Thời gian qua, hoạt động lấn biển đã và đang diễn ra tại nhiều tỉnh, thành phố có biển như: Quảng Ninh, Hải Phòng, Đà Nẵng, Kiên Giang và một số địa phương khác có chiều hướng ngày càng tăng. Tuy nhiên, hiện nay chưa có các quy định của pháp luật về lấn biển để điều chỉnh các quan hệ xã hội này, gây khó khăn cho công tác quản lý nhà nước về biển và hải đảo. Chính vì vậy, việc xây dựng Nghị định nêu trên là nhiệm vụ hết sức khó khăn và phức tạp, đòi hỏi công tác nghiên cứu, điều tra, khảo sát, tổ chức các hội nghị, hội thảo để lấy ý kiến rộng rãi các cơ quan đơn vị, doanh nghiệp và người dân.
Đây cũng là nội dung cần thiết nhằm tranh thủ tối đa góp ý để nâng cao chất lượng văn bản quy phạm pháp luật, vừa bảo đảm thể chế hóa đầy đủ các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước có liên quan đến phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng theo quy định của pháp luật, vừa phù hợp với điều kiện thực tế của cuộc sống góp phần ghi nhận và bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân khi được Nhà nước giao khu vực biển để khai thác, sử dụng tài nguyên biển.
Do đó, việc ban hành Nghị định hoạt động lấn biển là cần thiết để quy định chi tiết Điều 190 Luật Đất đai (sửa đổi) và thực hiện Nghị quyết số 109/2023/QH15 về việc tiếp tục thực hiện một số nghị quyết của Quốc hội khóa XIV và từ đầu nhiệm kỳ khóa XV đến hết Kỳ họp thứ 4 về giám sát chuyên đề, chất vấn đã giao Chính phủ trong năm 2024 ban hành quy định về hoạt động lấn biển.
Theo báo cáo của Bộ Tài nguyên và Môi trường, một trong những quan điểm quan trọng nhất của dự thảo Nghị định về hoạt động lấn biển là phát triển kinh tế - xã hội, bảo vệ môi trường, phòng, chống thiên tai, ứng phó biến đổi khí hậu; không điều chỉnh hoạt động lấn biển phục vụ mục đích quốc phòng, an ninh nhằm bảo vệ chủ quyền và lợi ích quốc gia khi thực hiện các nhiệm vụ quốc phòng, an ninh trên các vùng biển, đảo của Việt Nam.
Dự thảo Nghị định quy định số nội dung trọng tâm liên quan đến quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đối với khu vực biển được xác định để lấn biển; lập, thẩm định, phê duyệt dự án đầu tư lấn biển hoặc hạng mục lấn biển của dự án đầu tư; giao đất, cho thuê đất, giao khu vực biển được xác định để lấn biển; nghiệm thu hoàn thành lấn biển. Dự thảo còn xác định tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối với diện tích đất lấn biển; cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất lấn biển; quy định xử lý chuyển tiếp với trường hợp đã thực hiện nộp hồ sơ đề nghị giao khu vực biển trước ngày Nghị định này có hiệu lực...
Nhấn mạnh hoạt động phát triển quỹ đất theo hướng lấn ra biển là lợi ích quốc gia, tại cuộc họp nghe báo cáo về dự thảo Nghị định về hoạt động lấn biển, quy định chi tiết Điều 190 Luật Đất đai (sửa đổi), Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nêu rõ, trong hoạt động này, nhà nước đóng vai trò chủ đạo, đồng thời khuyến khích doanh nghiệp tham gia; kiểm soát để hoạt động lấn biển hài hòa với quản lý, khai thác, sử dụng biển nhằm giữ gìn các giá trị môi trường, tài nguyên thiên nhiên, hệ sinh thái trong các quy hoạch ngành, quy hoạch quốc gia, bảo đảm quốc phòng, an ninh…
“Nghị định không được bỏ sót các hoạt động kinh tế, xã hội liên quan đến lấn biển để quản lý thống nhất”, Phó Thủ tướng lưu ý.
Giao Bộ Tài nguyên và Môi trường tiếp thu đầy đủ các ý kiến của bộ, ngành, địa phương, khẩn trương hoàn thiện dự thảo Nghị định, Phó Thủ tướng yêu cầu, việc xây dựng dự thảo Nghị định về lấn biển phải chặt chẽ, khả thi, đồng bộ, thống nhất với hệ thống pháp luật chuyên ngành; phân cấp, phân quyền gắn với trách nhiệm quản lý, kiểm tra, giám sát theo tiêu chí, tiêu chuẩn cụ thể.
Diệp