Liên quan đến việc cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ, vừa qua, Bộ Xây dựng nhận được kiến nghị của cử tri TP Hà Nội do Ban Dân nguyện chuyển đến trong đó cử tri đề nghị Bộ nghiên cứu tham mưu Chính phủ trình Quốc hội sớm đưa vào chương trình xây dựng pháp luật về hoàn thiện Luật Nhà ở nhằm tháo gỡ vướng mắc trong cải tạo chung cư cũ, quy định về sở hữu, thời gian sở hữu chung cư.

Trả lời cử tri, Bộ Xây dựng cho biết, ngày 13/6/2022, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 50/2022 về Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2023, điều chỉnh Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2022. 

Nhiều địa phương đặc biệt là Hà Nội, TP.HCM đã và đang đẩy nhanh tiến độ việc cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ theo quy định mới của Nghị định 69  

Theo đó, Quốc hội đã đưa dự án Luật Nhà ở (sửa đổi) vào Chương trình xây dựng Luật, pháp lệnh năm 2023 để trình Quốc hội cho ý kiến lần 1 vào kỳ họp tháng 5/2023 và thông qua tại kỳ họp tháng 10/2023.

Thực hiện nhiệm vụ được giao, Bộ Xây dựng đã phối hợp cùng các Bộ, ngành, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương cũng như các cơ quan có liên quan đánh giá tổng kết việc thi hành Luật Nhà ở 2014, trên cơ sở đó xây dựng dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) để báo cáo cơ quan có thẩm quyền theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Đối với việc cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư, trong thời gian vừa qua, Bộ Xây dựng đã tham mưu trình Chính phủ ban hành Nghị định số 69/2021 ngày 15/7/2021 trong đó đã quy định nhiều cơ chế, chính sách mới nhằm đẩy nhanh tiến độ xây dựng, cải tạo xây dựng lại nhà chung cư tại các địa phương có nhà chung cư cũ thuộc diện cải tạo xây dựng lại như: Quy định các nguyên tắc cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư; Quy định các trường hợp cụ thể nhà chung cư phải phá dỡ để cải tạo, xây dựng lại; Trách nhiệm kiểm định, đánh giá chất lượng nhà chung cư và lập, ban hành kế hoạch cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư; Trách nhiệm lập quy hoạch khu vực cải tạo xây dựng lại nhà chung cư; Lựa chọn chủ đầu tư dự án cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư; Cơ chế ưu đãi trong cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư...

Sau khi Nghị định số 69/2021 được ban hành, nhiều địa phương trên cả nước đặc biệt là Hà Nội, TP.HCM đã và đang khẩn trương chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ việc cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư trên địa bàn theo các quy định mới của Nghị định số 69/2021.

“Trong nghiên cứu, xây dựng dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi), Bộ Xây dựng sẽ tiếp thu rà soát quy định cụ thể các nội dung liên quan đến cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư nhằm bảo đảm tính khả thi trong quá trình thực hiện” – Bộ Xây dựng cho biết. 

Mới đây, Thường trực HĐND TP Hà Nội đã thống nhất tạm cấp ngân sách gần 128 tỷ đồng để các quận, huyện kiểm định chung cư cũ năm 2022.

Nguồn kinh phí này được trích từ nguồn điều hành tập trung ngân sách thành phố năm 2022. Thường trực HĐND TP đề nghị UBND TP chỉ đạo thực hiện theo quy định, chịu trách nhiệm về tính chính xác, tính pháp lý của hồ sơ, tổng hợp báo cáo HĐND thành phố.

Liên quan đến việc sử dụng ngân sách tạm cấp cho các quận, huyện để kiểm định chung cư cũ năm 2022, UBND thành phố Hà Nội cũng đã có văn bản chỉ đạo Sở Tài chính chủ trì, phối hợp Sở Xây dựng tham mưu, báo cáo UBND thành phố xem xét, quyết định việc bố trí ngân sách đúng chủ trương của Thường trực HĐND thành phố; hướng dẫn UBND các quận, huyện sử dụng kinh phí đúng mục đích và quy định.

Theo kế hoạch ban hành đợt 1 và đợt 2, Hà Nội sắp cải tạo, xây dựng lại 8 chung cư cũ. Tại quận Ba Đình Khu tập thể Giảng Võ (nhà C8); Khu tập thể Thành Công (Nhà G6A); Khu tập thể Ngọc Khánh (Nhà A); Khu tập thể Bộ Tư pháp (2 đơn nguyên đầu hồi ở cấp D). Quận Đống Đa có nhà 51 Huỳnh Thúc Kháng và 2 khu tập thể cũ tại quận Long Biên là Khu tập thể Hóa chất và Khu tập thể Rau quả nông sản tại 135 Nguyễn Văn Cừ, phường Ngọc Lâm.

UBND TP Hà Nội dự kiến bố trí nguồn vốn ngân sách khoảng 500 tỷ đồng trong giai đoạn 2021-2025 để thực hiện tổng kiểm tra, rà soát, kiểm định, đánh giá chất lượng toàn bộ chung cư cũ.

Hiện nay, trên địa bàn TP Hà Nội có khoảng 1.579 nhà chung cư cũ được xây dựng từ năm 1960-1994 và trước năm 1954, hầu hết đã hết niên hạn sử dụng, trong đó có nhiều nhà chung cư cũ xuống cấp. Trong đó có không ít nhà chung cư, tập thể cũ nằm ở vị trí “đất vàng”, “đất kim cương”.

Từ năm 2005-2014, đã hoàn thành cải tạo xây dựng lại 19 dự án và 14 dự án đang triển khai. Từ năm 2014, sau khi Luật ở nhà 2014, Nghị định 100/2015 được ban hành và có hiệu lực thi hành đến nay không có dự án mới nào được bổ sung thêm, tiến độ thực hiện chậm, kém hiệu quả.

Có thể thấy, sau gần 20 năm, Hà Nội mới chỉ có 1% chung cư cũ được cải tạo, sửa chữa trên tổng số hơn 1.500 căn chung cư cũ của thành phố.

Hà Nội sắp xây mới 2 chung cư cũ ở Long BiênHà Nội bổ sung thêm 2 khu tập thể cũ thuộc quận Long Biên vào danh mục tháo dỡ để cải tạo, xây dựng lại sau khi 100% các chủ sở hữu đồng ý thống nhất chủ trương xây dựng mới.