"Niềm tin của giáo viên là điều quan trọng để đổi mới giáo dục thành công"

Bà Irmeli Halinen – nguyên Giám đốc phát triển Chương trình giáo dục quốc gia (National Curriculum Development) thuộc Uỷ ban giáo dục quốc gia Phần Lan - đã có cuộc trao đổi với VietNamNet về những việc quan trọng nhất để hoàn thành quá trình đổi mới giáo dục tại Phần Lan.

“Quan tâm nhất là tinh thần giáo viên khi triển khai chương trình phổ thông mới”

Giáo viên mong bỏ những việc "không tên"

Bà Irmeli Halinen, nguyên Giám đốc phát triển Chương trình giáo dục quốc gia thuộc Uỷ ban giáo dục quốc gia Phần Lan, trao đổi với VietNamNet sáng ngày 27/8 bên lề triển lãm tranh ảnh về Việt Nam tại Nhà hát Trung tâm Musiikkitalo Mannerheimintie (thủ đô Helsinki, Phần Lan)

- Trong cả một quá trình dài đổi mới, chúng tôi phải nỗ lực rất nhiều. Trong đó, yếu tố quan trọng nhất là sự hợp lực từ cấp quốc gia đến cấp địa phương, cấp trường trong việc xây dựng giáo trình và hiện thực hóa các vấn đề chúng tôi cho là cần phải thay đổi. 

Niềm tin cũng là một yếu tố quan trọng khác - niềm tin của chúng tôi đối với giáo viên cũng như giáo viên tin vào chúng tôi. Giáo viên cảm thấy mình được tôn trọng, tin tưởng, đó là động lực lớn giúp họ nỗ lực thay đổi.

Từ niềm tin xây dựng được, chúng tôi tạo ra động lực lớn để giáo viên dạy học sinh một cách ý nghĩa hơn, thích thú hơn, bền vững hơn. 

Bàn ghế tiện lợi cho học sinh tại Trường Tiểu học Lauttasaari, Thủ đô Helsinki, Phần Lan (Ảnh: Đào Ngọc Tước)

Đó là cả một sự tương tác, hỗ trợ qua lại giữa hai bên. Chúng tôi tạo điều kiện để giáo viên nâng cao chất lượng dạy, và giáo viên tạo điều kiện để nâng cao chất lượng học của học sinh. 

Ở Việt Nam hiện nay, giáo viên cũng đang là vấn đề còn rất nhiều khó khăn. Do quá trình lịch sử nên chất lượng đội ngũ giáo viên ở Việt Nam không đồng đều. Theo bà, ngoài niềm tin ra thì đâu là cách giúp cho cơ quan quản lý Nhà nước hoặc những người thực hiện đổi mới có thể tác động đến đội ngũ này tốt hơn nữa?

- Chúng tôi thường xuyên khuyến khích giáo viên nâng cao trình độ. Giáo viên cho dù là dạy ở cấp thấp cũng đều đạt bằng thạc sĩ. Kết quả là người giáo viên luôn phải tự đổi mới, nâng cao chính mình. 

Việc tuyển dụng giáo viên ở Phần Lan được thực hiện như thế nào để lấy được những người tốt nhất vào đội ngũ?

- Ngoài việc xét chọn về mặt kiến thức thì tư cách đạo đức của ứng viên cũng hết sức quan trọng. Việc ứng viên đó có yêu thích, phù hợp với ngành dạy học hay không là yếu tố mà chúng tôi xét duyệt sinh viên vào học ngành sư phạm.

Khi họ đã trở thành giáo viên rồi thì mức đãi ngộ với họ so với mặt bằng chung xã hội Phần Lan ra sao? 

- Quan điểm của chúng tôi là một khi đổi mới hay làm bất cứ điều gì, chúng tôi luôn mời giáo viên tham gia vào việc hoạch định chính sách, kế hoạch. Điều này tạo cho giáo viên cảm giác họ được kính trọng, họ có giá trị.

Chính vì họ đã tham gia, nên những thay đổi đó rất phù hợp với họ, là ý kiến của họ. Chính sự hợp tác tạo nên giá trị trong quá trình đổi mới. Đó là những ưu đãi của chúng tôi với nền giáo dục. 

Trong giáo dục, nếu như người giáo viên luôn mời gọi học sinh trở thành những học sinh tích cực, thì chúng tôi cũng luôn mời gọi giáo viên là những người tích cực tham gia với chúng tôi như những thành phần cùng đổi mới. Đó là điều cốt lõi.

Được biết, Phần Lan vừa hoàn tất Chương trình giáo dục phổ thông mới từ năm 2015. Bà có thể cho biết Phần Lan đã thiết kế cá nhân hóa việc học của học sinh ra sao?

- Khi giáo viên nhận nhiệm vụ, họ luôn luôn quan tâm việc cá nhân hóa từng học sinh để thích hợp với từng cá tính. Đặc biệt, chúng tôi cũng có sự hỗ trợ của các công cụ số hóa. 

Các lớp học tại Trường Tiểu học Lauttasaari (Thủ đô Helsinki, Phần Lan) được ngăn nhau bằng vách tường cơ động có thể kéo đẩy dễ dàng, thuận tiện cho việc tổ chức ghép lớp hoặc mở rộng diện tích cho những hoạt động chung (Ảnh: Đào Ngọc Tước)

Điều quan trọng nhất là giáo viên trước khi dạy luôn xác định điều gì phù hợp với từng học sinh. Họ phải xác định được rõ ràng mục tiêu cần làm là gì thì họ mới vận dụng được đúng công cụ số hóa cần thiết để thực hiện mục tiêu đó.

Ở Việt Nam, khi thực hiện đổi mới giáo dục thì người dân, phụ huynh còn tâm lý băn khoăn, hoài nghi. Bà có thể lý giải điều này? Niềm tin nên được xây dựng từ cơ sở nào?

- Đó là cả một quá trình cần phải có thời gian và làm từng bước một. 

Trong quá trình xây dựng niềm tin, những ý kiến mà giáo viên đóng góp cho việc cải cách nếu đúng thì phải được thực hiện, để họ cảm thấy sự đóng góp của minh không vô nghĩa. Từ đó, niềm tin càng được tái bồi đắp cao hơn nữa, mạnh hơn nữa. Đó là quá trình phải được lặp đi lặp lại từng bước một. 

Sự cải cách này cần phải được cho thấy là một thành quả chung, mà giáo viên cũng là một thành phần đóng góp vào thành quả đó. 

Xin cảm ơn bà!