Bệnh nhân nam, 50 tuổi, quê Nghệ An, đi khám Bệnh viện Đại học Y Hà Nội vì tức ngực trái, khó thở khi gắng sức. Ông được chẩn đoán phình động mạch chủ khổng lồ, nếu không phát hiện kịp thời có thể bị vỡ, tử vong bất cứ lúc nào.

Ở bệnh nhân này, mức độ phức tạp và nguy hiểm còn nhân lên nhiều lần do động mạch vành bị tắc, gây suy tim nặng. Chức năng tim chỉ được gần một nửa. 

Hình ảnh trước mổ, khối phồng động mạch chủ rất lớn (A) và động mạch vành trái tắc hoàn toàn (B). Ảnh: BVCC

Theo Tiến sĩ Vũ Ngọc Tú, Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, khối phình động mạch chủ khổng lồ là căn nguyên chính chèn ép gây tắc động mạch vành trái, hở van hai lá nhiều, giãn lớn và giảm nặng chức năng co bóp của cơ tim, dẫn đến triệu chứng khó thở, khiến người bệnh phải đi khám.

Tất cả các tổn thương của cả động mạch chủ và tim được đánh giá rất hiếm gặp trong y học.

“Đây là trường hợp hy hữu vì hầu như không thể có khối phình động mạch chủ tới 10cm mà chưa vỡ, chưa kể việc bệnh nhân có thể sống với quả tim giãn lớn, van tim hở nặng và chỉ một động mạch vành phải nuôi tim”, bác sĩ Tú cho biết.

Phẫu thuật là giải pháp duy nhất giúp cho người bệnh 50 tuổi tránh các biến chứng tử vong đột xuất, đảm bảo kết quả lâu dài. Tuy nhiên, việc phẫu thuật rất phức tạp, nguy cơ tử vong cao gấp tới 20 lần mổ tim thông thường.

Ngoài ra, kỹ thuật xử lý động mạch mạch vành cũng đặt ra câu hỏi hóc búa về việc có thể bảo tồn cấu trúc này hay không, qua đó giúp rút ngắn thời gian mổ và đem lại hiệu quả hoàn thiện nhất cho kết quả lâu dài cho người bệnh. 

Sau thời gian chuẩn bị tích cực, bệnh nhân D. được phẫu thuật thay động mạch chủ lên, quai động mạch chủ, nối lại toàn bộ các động mạch cảnh, tạo hình van hai lá, giải phóng đoạn tắc động mạch vành.

Bác sĩ còn sử dụng kỹ thuật ngừng tuần hoàn nửa dưới cơ thể, hạ thân nhiệt (chỉ còn 24 độ C), tưới máu riêng rẽ từng mạch máu nuôi não. Thời gian phẫu thuật kéo dài hơn 10 giờ đồng hồ liên tục.

GS Nguyễn Lân Việt, chuyên gia hàng đầu về tim mạch, thăm khám lại cho bệnh nhân. Ảnh: BVCC

Sau 3 ngày phẫu thuật, người bệnh được rút nội khí quản, tỉnh táo, chức năng các tạng được duy trì ổn định. Các kết quả chẩn đoán hình ảnh của người bệnh trước khi ra viện cho thấy khối phình động mạch chủ được xử lý triệt để, động mạch vành bị tắc được tái tạo, van hai lá sau tạo hình và kích thước buồng tim trở lại giống như ở người bình thường.

Phình động mạch chủ ngực là bệnh ít triệu chứng, thường chỉ biểu hiện khi đã có các biến chứng nặng. Yếu tố nguy cơ hàng đầu của bệnh là tăng huyết áp và những người có tiền sử gia đình mắc bệnh tương tự. Bác sĩ khuyến cáo việc khám sức khỏe định kỳ để phát hiện và điều trị bệnh rất quan trọng.