Dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, làm gián đoạn hoạt động kinh tế - xã hội của các quốc gia trên thế giới. Tốc độ tăng trưởng đều giảm sâu do ảnh hưởng tiêu cực của dịch.
Ở Việt Nam, đợt bùng phát dịch lần thứ tư bắt đầu từ cuối tháng 4/2021 đang gây sức ép nặng nề lên mọi mặt đời sống kinh tế - xã hội. Thực tế đó đang đòi hỏi các giải pháp phù hợp để tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy phát triển sản xuất, kinh doanh, phục hồi kinh tế.
Trong bối cảnh đó, để tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy phát triển sản xuất - kinh doanh, phục hồi kinh tế, Bộ Chính trị, Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách, giải pháp với tổng thể các biện pháp nhằm kịp thời ứng phó với dịch bệnh, như: Giảm lãi suất; cơ cấu lại nợ; giảm, giãn nộp thuế, bảo hiểm xã hội; miễn, giảm phí một số dịch vụ công; giảm, giãn nộp tiền thuê đất,... và đặc biệt là đã đưa ra các gói hỗ trợ an sinh.
Cùng với đó, sự chuyển dịch nền kinh tế số và xu hướng mua sắm thay đổi giúp đẩy mạnh xuất khẩu và tiêu thụ hàng hóa đang góp phần đưa hàng Việt Nam vươn xa. Không ít doanh nghiệp có doanh số tăng lên đến 70-80% khi tham gia sàn thương mại xuyên biên giới.
Theo đánh giá của Trung tâm Phát triển Thương mại Điện tử, Cục Thương mại Điện tử và Kinh tế Số (Bộ Công Thương) cho hay thương mại điện tử đang là trụ cột chính của kinh tế số và thể hiện qua doanh số bán lẻ trực tuyến tại Việt Nam.
Nếu như năm 2022, doanh số bán lẻ trực tuyến Việt Nam đạt 16,4 tỷ USD, kinh tế số Việt Nam đạt gần 23 tỷ USD, dự kiến năm 2025, con số này có thể đạt 49 tỷ USD.
Thống kê cho thấy, năm 2022, đã có 1.300 doanh nghiệp diện siêu nhỏ, nhỏ và vừa Việt Nam được tham gia các lớp đào tạo tập huấn diện với rất nhiều kiến thức nền tảng về thương mại điện tử và thương mại điện tử toàn cầu.
Cụ thể, từ lựa chọn sản phẩm theo các tiêu chí, tiêu chuẩn nào cho phù hợp với thị trường; cách thức vận chuyển – logistics xuyên biên giới có gì khác biệt so với vận chuyển nội địa; hợp đồng giao dịch trực tuyến, chuyển phí cho bên trung gian có yếu tố ngoại…
Qua đó, doanh nghiệp không chỉ có gian hàng cố định trên Amazon, Alibaba mà còn trở thành động lực phát triển thương hiệu, đẩy mạnh tiêu thụ và xuất khẩu hàng hóa.
Thông tin đưa ra tại hội thảo Phát triển nền tảng thương mại điện tử, thúc đẩy phục hồi và tăng trưởng cuối năm ngoái cũng cho thấy, sau khi vượt qua đại dịch Covid-19, thương mại điện tử Việt Nam tiếp tục phát triển nhanh và dự báo có sự phát triển vững chắc, người dân từ chỗ không quen với mô hình mua sắm trực tuyến thì nay đã trở nên quen thuộc và coi đó như một xu hướng tất yếu hiện nay.
Báo cáo của Google, Temasek và Bain & Company nhận định, quy mô thương mại điện tử hiện đạt giá trị 21 tỷ USD và dự kiến đến năm 2025 sẽ tăng lên 57 tỷ USD. Báo cáo cũng ghi nhận có đến 8 triệu người tiêu dùng kỹ thuật số mới kể từ khi đại dịch bùng phát.
Đây là dấu hiệu tích cực cho thấy người dân đã dần quen với các hoạt động mua sắm trên internet. Nhiều doanh nghiệp đã và đang nắm bắt cơ hội này để thúc đẩy doanh số, bù đắp lại quãng thời gian "đóng băng" trước đó.
Đơn cử, toàn tỉnh Sơn La hiện có khoảng 3.250 doanh nghiệp và 806 hợp tác xã. Các doanh nghiệp, hợp tác xã trên địa bàn tỉnh đã tận dụng mạng xã hội, sàn thương mại điện tử để quảng bá cũng như tiêu thụ hàng hóa nông sản.
Nhờ tích cực chuyển đổi số trong sản xuất, quảng bá và tiêu thụ nông sản, từ đầu năm đến nay, hơn 500 tấn trái cây của nông dân Sơn La đã được tiêu thụ qua sàn thương mại điện tử.
Thời gian qua, Sở Công Thương tỉnh Sơn La thường xuyên phối hợp với Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số tập trung đẩy mạnh tập huấn, phổ biến các kiến thức, kỹ năng trong thương mại điện tử cho hợp tác xã, người dân tổ chức hội nghị tập huấn cho doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ sản xuất, kinh doanh về văn bản quy phạm pháp luật cùng kiến thức cần thiết khi kinh doanh qua thương mại điện tử.
Cùng đó, phối hợp với các sàn thương mại điện tử Postmart, Sendo, Voso tổ chức buổi hướng dẫn cho hợp tác xã trên địa bàn các huyện, thành phố Sơn La, Sông Mã, Mộc Châu, Yên Châu cách thực hành tạo lập gian hàng và thực hiện việc kinh doanh trên sàn thương mại điện tử. Hỗ trợ doanh nghiệp, hợp tác xã xây dựng website thương mại điện tử và phần mềm quản lý hoạt động kinh doanh.
Kết quả khảo sát của Facebook năm 2021 cho thấy, hơn 81% người tiêu dùng có thay đổi thói quen mua sắm sang online nhiều hơn khi đại dịch bùng phát, 92% trong số đó khẳng định sẽ tiếp tục hành vi mới này sau đại dịch. Để thích ứng, nhiều doanh nghiệp đã linh hoạt trong hình thức bán hàng, khi không thể offline thì họ bắt buộc phải chuyển sang online, chuyển đổi linh hoạt trong cơ cấu tổ chức cũng như hình thức bán hàng, đảm bảo duy trì, vận hành doanh nghiệp.
Bởi vậy, để nâng cao hiệu quả xuất khẩu và tiêu thụ hàng Việt qua thương mại điện tử, Bộ Công Thương đã phối hợp với địa phương tổ chức nhiều chương trình kết nối thương mại điện tử, hỗ trợ hàng nghìn lượt doanh nghiệp tiếp cận phương thức phân phối hàng hóa và tạo thói quen mua sắm qua thương mại điện tử.
Thời gian tới, Bộ Công Thương tiếp tục tập trung vào việc nâng cao năng lực ứng dụng và phát triển thương mại điện tử, nhất là thương mại điện tử xuyên biên giới. Điều này nhằm tạo ra môi trường thương mại điện tử mạnh mẽ và linh hoạt, thúc đẩy doanh nghiệp tìm kiếm cơ hội xuất khẩu hàng Việt và mở rộng thị trường thông qua nền tảng thương mại điện tử.