Du lịch nông thôn đang nổi lên như một động lực phát triển mới của Thái Nguyên trong bối cảnh tỉnh vừa hoàn tất sắp xếp đơn vị hành chính. Báo cáo về kết quả triển khai Chương trình OCOP và phát triển du lịch nông thôn giai đoạn 2021-2025 của UBND tỉnh Thái Nguyên cho thấy: Giai đoạn 2021–2025, tỉnh đã ban hành loạt chính sách nhằm phát triển du lịch sinh thái, du lịch trải nghiệm và du lịch nông nghiệp bền vững. Chiến lược không dừng ở việc khai thác tài nguyên mà còn tập trung kết nối: từ các vùng sản xuất nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp công nghệ cao cho tới các xóm, xã đạt chuẩn nông thôn mới, nông thôn mới nâng cao hay kiểu mẫu. Mạng lưới tour trải nghiệm được hình thành đã tạo nên những hành trình du lịch gắn liền đời sống, góp phần làm rõ nét giá trị văn hóa – nông nghiệp đặc trưng của tỉnh.

Đến nay, 19 điểm du lịch đã được UBND tỉnh công nhận, trở thành nền tảng quan trọng để phát triển các mô hình du lịch nông thôn theo hướng chuyên nghiệp. Đây là bước tiến đáng ghi nhận trong bối cảnh nhu cầu du lịch trải nghiệm ngày càng gia tăng, đặc biệt ở những khu vực còn giữ được tính nguyên bản của cảnh quan.

W-Thái Nguyên khai mở không gian phát triển mới với du lịch nông thôn.jpg
Khu bảo tồn Làng nhà sàn dân tộc sinh thái Thái Hải được giới thiệu tại nhiều hội chợ lớn.

Một lợi thế lớn của Thái Nguyên sau sắp xếp đơn vị hành chính là khả năng kết hợp tài nguyên của hai tỉnh Thái Nguyên – Bắc Kạn trước đây. Phạm vi tài nguyên thiên nhiên của địa phương trở nên đa dạng hơn, từ rừng tự nhiên, vườn quốc gia, khu bảo tồn thiên nhiên đến hệ thống suối, hồ, thác và hang động. Nhiều điểm đến như Hồ Núi Cốc, Vườn quốc gia Ba Bể, suối Mỏ Gà hay khu bảo tồn Làng nhà sàn dân tộc sinh thái Thái Hải đều sở hữu giá trị sinh thái và cảnh quan cao, phù hợp để phát triển các mô hình du lịch sinh thái – trải nghiệm.

Không chỉ thiên nhiên, Thái Nguyên còn có tài nguyên văn hóa dày đặc, tạo điều kiện để phát triển những sản phẩm du lịch mang chiều sâu lịch sử và bản sắc. Tỉnh hiện có 713 di tích, bao gồm 3 di tích quốc gia đặc biệt và 67 di tích quốc gia. Hơn nữa, hệ thống di sản văn hóa phi vật thể cũng phong phú với 45 di sản cấp quốc gia và di sản đại diện của nhân loại “Thực hành Then của người Tày Bắc Kạn”. Đây là nguồn chất liệu quan trọng cho các mô hình du lịch văn hóa – tâm linh – cộng đồng, vốn được đánh giá có sức hút cao trong những năm gần đây.

Nhờ những yếu tố trên, nhiều khu vực nông thôn của Thái Nguyên đã trở thành điểm đến hấp dẫn. Các mô hình du lịch nông nghiệp, trải nghiệm làm nông, thưởng thức đặc sản hay khám phá văn hóa bản địa đang dần định hình rõ nét và được đưa vào chiến lược phát triển của tỉnh. Du khách tới Thái Nguyên không chỉ tham quan mà còn được tham gia các hoạt động tương tác trực tiếp với đời sống nông thôn, tạo ra giá trị kinh tế mới cho cộng đồng địa phương.

Tuy nhiên, tiềm năng lớn không đồng nghĩa với việc khai thác thuận lợi. Báo cáo chỉ ra nhiều điểm nghẽn khiến du lịch nông thôn chưa phát huy hết giá trị. Ở cấp xã, đặc biệt vùng sâu, vùng xa, nguồn lực còn hạn chế khiến việc triển khai mô hình du lịch bền vững gặp khó khăn. Sự liên kết giữa các điểm đến chưa chặt chẽ, dẫn đến sản phẩm du lịch thiếu tính hệ thống…

Nhìn về giai đoạn tới, Thái Nguyên đặt ra định hướng khá rõ ràng. Trọng tâm là hoàn thiện công tác quy hoạch, đảm bảo du lịch nông nghiệp – nông thôn được phát triển theo từng địa phương với định hướng quản lý thống nhất. Tỉnh đồng thời muốn tạo môi trường hấp dẫn để doanh nghiệp đầu tư, khuyến khích người dân tham gia cung ứng dịch vụ gắn với nông nghiệp và sản phẩm đặc trưng vùng miền.

Một ưu tiên được nhấn mạnh trong báo cáo là huy động tối đa các nguồn lực từ chương trình mục tiêu quốc gia và các dự án hỗ trợ. Các nguồn lực này sẽ tập trung vào phát triển sản phẩm nông sản, xây dựng làng nghề, triển khai mô hình du lịch thí điểm và nâng cao chất lượng hạ tầng phục vụ du lịch. Các khâu đột phá như văn hóa – du lịch, bảo vệ môi trường và đảm bảo an ninh trật tự được xác định là nền tảng để du lịch nông thôn phát triển bền vững.