Theo Điều 93 Luật BHXH 2024 quy định, người lao động tham gia BHXH bắt buộc có thể nhận lương hưu và trợ cấp BHXH hàng tháng theo 1 trong 3 hình thức dưới đây:
Thông qua tài khoản của người thụ hưởng mở tại ngân hàng thương mại, chi nhánh ngân hàng nước ngoài được thành lập và hoạt động tại Việt Nam; trực tiếp từ cơ quan BHXH hoặc tổ chức dịch vụ được cơ quan BHXH ủy quyền; thông qua người sử dụng lao động.
Bên cạnh đó, Điều 114 Luật BHXH 2024 quy định, người lao động tham gia BHXH tự nguyện có thể nhận lương hưu và trợ cấp BHXH tự nguyện theo một trong 2 hình thức sau: Thông qua tài khoản của người thụ hưởng mở tại ngân hàng thương mại, chi nhánh ngân hàng nước ngoài được thành lập và hoạt động tại Việt Nam; trực tiếp từ cơ quan BHXH hoặc tổ chức dịch vụ được cơ quan bảo hiểm xã hội ủy quyền.
Người đang hưởng lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hàng tháng có nguyện vọng thay đổi hình thức nhận hoặc thay đổi nơi nhận do chuyển nơi cư trú trong nước thì có văn bản gửi cơ quan BHXH nơi đang chi trả lương hưu.
Trong thời hạn 5 ngày làm việc kể từ ngày nhận được văn bản có nguyện vọng thay đổi hình thức nhận hoặc thay đổi nơi nhận lương hưu, cơ quan bảo hiểm xã hội có trách nhiệm giải quyết. Trường hợp cơ quan BHXH không giải quyết thì phải trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do.
Hiện nay, người hưu trí nhận lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội theo 3 hình thức được quy định tại Điều 18 Luật BHXH 2014, gồm có: trực tiếp từ cơ quan BHXH hoặc tổ chức dịch vụ được cơ quan BHXH ủy quyền; thông qua tài khoản tiền gửi của người lao động mở tại ngân hàng; thông qua người sử dụng lao động.
Trả lương hưu qua tài khoản lợi đủ đường
Thực hiện chủ trương của Chính phủ về việc giảm bớt khâu trung gian, đơn giản hóa quy trình, thủ tục hành chính, từ ngày 1/9/2024 việc chi trả lương hưu, BHXH hàng tháng qua tài khoản cá nhân cho người hưởng đã được thực hiện.
Việc chi trả lương hưu qua tài khoản ngân hàng tạo thuận lợi cho người thụ hưởng, đồng thời góp phần xây dựng công dân số, xã hội số.
Ngay từ đầu tháng, BHXH tỉnh chuyển tiền chi trả lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng qua tài khoản cá nhân cho người thụ hưởng. Người dân không phải đến địa điểm tập trung để nhận tiền mặt như trước.
Khi tiền lương hưu, trợ cấp BHXH được chuyển vào tài khoản, người dân có thể rút tiền mọi lúc, mọi nơi, không phụ thuộc vào lịch chi trả. Nhờ đó, tiết kiệm thời gian, chi phí, tránh rủi ro mất mát, thất lạc tiền mặt của người thụ hưởng.
Ông Lê Văn Nghi ở Thanh Hoá cho biết, trước đây người về hưu phải xem lịch, sắp xếp thời gian để đi nhận tiền, tuy nhiên từ khi lương hưu được chi trả qua tài khoản ngân hàng thì cứ đến ngày là tiền được chuyển về tài khoản.
“Qua tin nhắn tin thoại báo chúng tôi biết được số tiền đã chuyển vào tài khoản nên rất an tâm, đỡ mất công tốn sức và không phải cầm tiền mặt”, ông Nghị nói.
Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Lê Hùng Sơn đánh giá, việc chi trả lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng qua tài khoản cá nhân đã mang lại nhiều lợi ích thiết thực. Đối với người hưởng đảm bảo nhanh gọn, an toàn, thuận tiện. Đối với cơ quan BHXH sẽ mạng lại tiết kiệm chi phí quản lý, thời gian, tiến độ thực hiện, nâng cao chất lượng công tác quản lý người hưởng, đảm bảo chặt chẽ.
BHXH Việt Nam sẽ tích cực hoàn thiện hệ thống công nghệ thông tin, đồng thời phối hợp hiệu quả với các đơn vị, đặc biệt là các ngân hàng nhằm thực hiện tốt nhất việc chi trả các chế độ tới người dân.
Giải quyết khó khăn để hợp thực hiện thuận lợi
Việc chi trả lương hưu qua tài khoản bước đầu đã đem lại thuận tiện cho người dân. Tuy nhiên, qua theo dõi quá trình thực hiện vẫn xảy ra một số tồn tại, vướng mắc như tốc độ xử lý của phần mềm dữ liệu còn chậm; việc kết nối giữa hệ thống của cơ quan BHXH và ngân hàng có lúc còn chưa đảm bảo; thông tin người hưởng chưa chính xác; người hưởng nhận tiền chậm hơn so với lịch chi trả đã được cơ quan BHXH thông báo; ứng dụng ngân hàng phức tạp khiến thao tác của một bộ phận người sử dụng gặp nhiều khó khăn...
Những vướng mắc trên cần được tháo gỡ; giải đáp thỏa đáng nhằm đảm bảo quyền lợi của người hưởng và tăng mức độ hài lòng của người hưởng để việc cơ quan BHXH trực tiếp chi trả cho người hưởng qua tài khoản cá nhân trở thành một điểm sáng trong việc thực hiện nhiệm vụ của Ngành BHXH.
Đại diện BHXH một số địa phương cho biết, đã chủ động chuẩn bị các điều kiện cần thiết nhằm thực hiện việc chi trả như: rà soát toàn bộ dữ liệu về thông tin cá nhân cũng như thông tin về tài khoản của người hưởng lương hưu và trợ cấp BHXH hằng tháng đảm bảo chính xác; phối hợp với các ngân hàng chuẩn bị các điều kiện cần thiết khác, nhất là việc phối hợp giải quyết các vướng mắc phát sinh đảm bảo chi trả cho người hưởng kịp thời, đúng thời gian quy định.
Cả nước hiện có gần 3,4 triệu người hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng. Thực hiện chủ trương của Chính phủ, Thủ tưởng Chính phủ, thời gian qua, BHXH Việt Nam tích cực truyền thông, phổ biến những ưu điểm, tiện ích của việc nhận chế độ qua tài khoản với tinh thần để người tham gia, thụ hưởng tự nguyện tham gia.
Đến nay, khu vực thành thị có khoảng 74% số người hưởng nhận các chế độ BHXH, trợ cấp thất nghiệp qua tài khoản cá nhân, tăng khoảng 10% so với năm 2023.