Xếp hạng tín nhiệm để hạn chế rủi ro tín dụng

Vai trò quan trọng của xếp hạng tín nhiệm 

TS. Nguyễn Quốc Hùng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam khẳng định, xếp hạng tín nhiệm là công cụ hữu hiệu giúp các hoạt động trên thị trường tài chính diễn ra minh bạch, công khai, qua đó thúc đẩy các thị trường tài chính tiền tệ, thị trường vốn phát triển an toàn và bền vững hơn. Tuy nhiên, tại Việt Nam, việc xếp hạng tín nhiệm còn hạn chế, chưa trở thành quy định bắt buộc như kiểm toán độc lập.

Xếp hạng tín nhiệm đóng vai trò hết sức quan trọng trong hoạt động tài chính ngân hàng cũng như sản xuất kinh doanh.

Theo ông Hùng, nếu được tổ chức uy tín xếp hạng tín nhiệm cao, ngân hàng sẽ có nhiều lợi thế trong huy động vốn, hoạt động nghiệp vụ, cho vay, hay vay vốn với lãi suất thấp từ các tổ chức trong nước và quốc tế.

TS.Nguyễn Quốc Hùng đánh giá cao vai trò của xếp hạng tín nhiệm đối với ngân hàng. Theo đó, bản thân ngân hàng cũng phải xếp hạng tín dụng với khách hàng của mình. Trên cơ sở đó, cho vay lãi suất cao nếu khẩu vị rủi ro cao, lãi suất ưu đãi nếu rủi ro thấp.

Song hiện cả nước chỉ có 3 đơn vị xếp hạng tín nhiệm được cấp phép tại Việt Nam là FiinRatings, VIS Rating và Saigon Ratings và hoạt động của các công ty này còn tương đối hạn chế.

Ông Ritesh Maheshwari, Giám đốc Điều hành phụ trách khu vực Đông Nam Á, S&P Global Ratings cho biết, đối với Việt Nam, xếp hạng tín nhiệm đóng vai trò quan trọng trong bối cảnh nền kinh tế đang đổi mới và phát triển mạnh mẽ trên nhiều lĩnh vực. Với tầm quan trọng đó, các tổ chức xếp hạng tín nhiệm có nhiệm vụ hỗ trợ quản trị rủi ro tín dụng, cũng như giúp nhà đầu tư xác định rõ những "người chơi" trên thị trường.

Ông Lê Hồng Khang, Giám đốc Xếp hạng tín nhiệm FiinRatings chia sẻ: Xếp hạng tín nhiệm góp phần chuẩn hoá chất lượng tín dụng và tham chiếu để định giá lãi suất, từ đó góp phần xây dựng đường cong lãi suất theo xếp hạng tín nhiệm.

Bên cạnh vai trò là nhà đầu tư thì ngân hàng thương mại cũng là những tổ chức phát hành công cụ nợ phổ biến tại Việt Nam. Do đó, việc thực hiện xếp hạng tín nhiệm đối với các tổ chức tín dụng cũng sẽ góp phần cải thiện sự vận hành của thị trường vốn Việt Nam, thông qua thị trường liên ngân hàng, thị trường tiền tệ, hoạt động tài trợ thương mại và cơ chế phân bổ tài sản của các định chế đầu tư như công ty bảo hiểm.

Bên thứ ba độc lập góp phần hạn chế rủi ro tín dụng

TS. Nguyễn Quốc Hùng khẳng định, việc có đơn vị đánh giá xếp hạng tín nhiệm là bên thứ ba độc lập sẽ khách quan hơn, hạn chế rủi ro cho tín dụng và có thể mở rộng được đối tượng cho vay không có tài sản đảm bảo.

Thực tế đã chứng minh vai trò của xếp hạng tín nhiệm đối với hoạt động cho vay tín dụng của ngân hàng. Xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp ngày càng đóng vai trò quan trọng, đặc biệt là trong việc cung cấp thêm thông tin làm cơ sở đánh giá và quản trị rủi ro cho hoạt động cấp tín dụng.

Cụ thể, các tổ chức tín dụng và ngân hàng sẽ có thêm thông tin đầy đủ để thẩm định tình hình tài chính, khả năng trả nợ cũng như các rủi ro của doanh nghiệp được xếp hạng tín nhiệm độc lập trong công tác quản trị rủi ro tín dụng và đầu tư vào các công cụ nợ.

Ông Micheal Wu, Giám đốc cấp cao Bộ phận Định chế tài chính khu vực châu Á - Thái Bình Dương, Mizuho Bank lưu ý các ngân hàng cần phân bổ nhiều nguồn lực hơn cho phương pháp đánh giá xếp hạng tín dụng, đặc biệt là đối với các ngân hàng nhỏ. Các phương pháp đánh giá cần dựa trên nhiều yếu tố cả bên trong lẫn bên ngoài doanh nghiệp. Đồng thời, không nên đánh giá thấp vai trò của xếp hạng trong nước, hay chỉ coi trọng xếp hạng tín nhiệm quốc tế.

Ông Nguyễn Quang Thuân, Tổng Giám đốc FiinRatings cho rằng, các thành viên trên thị trường cần chung tay để có những bước đi trước kể cả khi chưa có quy định bắt buộc về xếp hạng tín nhiệm. Việt Nam hiện còn thiếu điều kiện để cho người dân đầu tư dài hạn, tiền của dân cư chủ yếu “chảy” về ngân hàng. Các công ty bảo hiểm cũng chủ yếu gửi ngân hàng và trái phiếu chính phủ, với lãi suất rất thấp không thể đảm bảo tối đa hoá lợi nhuận cho khách hàng.

Vị này đánh giá: Xếp hạng tín nhiệm không phải là “cây đũa thần”, để thị trường phát triển thì phải có niềm tin. Doanh nghiệp cần xây dựng hồ sơ minh bạch trên thị trường vốn để không phải phụ thuộc nhiều vào vốn vay ngân hàng.

Do vậy để phát triển các dịch vụ hạ tầng tài chính cần phải có bàn tay của nhà nước hỗ trợ. Nhà nước hỗ trợ trực tiếp về chi phí trả cho bên xếp hạng tín nhiệm để các doanh nghiệp có được bảng xếp hạng tín nhiệm có thể tiếp cận vốn tốt hơn.

Khi các doanh nghiệp chủ động xếp hạng tín nhiệm, đây sẽ là kênh cung cấp thêm thông tin làm cơ sở đánh giá và quản trị rủi ro cho hoạt động cấp tín dụng. Khi đó, các tổ chức tín dụng có thêm thông tin đầy đủ để thẩm định tình hình tài chính, khả năng trả nợ cũng như các rủi ro của doanh nghiệp.