Triển lãm quy tụ 30 tác phẩm mới nhất được ông sáng tác trong vòng 5 năm qua, tiếp tục khẳng định phong cách hội họa trừu tượng nổi bật với bố cục chặt chẽ, màu sắc hài hòa và chiều sâu suy tưởng.

lam12.jpeg
Tác phẩm "Ban nhạc xanh".

Chia sẻ với PV VietNamNet về tên triển lãm, họa sĩ cho biết cảm hứng bắt nguồn từ những chuyến đi vùng trung du trong quá khứ. Những triền đồi nối tiếp, cảnh sắc thiên nhiên khoáng đạt và nhịp sống vùng cao bình dị đã khơi trong ông nhiều liên tưởng.

"Khi đứng ở độ cao phóng tầm mắt xuống, tôi như nghe được những âm thanh rất lạ – vừa của thiên nhiên, vừa của nhịp sống đời thường. Nó khiến tôi nhớ tới câu thơ của Hàn Mặc Tử: Bao cô thôn nữ hát trên đồi", ông nói.

Sinh ra trong thời chiến và lớn lên trong những năm tháng bao cấp, Đỗ Minh Tâm luôn xem ký ức tuổi thơ là mạch nguồn sáng tác. Ông cho rằng chính quãng thời gian gian khó ấy tạo ra một kho tàng cảm xúc không thể phai mờ, từ quan hệ giữa con người với con người, đến sự gắn bó với thiên nhiên, làng quê và đô thị nghèo những thập niên trước.

"Mỗi khi vẽ về nông thôn hay phố phường, tôi lại thấy tất cả đều gợi về một thời kỳ đất nước còn nhiều gian nan. Những điều đã trải qua ấy trở thành câu chuyện thôi thúc tôi không ngừng sáng tác", ông chia sẻ.

lam21.jpeg
Tác phẩm "Đất mẹ".

Tranh của Đỗ Minh Tâm vì thế luôn có sự dung dị và lặng lẽ, dù là hoài niệm tuổi thơ hay hơi thở phố cổ. Các tác phẩm như Ban nhạc xanh, Đất mẹ… đều mang nét trừu tượng nhưng vẫn gợi hình, gợi xúc cảm, cho thấy sự quan sát tinh tế và cách lắng nghe cuộc sống rất riêng.

Khi được hỏi về quá trình xử lý màu sắc, họa sĩ cho rằng đó là sự kết hợp giữa ngẫu hứng và chủ đích. Màu sắc trong tranh của ông không chỉ diễn tả ánh sáng hay tâm trạng, mà còn mở ra nhiều tầng ý niệm.

"Thiên nhiên rất đẹp nhưng nếu chỉ chép lại thiên nhiên thì chưa đủ. Khi hình ảnh đi qua suy nghĩ của người nghệ sĩ, màu sắc sẽ mang sắc thái khác, có khi không giống thật nhưng lại đúng với cảm xúc", ông nói.

Theo Đỗ Minh Tâm, điều quan trọng nhất là cách tiết chế, cân đối cấu trúc: không gian, hình khối, nét, mảng… Một số tác phẩm thiên về đường nét mạnh, số khác lại ưu tiên sự mờ ảo hoặc nhịp điệu mảng màu. Mỗi lựa chọn, với ông, đều nhằm truyền tải một trạng thái nội tâm cụ thể.

"Lúc sáng tác, tôi giống như diễn viên trong một vở kịch, phải nhập vai vào không gian của chính tranh mình", ông ví von.

Đỗ Minh Tâm cho rằng người nghệ sĩ phải biết lúc nào cần tiến vào và khi nào cần lùi ra: "Khi tiến vào không gian sáng tác, mình phải dồi dào năng lượng, phải như ‘chiến sĩ’ nhưng cũng có lúc phải lùi lại để ngắm nghía, để không phá vỡ cái đẹp đang hình thành".

Theo ông, nhiều người nghĩ hội họa trừu tượng là ngẫu nhiên nhưng nếu chỉ dựa vào sự ngẫu nhiên thì không thể đi xa. Trừu tượng cũng phải có nội dung, có vấn đề đặt ra và được giải quyết trọn vẹn bởi "khó nhất là nuôi được tình cảm, giữ được sự bền bỉ trong tư duy và cảm xúc".

lam54.jpeg
"Vô đề" (Đỗ Minh Tâm).

Họa sĩ Đỗ Minh Tâm sinh năm 1963 tại Hà Nội, tốt nghiệp Đại học Mỹ thuật Việt Nam năm 1987. Ông từng tham gia Diễn đàn Quốc tế trước triển lãm Tam niên Nghệ thuật đương đại Châu Á - Thái Bình Dương lần thứ 2 (1996) tại Australia; giữ chức Trưởng khoa Hội họa, Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam (2017-2019). Các triển lãm cá nhân tiêu biểu của Đỗ Minh Tâm: Một mình (1993), Dòng sông kể chuyện (1999), Trở về ký ức (2014), Khúc đồng dao (2020)…