Nhồi máu cơ tim cấp là tình trạng thiếu máu nuôi dưỡng cơ tim hoàn toàn do nhiều nguyên nhân dẫn đến hoại tử mô cơ tim. Đây là bệnh lý có tỷ lệ tử vong rất cao với 25% bệnh nhân nhồi máu cơ tim chết trong giai đoạn cấp tính của bệnh, và thường trước khi được cấp cứu tại các cơ sở y tế. Mặt khác, bệnh nhân trong nhóm được nhập viện điều trị cũng phải đối mặt với nhiều biến chứng nghiêm trọng khác như loạn nhịp tim, rung thất, thuyên tắc mạch máu, suy tim, viêm màng ngoài tim, suy tim … đưa đến những hậu quả nặng nề, đe dọa tính mạng người bệnh. Rung thất là biến chứng nhồi máu cơ tim cấp nguy hiểm nhất, gây đột tử.
Theo Tổ chức y tế thế giới, có hơn 7,2 triệu người chết vì bệnh mạch vành năm 2004 và khoảng 57 triệu người chết vì bệnh tim mạch năm 2008, trong đó có 17,3 triệu người chết vì bệnh mạch vành, chiếm khoảng 31%. Theo Viện tim mạch Quốc gia Việt Nam, năm 2003 có 4,2% bệnh nhân nhập viện vì nhồi máu cơ tim cấp và tăng lên đến 9,1% vào năm 2007. Hiện nay ở nước ta chưa có thống kê đầy đủ về bệnh lý này, tuy nhiên tỷ lệ mắc bệnh và tỷ lệ tử vong của nhồi máu cơ tim đang có xu hướng tăng lên.
Nhồi máu cơ tim cấp là thể nặng nề nhất của bệnh lý thiếu máu cơ tim cục bộ. Bệnh thường khởi phát đột ngột, và cần được xử trí khẩn cấp tại bệnh viện. Hiện nay việc điều trị nhồi máu cơ tim cấp đang rất được quan tâm và đạt được nhiều bước tiến đáng ghi nhận. yếu tố quyết định trong điều trị là thời gian, bệnh nhân được phát hiện và nhập viện càng sớm thì tiên lượng càng tốt so với những người chậm trễ.
Triệu chứng nhồi máu cơ tim không giống nhau ở tất cả các bệnh nhân, mức độ biểu hiện tùy thuộc vào mức độ nặng của bệnh, liên quan trực tiếp đến vùng hoại tử của cơ tim.
Đau thắt ngực là triệu chứng điển hình của bệnh. Người bệnh đột ngột cảm thấy nặng ngực vùng sau xương ức, cảm giác như có vật gì đó đè lên, kéo dài trong khoảng từ 5 đến 15 phút. Đau ngực trong nhồi máu cơ tim thương lan dọc theo cánh tay lên vai, cổ và hàm dưới. Khi đau, bệnh nhân có thể xuất hiện các triệu chứng kèm theo như vã mồ hôi, buồn nôn, chóng mặt, khó thở… các thuốc giảm đau thông thường không giúp làm giảm nhẹ triệu chứng.
Một số bệnh nhân nhồi máu cơ tim cấp không có các biểu hiện lâm sàng rõ ràng và đặc hiệu gây khó khăn cho việc chẩn đoán sớm bệnh. Tiêu chảy, cảm giác đầy bụng, ăn không tiêu, hôn mê, rối loạn nhịp đều có thể là triệu chứng khiến người bệnh nhồi máu cơ tim đi nhập viện. Ở các tình huống này, việc chẩn đoán rất dễ nhầm lẫn sang các bệnh lý khác gây nguy hiểm cho tính mạng người bệnh.
Khi thăm khám bác sĩ có thể phát hiện các triệu chứng như:
Rối loạn huyết động: huyết áp có thể tăng do tăng tiết catecholamine hoặc giảm thấp nếu có suy tim nặng; mạch có thể rất nhanh hoặc chậm
Tĩnh mạch cổ nổi
Nghe phổi thấy rale
Nghe tim thấy tiếng tim thường nhỏ
Nguyên nhân trực tiếp của nhồi máu cơ tim cấp là sự thiếu hụt dòng máu đến nuôi dưỡng các mô cơ tim. Giống với các cơ quan khác trong cơ thể người, cơ tim cũng cần được nhận máu để nuôi dưỡng và hoạt động. động mạch vành là động mạch chính nuôi dưỡng cơ tim. Với bất kỳ một lý do nào đó, khi dòng máu qua động mạch vành giảm sút đột ngột và kéo dài trong thời gian nhất định, tế bào cơ tim sẽ thiếu oxy, hoại tử và gây nên bệnh cảnh nhồi máu cơ tim cấp trên lâm sàng.
Xơ vữa động mạch vành là nguyên nhân hàng đầu trong nhồi máu cơ tim cấp. mảng xơ vữa trong lòng mạch gây hẹp lòng động mạch dẫn đến hiện tượng giảm dòng máu nuôi dưỡng cơ tim từ từ. nhồi máu cơ tim cấp chỉ xảy ra khi mảng xơ vữa nứt vỡ ra khỏi thành mạch và di chuyển, hình thành nên cục máu đông với nhiều tiểu cầu bám dính xung quanh, gây tắc mạch hoàn toàn.
Các can thiệp trên động mạch vành như đặt stent nong mạch vành qua da hoặc phẫu thuật bắc cầu động mạch vành cũng có thể là nguyên nhân của bệnh nhồi máu cơ tim cấp. cục máu đông có thể hình thành ở các vị trí đặt stent gây tắc nghẽn hoàn toàn động mạch vành.
Cục máu đông trong lòng động mạch vành còn có thể hình thành từ các nguyên nhân sau:
Viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn
Van tim nhân tạo
U nhầy
Huyết khối thành tim
Bệnh lý viêm mạch máu như Takayasu, Kawashaki
Bệnh lý tăng đông
Nhồi máu cơ tim cũng có thể xảy ra do các nguyên nhân không liên quan đến cục máu đông như co thắt động mạch vành, bóc tách động mạch chủ, dị dạng động mạch bẩm sinh. Những nguyên nhân này chiếm tỷ lệ thấp và thường khó khảo sát.
Nhồi máu cơ tim cấp có khả năng xuất hiện cao hơn ở những người có các đặc điểm sau:
Giới tính nam
Tuổi trên 55
Tiền sử gia đình có người mắc nhồi máu cơ tim hoặc các bệnh lý tim mạch, bệnh liên quan đến động mạch vành.
Hút thuốc lá với số lượng nhiều, kéo dài trong nhiều năm
Lười vận động
Chế độ ăn nhiều chất béo bão hòa, không hợp lý
Thừa cân, béo phì
Tăng cholesterol máu
Mắc bệnh đái tháo đường
Tăng huyết áp
Bệnh lý tăng đông máu
Lối sống stress, nhiều căng thẳng, trầm cảm, cô lập xã hội
Thức giấc lúc 4h30 sáng, bà D. bỗng thấy khó thở kèm theo đau tức ngực xuyên ra sau lưng, chóng mặt, vã mồ hôi nhiều. Người nhà lập tức đưa bà đi cấp cứu.
Nam thanh niên 31 tuổi nhập viện cấp cứu vì đau tức ngực trái âm ỉ. Hai tiếng sau, anh bất ngờ đau ngực, vã mồ hôi, huyết áp giảm sâu, nhịp tim chậm, chẩn đoán nhồi máu cơ tim.
Khi đang chơi bóng chuyền ở gần Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, người đàn ông 56 tuổi đột ngột kêu đau ngực và gục xuống. Đồng đội chơi cùng phát hiện ông bị ngừng tim.
Sự phấn khích hay căng thẳng khi theo dõi mỗi trận bóng mùa World Cup kèm theo tình trạng thiếu ngủ, lạm dụng rượu bia có thể khiến nhiều người gặp các biến cố liên quan tim mạch.
Sở Y tế TP.HCM yêu cầu bệnh viện rút kinh nghiệm khi trao đổi thông tin với thân nhân người bệnh. Thông tin phải chính xác, rõ ràng, nhất là về giá các dịch vụ kỹ thuật.
Đại diện Bệnh viện Nguyễn Tri Phương khẳng định không có chuyện tư vấn chi phí điều trị cho ca bệnh trên lên đến 1,8 tỷ đồng. Người bệnh có chỉ định can thiệp mạch vành nhưng gia đình xin về do tình trạng quá nặng.
Suốt 30 phút, y bác sĩ của Trung tâm Cấp cứu 115 TP.HCM không bỏ lỡ một giây sơ cứu người bệnh. Khi đội tăng cường có mặt, ê-kip tại hiện trường đã mướt mồ hôi, tay run lên vì ép tim liên tục.
Ông Quyết đang ngồi bỗng dưng ngã quỵ, đau ngực trái dữ dội kèm theo khó thở. Được đưa vào viện cấp cứu, bác sĩ xác định ông đã trong tình trạng ngừng hô hấp, ngừng tuần hoàn.
Ngưng tim ngưng thở ngay khi đang sinh hoạt hay bơi lội, những bệnh nhân này đối mặt với nguy cơ tử vong lên đến 90%. Đáng chú ý, có trường hợp người bệnh mới hơn 40 tuổi.
Nhồi máu cơ tim, căn bệnh khiến nữ ca sĩ Hà Lan Phương qua đời đột ngột sáng 19/9, không còn là bệnh của người trung niên, cao tuổi mà đang dần trẻ hoá. Đau ngực là triệu chứng điển hình và phổ biến nhất của bệnh lý nguy hiểm này.