Xã Mường Động được thành lập sau sáp nhập địa giới hành chính từ bốn xã cũ Tú Sơn, Vĩnh Tiến, Đông Bắc và Hợp Tiến đang là điểm sáng về phát triển nông thôn tại tỉnh Phú Thọ.
Với diện tích hơn 144 km² và dân số trên 26.000 người, Mường Động sở hữu nhiều tiềm năng về nông - lâm nghiệp, du lịch sinh thái và đặc biệt là gìn giữ những giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc của đồng bào Mường và Dao.
Dù mới hình thành trên bản đồ hành chính, Mường Động đã sớm thể hiện khát vọng phát triển mạnh mẽ. Trong nhiệm kỳ 2020 - 2025, đối mặt với nhiều khó khăn như thiên tai, dịch bệnh và biến động kinh tế, chính quyền và nhân dân nơi đây vẫn nêu cao tinh thần đoàn kết, chủ động và sáng tạo, đưa xã từng bước vươn lên, đạt được nhiều kết quả nổi bật.

Một trong những điểm nhấn trên chặng đường phát triển của Mường Động là bước chuyển mạnh mẽ về hạ tầng. Đến nay, xã đã có tổng chiều dài đường giao thông đạt 205 km, tăng 34 km so với đầu nhiệm kỳ. 100% đường trục xã được cứng hóa, 60% đường thôn, xóm, nội đồng đạt chuẩn, góp phần quan trọng vào việc kết nối vùng sản xuất với tiêu thụ, du lịch.
Việc giải phóng mặt bằng cho tuyến đường liên kết vùng Hòa Bình – Hà Nội, với đoạn 10 km đi qua xã, được triển khai đúng tiến độ, tạo thuận lợi lớn cho giao thương và thu hút đầu tư. Các hệ thống thủy lợi, điện, viễn thông cũng được đầu tư đồng bộ, đáp ứng nhu cầu sản xuất và đời sống người dân.
Mường Động không phát triển nông nghiệp theo lối mòn truyền thống mà lựa chọn hướng đi bền vững, gắn với thị trường. Xã đã hình thành các vùng chuyên canh cây ăn quả (cam, bưởi, thanh long), cây lâm nghiệp (tre, luồng…) theo mô hình liên kết chuỗi giá trị. Tư duy sản xuất của người dân thay đổi rõ nét: từ nhỏ lẻ sang hàng hóa, từ truyền thống sang ứng dụng công nghệ, hướng tới nông nghiệp sinh thái – tuần hoàn.
Bên cạnh phát triển sản xuất, xã còn tập trung phát triển thương hiệu cho các sản phẩm đặc trưng. Một số sản phẩm như mật ong Thượng Tiến, cam và bưởi Mường Động đã được công nhận OCOP cấp tỉnh, góp phần nâng cao giá trị nông sản và thu nhập cho người dân.
Mường Động cũng đang dần khai thác hiệu quả tiềm năng du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, tâm linh. Những bản làng cổ, thác nước, suối khoáng… đang trở thành điểm đến hấp dẫn. Điều đặc biệt là xã luôn song hành phát triển du lịch với gìn giữ di sản văn hóa dân tộc: tiếng Mường, nhà sàn, Mo Mường, các lễ hội truyền thống được bảo tồn và phát huy.
Phong trào xây dựng “Làng du lịch cộng đồng” gắn với các giá trị bản địa đã và đang tạo nên sinh kế mới cho người dân, đồng thời góp phần quảng bá hình ảnh Mường Động đến bạn bè gần xa.
Trong khi nhiều địa phương vùng núi còn chật vật với chuyển đổi số, Mường Động đã trở thành xã đi đầu của vùng Kim Bôi cũ. 100% thôn, xóm có tổ công nghệ số cộng đồng, 90% hộ dân có Internet và toàn bộ cơ quan công sở, trường học, trạm y tế đều được phủ wifi miễn phí. Đặc biệt, 100% thủ tục hành chính được thực hiện trực tuyến, góp phần tăng tính minh bạch, hiệu quả và phục vụ người dân tốt hơn.
Những kết quả phát triển kinh tế đã kéo theo chuyển biến tích cực trong đời sống xã hội. Đến năm 2025, thu nhập bình quân đầu người ước đạt 46,25 triệu đồng/năm, gấp 2,5 lần so với năm 2020. Tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 7,5%.
Trong lĩnh vực giáo dục – y tế, xã cũng ghi nhận nhiều thành tựu: 100% học sinh tiểu học được học 2 buổi/ngày, 7/11 trường đạt chuẩn quốc gia, tỷ lệ bao phủ bảo hiểm y tế đạt 98%. Công tác chăm sóc sức khỏe, vệ sinh môi trường được quan tâm đồng bộ.
Tính đến nay, Mường Động đã đạt 14/19 tiêu chí nông thôn mới, trong đó 2 xã cũ (Đông Bắc, Vĩnh Tiến) đã đạt chuẩn.
Tại Đại hội Đại biểu lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 – 2030, Đảng bộ xã Mường Động xác định rõ định hướng, xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh; tập trung huy động mọi nguồn lực để hoàn thành 19/19 tiêu chí nông thôn mới.
Ba khâu đột phá chiến lược được xã đặt ra là phát triển hạ tầng, đặc biệt là giao thông; đẩy mạnh cải cách hành chính, chuyển đổi số và khai thác hiệu quả tài nguyên, cảnh quan phục vụ du lịch gắn với bảo tồn văn hóa.
Với tinh thần đổi mới, dân chủ, kỷ cương, đoàn kết và quyết tâm chính trị cao, Mường Động đang từng bước khẳng định vị thế là địa phương phát triển năng động, xanh – sạch – đẹp – văn minh, đậm đà bản sắc, góp phần vào sự phát triển chung của tỉnh Phú Thọ.