Trao đổi tại phiên thảo luận “Chống lừa đảo trong mua sắm trực tuyến và góc nhìn từ các đơn vị liên quan” của tọa đàm “Nhận diện bẫy lừa - An tâm vui sắm” diễn ra mới đây, các chuyên gia đã chia sẻ những nhận định từ quan sát thực tế, kinh nghiệm trực tiếp tham gia lĩnh vực thương mại điện tử, giao dịch mua sắm trên các nền tảng, mạng xã hội.
Từ góc nhìn của một nhà sáng tạo nội dung, content creator Ngọc Bamboo nhận xét, hành vi lừa đảo trực tuyến hiện nay tinh vi hơn rất nhiều so với giai đoạn trước. Nếu như trước kia, các đối tượng lừa đảo thường chỉ làm giả sản phẩm, còn hiện nay chúng còn dùng công nghệ AI để giả mạo chính các nhà sáng tạo nội dung. Không những thế, kẻ lừa đảo lập cả những fanpage, tài khoản TikTok giả mạo nhưng có lượng theo dõi, mắt xem nhiều hơn các trang chính chủ.
“Đáng lo ngại hơn là hành vi tiêu dùng của nhiều người tham gia mạng xã hội đang dựa vào số mắt livestream, mua theo số đông. Điều này tạo ra kẽ hở, điểm yếu để kẻ gian lợi dụng hòng lừa đảo, trục lợi”, nhà sáng tạo Ngọc Bamboo lưu ý thêm.
Theo ông Nguyễn Khánh Toàn, Giám đốc phụ trách quan hệ Chính phủ, TikTok Shop Việt Nam, nền tảng này thường xuyên nhận được những khiếu nại của người dùng về các nội dung lừa đảo. Đặc biệt, thời gian gần đây, với sự đa dạng và dễ tiếp cận của các công nghệ mới, nhất là công nghệ AI, trình độ lừa đảo của các đối tượng trở nên vô cùng tinh vi, với những kịch bản lừa đảo được đầu tư chi tiết.
“Thực tế, nhiều kẻ lừa đảo đã lợi dụng uy tín và sự phổ biến của TikTok để thực hiện các kịch bản lừa đảo người tiêu dùng, trong đó có nhiều tình huống lợi dụng uy tín của nền tảng, nhà sáng tạo nội dung để lừa người mua tham gia chương trình giảm giá không có thật, sau đó tiếp tục dẫn dụ người tiêu dùng giao dịch ngoài nền tảng”, ông Nguyễn Khánh Toàn thông tin.
Trích dẫn số liệu từ báo cáo an toàn của TikTok Shop được công bố hồi tháng 5, ông Nguyễn Khánh Toàn cho biết, từ tháng 7/2024 đến tháng 12/2024, tại Việt Nam, TikTok đã xóa 420.000 video có nội dung lừa đảo, với 97% số lượng video do nền tảng chủ động phát hiện.
Cũng trong khoảng thời gian này, TikTok đã từ chối 1,6 triệu đơn đăng ký tài khoản của các nhà bán hàng không đáp ứng yêu cầu; xóa tính năng thương mại điện tử của hơn 700.000 tài khoản; vô hiệu hóa tài khoản của hơn 450.000 nhà bán hàng và xóa sản phẩm của họ do vi phạm chính sách; đồng thời, loại bỏ hơn 90.000 sản phẩm bị hạn chế hoặc bị cấm sau khi đăng bán.
Nêu thực tế gần đây lừa đảo sử dụng AI rất tinh vi nên đã có nhiều KOL phải lên bài đính chính rằng mình không hề quảng cáo dẫn đến đường link lừa đảo, bà Trần Phượng, Ban điều hành Chi hội Tiếp thị và Công nghệ số, Hiệp hội thương mại điện tử Việt Nam cho rằng, để đối phó với vấn nạn “lừa đảo trực tuyến”, cần chú trọng tăng cường đào tạo, truyền thông để nâng cao nhận thức cho cả doanh nghiệp, nhà sáng tạo nội dung tham gia bán hàng cũng như người tiêu dùng. Trong đó, doanh nghiệp, nhà bán hàng cần truyền thông tới khách hàng của mình để họ có thể nhận diện được đâu là các trang xác thực, bán hàng đích danh, chính chủ.
Đáng chú ý, cũng tại tọa đàm “Nhận diện bẫy lừa - An tâm vui sắm”, qua tham luận “Tăng cường bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trên không gian mạng và trong kỷ nguyên số tại Việt Nam", Tiến sĩ Phan Thế Thắng, Phó trưởng Ban Bảo vệ người tiêu dùng, Ủy ban Cạnh tranh quốc gia (Bộ Công Thương) đã truyền đi thông điệp: Cơ quan nhà nước đã và đang hoàn thiện cơ chế, chính sách, đồng thời thúc đẩy thực thi các quy định để ngày càng làm tốt hơn công tác bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.
Bên cạnh việc cung cấp những thông tin tổng quan về hệ thống pháp luật và bộ máy làm công tác bảo vệ người tiêu dùng tại Việt Nam, Tiến sĩ Phan Thế Thắng cũng cập nhật về một số điểm mới liên quan đến bảo vệ người tiêu dùng trên không gian mạng của Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng 2023 như bảo vệ người tiêu dùng dễ bị tổn thương; bảo vệ thông tin người tiêu dùng; trách nhiệm của người có ảnh hưởng; giao dịch đặc thù, giao dịch trên không gian mạng...
Về bảo vệ người tiêu dùng dễ bị tổn thương, Tiến sĩ Phan Thế Thắng cho hay, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng 2023 quy định: Người tiêu dùng dễ bị tổn thương là người tiêu dùng có khả năng chịu nhiều tác động bất lợi về tiếp cận thông tin, sức khỏe, tài sản, giải quyết tranh chấp tại thời điểm mua hoặc sử dụng sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ, bao gồm người cao tuổi, người khuyết tật, trẻ em, người dân tộc thiểu số, phụ nữ mang thai/nuôi con dưới 36 tháng, người bị bệnh hiểm nghèo và thành viên hộ nghèo.
“Theo quy định mới, nhà nước có cơ chế bảo vệ ưu tiên với người tiêu dùng dễ bị tổn thương hơn những người tiêu dùng khác”, Tiến sĩ Phan Thế Thắng nhấn mạnh.
.svg){kind=icon}
