng được nhu cầu sản xuất kinh doanh”, ông Phước nói.
Đứng ở góc độ tham vấn, đại diện Liên đoàn HTX Raiffeisen (Cộng hòa Liên bang Đức -DGRV) cho rằng, hiện kênh cung cấp tín dụng hiệu quả nhất cho các HTX vẫn là Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX. Nhưng trên thực tế, khảo sát của Liên minh HTX Việt Nam cho thấy, chỉ có khoảng 10% HTX được vay vốn của các Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX trung ương và địa phương. Chỉ số này cần được cải thiện, chính sách cho vay vốn từ Quỹ cũng cần có những điều chỉnh cho phù hợp thực tế.
Đại diện Liên đoàn HTX Raiffeisen dẫn chứng, ngay tại Trà Vinh, dù có đến 166 HTX và 1 Liên hiệp HTX nhưng chỉ có khoảng 30 HTX được tiếp cận vốn từ Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX. Như vậy, rất nhiều HTX đã bị tước mất cơ hội mở rộng sản xuất kinh doanh, điều này đang trở thành rào cản để các HTX có thể vươn mình lớn mạnh.
Cần thiết kế sản phẩm vay đáp ứng nhu cầu
Ghi nhận những ý kiến đóng góp hết sức khách quan của các đại biểu, ông Phạm Công Bằng, Tổng Giám đốc Quỹ hỗ trợ HTX Việt Nam thừa nhận, việc triển khai thực hiện Nghị định số 45/2021/NĐ-CP của các Quỹ hỗ trợ phát triển HTX đang có quá nhiều rào cản khiến việc tiếp cận vốn vay của các HTX gặp khó.
Ông Bằng cũng đề xuất các nhiệm vụ trọng tâm cần triển khai trong thời gian tới của Quỹ và đưa ra các gợi mở tranh luận để sửa đổi chính sách. Cụ thể, hoạt động Quỹ hỗ trợ HTX của nhiều dự án đang nghẽn ở đâu? Những khó khăn, vướng mắc trong chuyển đổi hoạt động của Quỹ hỗ trợ phát triển HTX tại địa phương cần địa phương chung tay giải quyết những vấn đề nào và kinh nghiệm hoạt động của Quỹ hỗ trợ HTX Thái Lan để cùng tham khảo.
Đồng quan điểm với những bất cập trong chính sách, bà Nguyễn Thị Tuyết Minh, Giám đốc DGRV nhìn nhận, để phát triển tổ chức Quỹ, địa phương cần xây dựng và hoàn thiện chiến lược phát triển Quỹ; có kế hoạch hoạt động, kế hoạch tài chính, kế hoạch đầu tư phát triển; xây dựng chiến lược sản phẩm, chú trọng vào thiết kế sản phẩm vay đáp ứng nhu cầu vay đa dạng của HTX, liên hiệp HTX, thành viên, đa dạng sản phẩm cho vay.
Ngoài ra, cần chú trọng công tác tập huấn nâng cao năng lực của kiểm soát viên Quỹ; đào tạo nâng cao năng lực cho cán bộ thẩm định tín dụng; trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm trong điều hành quỹ để từ đó nguồn vốn của Quỹ được đến tay các HTX nhanh hơn, giảm bớt được những bức xúc không đáng có từ các HTX khi tiếp cận nguồn Quỹ rất có ý nghĩa này.
Đứng ở góc độ HTX, bà Cao Xuân Thu Vân, Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam cũng đề nghị Liên minh HTX các tỉnh, thành phố tiếp tục tổ chức, sắp xếp lại và chuyển đổi mô hình Quỹ hỗ trợ phát triển HTX; hoàn thiện và ban hành điều lệ, các quy chế, quy trình, quy định sớm đưa Quỹ vào hoạt động hiệu quả, minh bạch và trở thành bệ đỡ vững chắc cho các HTX.
Được biết, tính đến tháng 11/2023 cả nước đã có 42/51 Liên minh HTX các tỉnh, thành phố có Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX.
.svg){kind=icon}
