• Người có nguy cơ cao bị nhồi máu não cấp thường là những người mắc những bệnh làm gia tăng khả năng hình thành huyết khối bất thường hoặc bệnh làm tổn thương lớp lót trong của động mạch não như: bệnh tim, bệnh mạch máu não, cao huyết áp, tiểu đường và chứng rối loạn đông máu

• Người hút thuốc lá, nghiện rượu bia

• Người có tiền sử bị béo phì, ít vận động, cholesterol cao, stress cũng dễ dẫn tới nhồi máu não kể cả với người trẻ

• Do huyết khối ở động mạch não (thrombosis): là quá trình xuất phát từ tổn thương thành mạch tại chỗ, sau đó tổn thương lớn dần lên rồi gây hẹp hoặc tắc động mạch não

• Do tắc mạch (embolism): cục tắc bắt nguồn từ hệ thống tim mạch (từ tim hay mảng xơ vữa) hoặc ngoài tim như bóng khí, tổ chức dập nát phần mềm của cơ thể), theo hệ thống tuần hoàn lên não, đến nơi động mạch hẹp hơn kích thước của nó sẽ nằm lại và gây tắc mạch

Các số liệu cụ thể về nguyên nhân gây nên nhồi máu não bao gồm:

• Xơ vữa huyết khối của mạch máu lớn chiếm 50% gồm 45% mạch máu lớn ngoài sọ và 5% mạch máu lớn trong sọ

• Huyết khối từ tim như bệnh van tim, rung nhĩ, … chiếm 20%

• Tắc các mạch máu nhỏ trong não chiếm 25%

• Bệnh động mạch không xơ vữa và bệnh về máu đều chiếm dưới 5%

Bệnh nhân nhồi máu não sẽ có những triệu chứng lâm sàng chung như:

Triệu chứng thần kinh khu trú tùy thuộc vào khu vực và động mạch bị tổn thương. Triệu chứng thần kinh chung như:

• Đau đầu, buồn nôn, nôn

• Rối loạn ý thức

• Rối loạn cơ tròn kiểu trung ương: bí đái, đái dầm, táo bón

• Rối loạn thần kinh thực vật: rối loạn về sinh hiệu

• Co giật, rối loạn tâm thần

• Hội chứng màng não: đau đầu, táo bón, nôn, Kernig (+)

Triệu chứng cụ thể theo vị trí động mạch bị tổn thương gồm các hội chứng:

Hội chứng động mạch cảnh trong:

• Mất thị lực bên động mạch bị tổn thương

• Liệt nửa người bên đối diện (liệt trung ương)

• Giảm áp lực võng mạc trung tâm

• Triệu chứng có thể hồi phục một phần hoặc hoàn toàn nếu động mạch chưa tắc hoàn toàn

Hội chứng động mạch não trước:

• Liệt nửa đối diện bên tổn thương

• Nửa người trái mất tác dụng do tổn thương thể chai

• Rối loạn cơ vòng do tổn thương tiểu thùy cạnh trung tâm

Hội chứng động mạch não giữa:

• Đối với tổn thương ở gốc động mạch thì triệu chứng lâm sàng rất nặng như liệt hoặc mất cảm giác nửa người bên đối diện tổn thương,rối loạn ngôn ngữ và ý thức

• Đối với tổn thương nhánh nông gây liệt không đồng đều nửa bên đối diện, ưu thế ở mặt và tay hơn là chân kèm rối loạn cảm giác

• Đối với tổn thương nhánh sâu sẽ gây liệt đồng đều nửa bên đối diện tổn thương nhưng không có rối loạn cảm giác đi kèm. Bệnh nhân có thể bị rối loạn ngôn ngữ nếu nửa tổn thương bán cầu trội

• Đối với tổn thương động mạch não giữa bán cầu trội, triệu chứng thường rối loạn ngôn ngữ vận động hoặc ngôn ngữ giác quan, khả năng xác định trái phải, khả năng tính toán, viết, thậm chí mất nhận thức cơ thể

Hội chứng động mạch màng mạch trước:

Bệnh nhân liệt đồng đều toàn bộ nửa người trước, mất cảm giác nửa người kiểu đồi thị, bán manh đồng danh, tăng trương lực cơ và rối loạn thần kinh thực vật nửa người đối diện, không xuất hiện rối loạn ngôn ngữ

Hội chứng động mạch đốt sống thân nền:

• Triệu chứng sẽ rất nặng nếu tổn thương toàn bộ động mạch đốt sống thân nền như: rối loạn trương lực cơ, duỗi cứng mất não, liệt các dây thần kinh sọ VII, IX, XI, XII, rối loạn thần kinh thực vật nặng, tiên lượng bệnh nhân xấu và dễ tử vong

• Tổn thương động mạch thân nền không hoàn toàn có thể gây hội chứng liệt hành não (liệt tứ chi trung ương kết hợp liệt các dây thần kinh sọ ngoại vi cả hai bên)

• Tổn thương động mạch thân nền còn gây nên hội chứng tiểu não