Giá đất giao dịch trên thị trường chưa minh bạch 

UBND TP.HCM mới đây đã có văn bản kiến nghị Thủ tướng Chính phủ về việc áp dụng phương án hệ số điều chỉnh giá đất (hệ số K) khi xác định, thẩm định, quyết định giá đất trên địa bàn. 

TP cho hay, thời gian qua, trong quá trình xác định, thẩm định, quyết định giá đất để tính thu các khoản nghĩa vụ tài chính về đất đai và tính bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất, khi áp dụng theo các quy định của Luật Đất đai 2013 và các nghị định, thông tư liên quan, UBND TP gặp nhiều vướng mắc. 

Công tác định giá đất cụ thể tại TP.HCM còn nhiều bất cập. (Ảnh: Hoàng Hà)

Bước đầu tiên là lập kế hoạch định giá đất cụ thể trình UBND cấp tỉnh phê duyệt. Trên cơ sở đó mới tổ chức đấu thầu chọn đơn vị tư vấn. 

Theo UBND TP, thực tế, khâu lập kế hoạch khó thực hiện được vì kế hoạch chỉ mang tính dự báo, không bám sát thực tiễn. Tổ chức đấu thầu chọn đơn vị tư vấn cũng bất cập, quy định pháp luật chồng chéo. 

Khi định giá đất, các đơn vị tư vấn khảo sát, thu thập thông tin tối thiểu 3 thửa đất có đặc điểm tương đồng với thửa đất cần định giá đã chuyển nhượng thành công trên thị trường, trúng đấu giá không quá 2 năm tính đến thời điểm định giá. 

Tuy nhiên, việc thu thập thông tin về giá giao dịch thực của bất động sản (BĐS) trên thị trường gặp nhiều khó khăn do giao dịch chưa minh bạch. Vì giá giao dịch thực chưa thể hiện đầy đủ trên hợp đồng nên khảo sát của đơn vị tư vấn chỉ mang tính tương đối, chưa đủ tin cậy. 

Dù đã thực hiện các bước để đi đến xác định giá đất nhưng sau khi nhà đầu tư hoàn thành nghĩa vụ tài chính thì các cơ quan thanh tra, kiểm toán kiểm tra lại và thu thập thêm nhiều thông tin khác để nhận định việc định giá đất trước đây là chưa phù hợp. 

Nhiều trường hợp cùng một thửa đất nhưng khi áp dụng hai phương pháp định giá đất khác nhau sẽ cho ra kết quả chênh lệch. 

Về thời gian giải quyết hồ sơ, theo UBND TP, với những thửa đất tính theo bảng giá đất có giá trị từ 30 tỷ đồng trở lên, tổng thời gian xử lý hồ sơ từ 3-6 tháng. Có trường hợp kéo dài từ một đến vài năm do quy định pháp luật thay đổi thường xuyên. 

Từ các vướng mắc nói trên, UBND TP kiến nghị Thủ tướng Chính phủ cho phép Thành phố tự xây dựng và ban hành hệ số K phù hợp tình hình thực tế địa phương, trình HĐND TP thông qua. 

Trên cơ sở đó, UBND TP sẽ ban hành hệ số K tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất cho tất cả các thửa đất, không phân biệt giá trị tính theo bảng giá đất trên hay dưới 30 tỷ đồng, thay vì thuê tư vấn để định giá đất cụ thể như hiện nay. 

Doanh nghiệp BĐS than khó 

Trong hàng trăm dự án nhà ở tại TP, không ít dự án đang gặp vướng mắc ở khâu xác định tiền sử dụng đất. Nhiều chủ đầu tư rất muốn thực hiện nghĩa vụ tài chính cho Nhà nước càng sớm càng tốt, để người mua nhà được cấp sổ hồng, nhưng không được. 

Theo ghi nhận của PV. VietNamNet, tại dự án chung cư Moonlight Residences, TP.Thủ Đức của Công ty Ngôi Sao Gia Định, dù đã xây dựng xong và bàn giao nhà từ năm 2019 nhưng hiện người mua nhà vẫn chưa được cấp sổ hồng. Lý do là bởi cơ quan thẩm quyền đang xác định nghĩa vụ tài chính bổ sung đối với phần đất hạ tầng kỹ thuật. Trong khi chủ đầu tư rất muốn nộp sớm số tiền này. 

Chung cư Moonlight Residences, TP.Thủ Đức. (Ảnh: Anh Phương)

"Dự án chung cư Richmond City, Q.Bình Thạnh do Công ty Cơ khí và Xây dựng Bình Triệu làm chủ đầu tư cũng tương tự.

Chung cư đưa vào sử dụng từ năm 2021 nhưng đến nay chủ đầu tư vẫn chưa hoàn thành được nghĩa vụ tài chính. Đại diện Richmond City cho biết, do việc xác định tiền sử dụng đất của dự án bị kéo dài nên hiện công ty đã tạm ứng trước 168 tỷ đồng và mong muốn cơ quan thẩm quyền ưu tiên cấp sổ hồng cho cư dân trước, phần diện tích thuộc sở hữu riêng của chủ đầu tư thì cấp sau khi hoàn thành nghĩa vụ tài chính".

Hay dự án Khu dân cư P.Phú Thuận, Q.7 của Công ty CP Đầu tư Anh Tuấn (Công ty Anh Tuấn). Dự án có diện tích 4,5ha, nguồn gốc đất do công ty tự nhận chuyển nhượng. 

Theo chủ đầu tư, công ty được UBND TP chấp thuận chủ trương đầu tư, công nhận chủ đầu tư dự án vào năm 2016. Cuối năm 2017, công ty nộp hồ sơ cho Sở TN&MT để xin nộp tiền sử dụng đất. “Mong cơ quan thẩm quyền xem xét sớm phê duyệt tiền sử dụng đất dự án để công ty tiếp tục thực hiện các thủ tục đầu tư xây dựng tiếp theo”, đại diện Công ty Anh Tuấn nói. 

Trước khó khăn của các doanh nghiệp BĐS, ông Nguyễn Toàn Thắng - Giám đốc Sở TN&MT TP - cho rằng, các quy định pháp luật liên quan đến công tác xác định, thẩm định giá đất thay đổi thường xuyên. Dù đã giảm tối đa nhưng thời gian thực hiện, luân chuyển hồ sơ để hoàn tất các bước trong quy trình xác định giá đất vẫn kéo dài. 

Việc chậm định giá đất cụ thể dẫn đến chưa kịp thời huy động nguồn thu cho ngân sách Nhà nước, mất cơ hội của nhà đầu tư, làm chậm sự phát triển của kinh tế, xã hội. 

Từ bất cập trên, Sở TN&MT đã đề xuất và UBND TP đưa nội dung này vào dự thảo thay thế Nghị quyết số 54/QH14 của Quốc hội về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP. 

Cụ thể, TP.HCM đề xuất được xây dựng, ban hành hệ số điều chỉnh giá đất (hệ số K) phù hợp với tình hình thực tiễn, trình HĐND thông qua. 

Trên cơ sở đó, UBND TP.HCM được ban hành và áp dụng hệ số K để tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất với tất cả thửa đất, không phân biệt giá trị theo bảng giá đất với 2 trường hợp: 

Bảng giá đất đã thu thập thông tin thị trường đến từng thửa đất để đảm bảo áp dụng cho hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất ngoài hạn mức và các dự án thấp tầng; và các dự án của các tổ chức, cá nhân được Nhà nước cho thuê đất trả tiền hàng năm.