Được triển khai từ năm 2017 đến 2024, Dự án “Tăng cường khả năng chống chịu với những tác động của Biến đổi khí hậu cho các cộng đồng dễ bị tổn thương ven biển Việt Nam” (Dự án GCF) có tổng ngân sách 42 triệu USD, do Quỹ Khí hậu Xanh (GCF) tài trợ cùng với nguồn vốn đối ứng của Việt Nam.
Ngày 17/12/2024, Cục Quản lý Đê điều và Phòng chống Thiên tai, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp với Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) tại Việt Nam đã tổ chức Hội nghị tổng kết Dự án. Đánh giá chung, dự án đã mang lại những tác động tích cực rõ nét trong việc tăng cường khả năng chống chịu của các cộng đồng ven biển trước những thách thức ngày càng lớn của biến đổi khí hậu.
Được thực hiện tại 7 tỉnh ven biển dễ bị tổn thương gồm: Nam Định, Thanh Hóa, Quảng Bình, Thừa Thiên Huế, Quảng Nam, Quảng Ngãi và Cà Mau, mục tiêu chính của dự án là bảo vệ và hỗ trợ các cộng đồng dễ bị tổn thương thông qua các giải pháp tích hợp như xây dựng nhà an toàn, phục hồi rừng ngập mặn, và tăng cường hệ thống thông tin rủi ro thiên tai.
Sau hơn 7 năm triển khai, dự án đã đạt được những kết quả vượt kỳ vọng. Với 4.966 ngôi nhà an toàn được xây dựng, dự án đã mang lại nơi ở vững chắc cho hơn 25.000 người dân tại các khu vực thường xuyên chịu ảnh hưởng của bão lũ. Những ngôi nhà này không chỉ bảo vệ tính mạng và tài sản của người dân mà còn trở thành hình mẫu được lồng ghép vào Chương trình Mục tiêu Quốc gia Giảm nghèo Bền vững.
Ngoài ra, dự án đã tái sinh 4.028 ha rừng ngập mặn, đóng vai trò như những "lá chắn tự nhiên" bảo vệ cộng đồng trước triều cường và bão biển, đồng thời hấp thụ hơn 1,1 triệu tấn CO2, góp phần tích cực vào cam kết của Việt Nam trong giảm phát thải khí nhà kính. Bên cạnh đó, dự án còn hỗ trợ phát triển các mô hình sinh kế bền vững như nuôi ong lấy mật tại Thanh Hóa, giúp người dân tăng thu nhập, đồng thời khuyến khích việc bảo vệ rừng ngập mặn.
Trong lĩnh vực quản lý rủi ro thiên tai, dự án đã thiết lập hệ thống cảnh báo sớm tại 24 xã có nguy cơ cao và tổ chức đào tạo cho hơn 62.000 cán bộ và người dân, trong đó gần 50% là phụ nữ. Những chương trình này đã góp phần nâng cao năng lực và nhận thức của cộng đồng trong ứng phó với thiên tai, giúp giảm thiểu thiệt hại trong các tình huống khẩn cấp.
Phát biểu tại hội nghị, ông Nguyễn Văn Tiến, Phó cục trưởng Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai, Giám đốc dự án nhấn mạnh: Trên thực tế dự án khởi động chậm. Trong quá trình thực hiện gặp phải nhiều khó khăn như đại dịch COVID-19, thiên tai liên tiếp. Mặc dù vậy, dự án đã đạt được kết quả rất đáng khích lệ. 4.966 ngôi nhà an toàn, 4.028 ha rừng ngập mặn, hàng nghìn người dân được nâng cao năng lực về phòng, chống thiên tai. Đây là những minh chứng rõ ràng cho sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên, vượt qua nhiều khó khăn để đạt được những kết quả đáng khích lệ. Ông Tiến cũng mong muốn UNDP và các tổ chức quốc tế sẽ tiếp tục phối hợp để nhân rộng sáng kiến này trên toàn quốc, mang lại sự an toàn và bền vững cho người dân Việt Nam trước những thiên tai ngày càng khắc nghiệt”.
Báo cáo tổng kết và những kết quả cụ thể mà Dự án GCF đã đạt được, ông Vũ Thái Trường, Trưởng phòng Môi trường và Biến đổi khí hậu của UNDP cho biết, Dự án GCF có 3 hợp phần, bao gồm: Hợp phần 1: Những tính năng thiết kế chống bão lụt được đưa vào 4.966 ngôi nhà mới xây tại các địa điểm an toàn, đem lại lợi ích cho 20.000 người nghèo chịu ảnh hưởng nhiều từ thiên tai ở 100 xã; Hợp phần 2: Tái sinh 4.028 ha rừng ngập mặn ven biển tạo thành các vùng đệm chắn triều cường và sóng biển dâng thông qua việc sử dụng các phương pháp tiếp cận dựa trên các kinh nghiệm đã thành công và Hợp phần 3: Tăng cường khả năng tiếp cận những dữ liệu về tổn thất và thiệt hại do thiên tai và biến đổi khí hậu tại 28 tỉnh ven biển Việt Nam.
Kết thúc dự án đã có 87.000 người hưởng lợi trực tiếp và 3.865.000 người hưởng lợi gián tiếp. Đoàn đánh giá độc lập cuối kỳ đã nhận xét “Dự án không chỉ đạt yêu cầu mà còn vượt gần như tất cả các chỉ tiêu đề ra. Kết quả thực hiện dự án đạt yêu cầu cao, vượt tất cả các chỉ tiêu đề ra với hiệu quả và tác động ấn tượng”.
Tại hội nghị, các đại biểu đã được lắng nghe câu chuyện thực tế từ những người hưởng lợi từ dự án. Đó là những lợi ích như mang lại cuộc sống sinh kế ổn định, về nâng cao nhận thức việc bảo vệ rừng ngập mặn, về những ngôi nhà chống chịu bão lụt giúp người dân an tâm hơn trong mùa mưa bão.
“Khi chúng ta kết thúc dự án này, chúng ta được nhắc nhở rằng các cộng đồng ven biển Việt Nam đang phải đối mặt với những tác động ngày càng gia tăng của biến đổi khí hậu. Dự án đã cho thấy rằng, khả năng chống chịu không chỉ là một mục tiêu mà còn có thể đạt được thông qua sự hợp tác, đổi mới và cam kết không ngừng nghỉ của các bên liên quan. UNDP cam kết tiếp tục đồng hành cùng Việt Nam để xây dựng những cộng đồng bền vững, đảm bảo không ai bị bỏ lại phía sau trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu”, Bà Ramla Khalidi, Trưởng đại diện thường trú UNDP tại Việt Nam phát biểu tại buổi lễ.