Lời toà soạn

Tuyến bài “Phía sau cửa phòng cấp cứu” là chia sẻ của các bác sĩ trong quá trình điều trị, nỗ lực cứu chữa người bệnh gặp phải những tai nạn hi hữu trong cuộc sống thường ngày. Thông qua những ca bệnh thực tế, các bác sĩ đặc biệt khuyến cáo người dân cần nâng cao cảnh giác và trang bị kỹ năng sơ cứu đúng cách để giúp mình và người thân đảm bảo an toàn tính mạng.

Tai nạn sinh hoạt xảy ra với bé K. vào chiều 5/7. Bệnh nhi được đưa đến khoa Cấp cứu, Trung tâm Y tế huyện Cẩm Khê (Phú Thọ).

"Thấy cháu ho sặc sụa, miệng đầy mùi dầu, bên cạnh là chai dầu đã mở nắp, tôi biết cháu uống phải dầu thắp đèn bàn thờ", bà của bé K. kể lại. 

Bác sĩ chuyên khoa I Nguyễn Thị Hồng Nhung, người trực tiếp điều trị bệnh nhân, cho biết bé K. nhập viện trong tình trạng tỉnh chậm; ho sặc sụa; nhịp thở nhanh nông; tím môi, đầu chi, bụng chướng nhẹ.

"Bé được chẩn đoán viêm phổi cấp do sặc dầu thắp và được chỉ định thở oxy liên tục, thụt tháo, dùng thuốc theo phác đồ điều trị", bác sĩ Nhung cho biết. Tình trạng tiến triển tốt, bé không còn phụ thuộc oxy sau gần 24 giờ gặp tai nạn. Sau 6 ngày, bé chơi ngoan, ăn ngủ tốt và hết hoàn toàn các triệu chứng, được ra viện.

Nuốt nhầm hóa chất, xăng, dầu, chất tẩy rửa... là tai nạn thường gặp ở trẻ nhỏ. Nguyên nhân hàng đầu gây ngộ độc hóa chất tại nhà là do người lớn bất cẩn không để ở nơi an toàn khiến trẻ ăn, uống nhầm. Việc cha mẹ chủ quan đựng các dung dịch cọ rửa, thuốc chuột, cồn, xăng, dầu vào các vỏ chai nước suối, nước ngọt, các chai lọ với màu sắc bắt mắt, ở những nơi dễ thấy, trong tầm tay với của trẻ là mối nguy hiểm tiềm tàng. 

Cấp cứu điều trị
Nuốt nhầm hóa chất, xăng, dầu, chất tẩy rửa... là tai nạn thường gặp ở trẻ nhỏ. Ảnh minh hoạ: TT.

Cách sơ cứu trẻ 

Theo bác sĩ chuyên khoa 1 Phạm Văn Tuấn, Khoa Cấp cứu và Chống độc, Bệnh viện Nhi Trung ương, ngay khi phát hiện/nghi ngờ trẻ uống nhầm thuốc hoặc hóa chất độc hại, cha mẹ và người trông trẻ cần nhanh chóng tách trẻ ra khỏi các chất có nguy cơ gây ngộ độc. Đồng thời, gọi cấp cứu 115 hoặc nhanh chóng đưa trẻ tới ngay cơ sở y tế gần nhất.

Lưu ý, khi đi cha mẹ nhớ cầm theo thuốc hoặc hóa chất nghi ngờ gây ngộ độc cho trẻ, điều này sẽ giúp cho bác sĩ gợi ý được nguyên nhân và có phương án giải độc phù hợp.

Trong khi chờ đợi đưa trẻ đến cơ sở y tế, cha mẹ nên sơ cứu ban đầu cho trẻ bằng cách:

Nếu bị nhiễm độc qua da và niêm mạc: Tháo bỏ ngay quần áo bị dính hóa chất, đồng thời rửa vùng cơ thể tiếp xúc với hóa chất của trẻ liên tục dưới vòi nước sạch. Trường hợp hóa chất vào mắt, cần rửa mắt bằng cách ngụp mặt vào chậu nước và chớp mắt liên tục, nhỏ nước muối sinh lý cho trẻ.

Nếu bị nhiễm độc qua đường tiêu hóa: Kê cao đầu hoặc giữ trẻ ở tư thế ngồi nếu trẻ còn tỉnh táo, trường hợp trẻ bị bất tỉnh thì cho nằm nghiêng bên trái. Điều này sẽ giúp trẻ đỡ bị sặc, đồng thời khi trẻ nôn ói nhiều, các chất trong dạ dày sẽ không trào lên thực quản, rồi vào khí phế quản, vào phổi gây nguy hiểm cho trẻ.

Nếu thấy trẻ tỉnh táo, chưa bị nôn trớ, còn phản ứng tốt, cha mẹ dùng ngón tay của mình (tốt nhất nên quấn thêm miếng gạc mềm, sạch) kích thích vào vùng sàn họng trẻ (chỗ lưỡi gà), giúp trẻ có thể nôn để loại bớt chất độc hại ra ngoài cơ thể. Chú ý động tác kích thích gây nôn cần nhẹ nhàng, tránh gây tổn thương vùng họng của trẻ. Cho trẻ uống dung dịch Oresol theo nhu cầu để đảm bảo cân bằng nước và điện giải.

Đặc biệt, cha mẹ tuyệt đối không gây nôn cho trẻ trong trường hợp trẻ hôn mê, li bì, co giật hoặc nghi ngờ uống phải các hóa chất có tính chất ăn mòn như axit, bazơ, xăng dầu,…

Nếu bị nhiễm độc qua đường hô hấp, cần nhanh chóng đưa trẻ ra khỏi khu vực có hóa chất gây độc, xịt mũi, họng cho trẻ bằng nước muối sinh lý, sau đó cho trẻ súc miệng nhiều lần.

Làm gì để hạn chế tình trạng trẻ bị ngộ độc thuốc, hoá chất? 

Bác sĩ Phạm Văn Tuấn khuyến cáo một số lưu ý cha mẹ, người chăm sóc cần nắm để hạn chế tình trạng trẻ uống nhầm thuốc, hoá chất:

- Để thuốc, hóa chất độc hại tránh xa tầm tay của trẻ, tốt nhất nên cất ở những nơi kín đáo, trẻ ít có cơ hội tiếp xúc. Nếu cẩn thận hơn, có thể để trong hộp có khóa để trẻ không mở lấy ra được.

- Không đựng hóa chất trong vỏ chai đựng nước uống, các chai lọ có màu sắc bắt mắt thu hút sự chú ý của trẻ, tránh nhầm lẫn.

- Không để chung thuốc uống với thuốc khử khuẩn hay các loại chai lọ hóa chất khác.

- Không tự ý mua thuốc hay cho con uống các loại thuốc không rõ nguồn gốc, xuất xứ. Phải dùng thuốc theo đúng đơn và đúng liều lượng của bác sĩ cho mỗi lần khám.

- Thuốc nên được bảo quản trong lọ kín, có nhãn ghi tên thuốc, hạn sử dụng rõ ràng. Định kỳ làm vệ sinh tủ thuốc gia đình, vứt bỏ thuốc quá hạn dùng, thuốc bị hỏng.

Các bé ở độ tuổi nhà trẻ, mẫu giáo cần có người lớn hoặc các anh chị lớn theo dõi và chăm sóc khi vui chơi. Với những trẻ lớn hơn, cha mẹ cần dạy trẻ về những loại hóa chất độc hại và cách nhận diện, phân biệt với các loại đồ ăn có hình dáng tương tự.