Patrick Amstrong, chuyên gia về Liên Xô và Nga, từng là cố vấn chính trị ở đại sứ quán Canada tại Moscow hé lộ nguyên nhân khiến đảo chính năm 1991 ở Liên Xô bất thành.

Trò chuyện với Sputnik, nhà ngoại giao Canada đã về hưu này cho hay, kế hoạch đảo chính của một số thành phần trong lực lượng vũ trang Liên Xô vào tháng 8/1991 không thành công do họ - cũng giống đa phần dân chúng -  bị chia rẽ về những chính sách cải tổ gây tranh cãi của Tổng thống Mikhail Gorbachev. 

{keywords}

Chuyên gia này cũng chỉ ra rằng, thay vì cứu Liên Xô như ý định của những người lãnh đạo đất nước, cuộc đảo chính lại triệt tiêu hệ thống có thể được cải tổ tốt hơn.

"Sự thật cay đắng ở đây là kế hoạch đảo chính được đề ra với ý định bảo vệ Liên Xô song thực tế nó lại tiêu diệt Liên Xô. Đó là vì nó triệt tiêu sự tái thiết liên bang thông qua Hiệp ước liên bang mới, vốn được đa phần dân chúng ủng hộ", ông Amstrong nói.

Hiệp ước mới bắt đầu có hiệu lực chỉ một hoặc hai ngày trước khi đảo chính bất thành, nhà ngoại giao Canada về hưu nói thêm.

Sau khi nhận được những báo cáo đầu tiên về đảo chính, ông Amstrong - khi đó đang ở Ottawa, nhưng vẫn được công nhận là chuyên gia về Liên Xô tại phái bộ Canada ở Moscow, cho hay, ông hiểu ngay rằng người dân ở Moscow không chấp nhận hay ủng hộ kế hoạch đảo chính.

"Các binh sĩ lái xe tăng tranh luận với dân thường là dấu hiệu cho thấy một cuộc đảo chính không thành công. Lúc đó, tôi biết, đảo chính thất bại. Nói một cách ngắn gọn, đảo chính phải diễn ra nhanh và toàn diện...hoặc sẽ thất bại". 

Armstrong nhắc lại hai yếu tố sống còn để đảo chính thành công đã không xuất hiện trong các bản tin từ Moscow.

"Không ai trong đảng Cộng sản Liên Xô có mặt trong Ủy ban đặc biệt lãnh đạo cuộc đảo chính và cũng không có chỗ nào có máy bay bay thấp. Nói một cách ngắn gọn, chả có ai trong ban đảo chính".

Chuyên gia này cũng nhắc lại chuyện, cùng ngày hôm đó, ông nói với một phóng viên của The Globe & Mail rằng cuộc đảo chính đã không thành công và sẽ sớm bị thất bại.

"Tới thứ Tư, ngày thứ ba của cuộc đảo chính, rõ ràng là đảo chính đã bất thành và mọi thứ đã kết thúc".

  • Hoài Linh

Hé lộ mới về chính biến năm 1991 ở Liên Xô

Mùa hè năm 1991, Chính phủ Mỹ đã cảnh báo Tổng thống Liên Xô Mikhail Gorbachev về một âm mưu quân sự đang diễn ra nhằm chống lại ông này.

Mỹ từng định đánh Liên Xô, TQ bằng hạt nhân

Chính phủ Mỹ từng lên kế hoạch kỹ lưỡng để "đáp trả bằng hạt nhân" chống lại Trung Quốc và Liên Xô cũ trong thời kỳ đỉnh điểm của Chiến tranh lạnh.

Hồ sơ giải mật: Mỹ định trộm tàu ngầm hạt nhân Liên Xô

Tài liệu mới giải mật tiết lộ các thông tin mới về Dự án Azorian của CIA, trong đó Mỹ định bí mật trục vớt một tàu ngầm hạt nhân của Liên Xô

Chân tướng kẻ cấp tin quân sự mật của Liên Xô cho Mỹ

Một trong các chiến dịch tình báo quan trọng nhất của Mỹ trong lịch sử hiện đại là ở ngay giữa Moscow, vào một trong các giai đoạn nguy hiểm nhất của Chiến tranh Lạnh.

Tìm thấy 100 tấn vàng Liên Xô giấu trong Thế chiến II

Một thợ săn kho báu bí ẩn đã tìm ra một hầm vàng ở gần thành phố Smolensk. Số vàng được Liên Xô cất giấu lúc lực lượng này phải rút đi khi bị quân Đức tấn công năm 1941.