Sức sống mới từ những miền quê đáng sống ở Thanh Hoá

Hình thành nếp sống văn minh, có trách nhiệm với môi trường

Bắt đầu thực hiện từ năm 2020, mỗi năm, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh Thanh Hoá lựa chọn 5 khu dân cư làm điểm.

Tại mỗi khu dân cư, Ban Thường trực Mặt trận Tổ quốc xã thành lập Ban điều hành gồm bí thư chi bộ, trưởng Ban công tác Mặt trận, trưởng thôn, các đoàn thể và đại diện các hộ tiêu biểu. Ban điều hành cùng Ban phát triển thôn xây dựng kế hoạch, lộ trình cụ thể; rà soát đánh giá thực trạng theo Bộ tiêu chí nông thôn mới để triển khai mô hình.

Ba tiêu chí “sáng – xanh – sạch” đòi hỏi sự tự giác và ý thức cộng đồng rất cao. Người dân phải chủ động chăm sóc tuyến đường hoa, giữ vệ sinh môi trường và tự đóng góp kinh phí xây dựng các công trình chung.

Từ yêu cầu đó, các thôn bản đã đẩy mạnh tuyên truyền, vận động nhân dân chỉnh trang nhà cửa, khuôn viên, ao vườn; cải tạo cổng, tường rào đảm bảo khang trang. Nhiều hạng mục công cộng được xây dựng bằng nguồn lực xã hội hóa: bồn hoa theo khuôn mẫu, hệ thống điện chiếu sáng, mở rộng đường ngõ xóm, nắn các khúc cua đảm bảo an toàn giao thông.

Khi phong trào lan tỏa, người dân dần hình thành thói quen, nếp sống văn minh, có trách nhiệm với môi trường xung quanh. Việc dọn vệ sinh không chỉ trong phạm vi gia đình mà mở rộng ra đường làng, ngõ xóm, khu vực sinh hoạt chung, tạo không khí sôi nổi, thu hút đông đảo người dân tham gia.

Cùng với cải thiện cảnh quan, đời sống cộng đồng ở nhiều khu dân cư cũng có chuyển biến mạnh. Nhà văn hóa thôn được sửa chữa, đầu tư khang trang, trở thành nơi kết nối cộng đồng qua các hoạt động văn hóa, thể thao. Không gian chung được trồng thêm cây xanh, hoa cảnh; các khu vui chơi trẻ em, sân bóng chuyền, bóng đá, cầu lông được xây dựng bằng nguồn xã hội hóa, góp phần nâng cao đời sống tinh thần, tạo môi trường sinh hoạt lành mạnh.

Yếu tố “an toàn” cũng được chú trọng. Nhiều khu dân cư thành lập các tổ tự quản, tổ liên gia; lắp camera an ninh, góp phần đảm bảo an ninh trật tự, an toàn giao thông, xây dựng thế trận an ninh nhân dân ngay từ cơ sở. Nhờ vậy, nhiều vùng quê hình thành không gian bình yên, đáng sống.

Ở thôn Nga Đông, xã Lĩnh Toại, những con đường sạch đẹp cùng hàng rào xanh tươi tạo nên diện mạo mới. Năm 2025, khi được chọn làm mô hình điểm, thôn đã huy động hiệu quả các nguồn lực, phát huy vai trò chủ động của người dân trong chỉnh trang đường làng, ngõ xóm. Tất cả các hộ đều trồng hàng rào xanh, duy trì vệ sinh định kỳ, tạo điểm nhấn cho khu dân cư.

Thôn Trung Đào là một điểm sáng của xã Quảng Yên trong xây dựng mô hình khu dân cư “sáng – xanh – sạch – đẹp – an toàn”. Với sự đồng thuận của cán bộ và nhân dân, thôn đã xã hội hóa lắp hơn 27 mắt camera an ninh, phủ kín các trục đường chính, góp phần giữ vững an ninh trật tự ngay từ cơ sở. Hệ thống đèn chiếu sáng được đầu tư 100% tuyến đường, kết hợp trồng hoa, cây xanh, tạo cảnh quan nông thôn khang trang, thân thiện môi trường.

Theo Bí thư chi bộ Nguyễn Văn Hoán, từ khi được chọn thực hiện mô hình, năm 2023, thôn đã gương mẫu triển khai dọn vệ sinh, thu gom rác thải, hiến đất mở đường, xây dựng nếp sống an toàn, văn minh. Cùng với hạ tầng, đời sống tinh thần của người dân được nâng cao qua khu vui chơi, sân thể thao, không gian sinh hoạt cộng đồng. Các hộ tích cực chỉnh trang nhà cửa, vườn hộ; tổ tự quản duy trì tổng vệ sinh hằng tuần.

Nhân rộng mô hình, hoàn thiện tiêu chí nông thôn mới

Sau 5 năm triển khai, Mặt trận Tổ quốc các cấp đã xây dựng và nhân rộng hơn 190 mô hình khu dân cư sáng – xanh – sạch – đẹp – an toàn; gần 220 mô hình khu dân cư tự quản bảo vệ môi trường. Nhân dân hiến hơn 16,5 ha đất mở đường; đóng góp trên 243.000 ngày công, trị giá hơn 159 tỷ đồng để sửa chữa, làm mới hơn 18,5 km đường giao thông và nhiều công trình phúc lợi. Kết quả này góp phần đưa số xã đạt chuẩn nông thôn mới của tỉnh Thanh Hoá thuộc nhóm dẫn đầu cả nước.

Mô hình đã góp phần nâng cao đời sống người dân, xây dựng ý thức giữ gìn môi trường như một công việc thường xuyên hằng ngày. Quan trọng hơn, mô hình giúp phát huy tinh thần đoàn kết, sự chung sức giữa Nhà nước và nhân dân trong việc làm đẹp làng xóm và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Nhiều địa phương đặt mục tiêu mỗi năm nhân rộng thêm tối thiểu 4 khu dân cư sáng – xanh – sạch – đẹp – an toàn. Một số xã phấn đấu đến năm 2030 có từ 20 khu dân cư trở lên, xem đây là bước đột phá để hoàn thiện tiêu chí môi trường trong xây dựng nông thôn mới.

Không chỉ dừng ở những điểm đã được chọn, Mặt trận Tổ quốc các cấp tiếp tục triển khai rộng mô hình, tạo phong trào sâu rộng nhằm duy trì lối sống thân thiện với môi trường và hình thành cộng đồng văn minh. Từ những việc làm giản dị nhưng thiết thực, mô hình đã mở ra hướng đi đúng cho nhiều địa phương. Mỗi khu dân cư có một cách làm và bản sắc riêng, nhưng đều hướng đến mục tiêu chung: xây dựng những miền quê đáng sống, nơi môi trường sạch đẹp, an toàn; nơi tình làng nghĩa xóm được vun đắp; nơi mỗi người dân đều tự hào và mong muốn đóng góp nhiều hơn.