Phú Thọ là một trong những địa phương trên cả nước có tốc độ đô thị hóa nhanh, bên cạnh những lợi ích về kinh tế, địa phương đang phải đối mặt với tình trạng ô nhiễm môi trường do lượng rác thải rắn, rác thải sinh hoạt phát sinh chưa được thu gom, xử lý triệt để.
Theo thống kê, lượng rác thải sinh hoạt phát sinh trên địa bàn tỉnh hiện nay khoảng 705 tấn/ngày. Rác thải sinh hoạt có lượng và thành phần đa dạng, có sự khác nhau phụ thuộc vào mức sống người dân và sự phát triển công nghiệp, thương mại của từng địa phương, trong đó rác thải hữu cơ chiếm 70-75%, rác thải vô cơ chiếm 25-30%; rác có thành phần nhựa chiếm 8-16% và rác thải nguy hại chiếm 1-2%.
Tại thành phố Việt Trì, thị xã Phú Thọ, thị trấn Phong Châu (huyện Phù Ninh), thị trấn Lâm Thao, thị trấn Hùng Sơn (huyện Lâm Thao), thị trấn Hưng Hóa (huyện Tam Nông) và thị trấn Đoan Hùng (huyện Đoan Hùng), rác thải được thu gom, vận chuyển về Nhà máy chế biến phế thải đô thị Việt Trì xử lý. Tại đây, rác hữu cơ được chế biến thành phân compost theo công nghệ hiếu khí phục vụ cho việc phát triển nông lâm nghiệp; ni lông được rửa sạch tái chế lại làm nguyên liệu sản xuất hạt nhựa; nhựa không tái chế, cao su… và rác thải trơ khác được đem chôn lấp; gạch đá, sạn sỏi, thủy tinh và các vật vô cơ khác xử lý bằng nghiền sàng, hóa rắn sản phẩm thu hồi gạch không nung phục vụ cho xây dựng.
Tại các thị trấn Thanh Ba và Thanh Thủy, rác thải được thu gom, vận chuyển, sau đó xử lý bằng lò đốt cỡ nhỏ được đầu tư; các thị trấn còn lại, rác thải đang thực hiện chôn lấp tạm thời tại các bãi chôn lấp của địa phương.
Rác thải ở khu vực đô thị cơ bản đã có biện pháp xử lý. Tuy nhiên, các biện pháp xử lý nói trên hiện nay không đáp ứng yêu cầu về bảo vệ môi trường, Nhà máy chế biến phế thải đô thị Việt Trì đang hoạt động vượt công suất trong khi nhà xưởng, trang thiết bị xuống cấp, bãi chôn lấp chất thải trơ tại Vân Phú đã đầy, hết khả năng lưu chứa.
Bên cạnh đó, mạng lưới thu gom rác thải ở khu vực nông thôn đã tổ chức thu gom tại 1.108 khu dân cư trong tổng số 1.477 khu dân cư tập trung ở nông thôn, đạt 75%. Việc thu gom chủ yếu ở khu vực đồng bằng, khu ven đô thị và khu vực trung tâm xã. Các khu dân cư còn lại, rác thải được nhân dân tự xử lý bằng hố chôn lấp tại hộ gia đình, bằng các bể chứa rác đặt ven đường theo hướng dẫn của chính quyền địa phương hoặc tự phát. Người dân tập kết rác thải ven trục đường chính, định kỳ hợp tác xã, tổ vệ sinh đi thu gom về điểm tập kết của khu, xã. Đa phần hoạt động thu gom, vận chuyển được thực hiện bằng xe chuyên dụng đã được đầu tư, ngoài ra còn kết hợp sử dụng các loại xe tải, xe thô sơ khác.
Theo rà soát, thống kê của các huyện, thành, thị xác định giai đoạn 2021-2025 cần thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải sinh hoạt tại 276/276 khu dân cư ở đô thị và 1.476/2.052 khu dân cư tập trung ở nông thôn. Khi đó, lượng rác cần thu gom, vận chuyển xử lý tập trung tại Trạm Thản khoảng 500 tấn/ngày so với lượng dự kiến phát sinh của khu vực đô thị, nông thôn tập trung là 700 tấn/ngày.
Theo Quy hoạch tỉnh Phú Thọ thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 được phê duyệt, đến năm 2030, tỷ lệ chất thải rắn sinh hoạt thu gom được xử lý khu vực đô thị đạt khoảng 90% - 100%, khu vực nông thôn khoảng 80% - 95%; 100% chất thải nguy hại được thu gom, vận chuyển và xử lý đạt tiêu chuẩn kỹ thuật môi trường....
Trong thời gian tới, tỉnh Phú Thọ sẽ chú trọng thực hiện công tác quy hoạch, kế hoạch bảo vệ môi trường phù hợp với đặc điểm từng thời kỳ, đặc biệt là quy hoạch hệ thống thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn phù hợp với Chiến lược quốc gia về quản lý, tổng hợp chất thải rắn đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2050.
Tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến, hướng dẫn về công tác thu gom xử lý rác thải sinh hoạt; xây dựng nội dung quản lý chất thải rắn bao gồm ngăn ngừa, giảm thiểu phát sinh chất thải rắn, sử dụng các nguyên liệu thân thiện với môi trường.
Bên cạnh đó, tỉnh sẽ rà soát, đầu tư bổ sung phương tiện, thiết bị thu gom, vận chuyển như: thùng chứa rác, xe gom rác tại các vùng nông thôn và đặc biệt là xe chuyên dụng vận chuyển rác từ các huyện về Nhà máy xử lý rác thải sinh hoạt phát điện tại Trạm Thản xử lý.
Đồng thời, tỉnh tiếp tục có cơ chế khuyến khích, thu hút các tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động thu gom, vận chuyển rác thải sinh hoạt; có giải pháp thu hút các dự án xử lý chất thải rắn có công nghệ đốt tiên tiến, hiện đại, thân thiện với môi trường.