Quyết định số 520/QĐ-BTC của Bộ Tài chính về lộ trình sắp xếp, sáp nhập hệ thống Chi cục thuế ở các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đánh dấu bước ngoặt của ngành Thuế. Theo đó, ít nhất 50% tổng số các Chi cục thuế hiện có trong hệ thống cơ quan thuế phải bị cắt giảm, sáp nhập đến cuối năm 2020.

Trong nhiều năm, thời gian doanh nghiệp dành cho việc khai nộp thuế ở Việt Nam trong các Báo cáo môi trường kinh doanh của Ngân hàng Thế giới (World Bank) luôn ở vị trí rất thấp. Nếu không có cải thiện, nguy cơ Việt Nam không thể theo kịp, yếm thế trong cạnh tranh với các quốc gia trong khu vực là điều khó tránh.

{keywords}
Kế hoạch đề ra mục tiêu kiện toàn, tinh gọn bộ máy của Tổng cục Thuế đảm bảo hoạt động hiệu lực, hiệu quả, thông suốt, đáp ứng yêu cầu cải cách, hiện đại hóa ngành thuế

Trong Nghị quyết 19 đầu tiên của Chính phủ về cải thiện môi trường kinh doanh năm 2014, Thủ tướng đã giao nhiệm vụ cho ngành Thuế: Cải cách quy trình, hồ sơ và thủ tục nộp thuế và rút ngắn thời gian các doanh nghiệp phải tiêu tốn để hoàn thành thủ tục nộp thuế đạt mức trung bình của nhóm nước ASEAN-6. Đó là một áp lực rất lớn với ngành Thuế có mạng lưới nhân sự trải khắp đất nước.

Suốt từ năm 2014 đến nay, Nghị quyết 19 và hiện nay là Nghị quyết 02 đã đặt ra cho ngành Thuế những chỉ tiêu rất cụ thể, có liên hệ với khu vực và quốc tế, gây áp lực liên tục. Kết quả cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực thuế thời gian vừa qua có bước tiến bộ rất lớn. Đến năm 2017, chỉ số nộp thuế chung của Việt Nam trong báo cáo Môi trường kinh doanh của Ngân hàng Thế giới tăng 81 bậc, xếp hạng 86/190 quốc gia, vùng lãnh thổ. Trong ASEAN, Việt Nam đứng sau 3 nước là Singapore, Thái Lan, Malaysia.

Cho đến đầu năm 2020, toàn hệ thống Thuế đã hoàn thành việc hợp nhất các Chi cục thuế. Số lượng Chi cục thuế sau khi hợp nhất còn lại là 415 Chi cục (kế hoạch là giảm còn 420 Chi cục) từ tổng số 711 Chi cục, vượt thời gian trước 10 tháng theo Quyết định số 520/QĐ-BTC ngày 13/4/2018 của Bộ trưởng Bộ Tài chính. Hàng nghìn vị trí đã được cắt giảm mà hệ thống vẫn vận hành trơn tru, không hề gây xáo trộn trong khi vẫn đảm bảo được thu ngân sách và quản lý Nhà nước.

Người giảm, công nghệ tăng đã dẫn đến những thay đổi rất lớn trong công tác cải cách thủ tục hành chính, có tác động tích cực đến cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, được xã hội, cộng đồng người dân và doanh nghiệp đánh giá cao. Theo Ban Chỉ đạo Cải cách Hành chính của Chính phủ, chỉ số cải cách hành chính của Bộ Tài chính xếp thứ 2/18 bộ, cơ quan ngang bộ. Về chỉ số sẵn sàng cho phát triển và ứng dụng công nghệ thông tin do Bộ Thông tin và Truyền thông phối hợp với Hội Tin học Việt Nam đánh giá, Bộ Tài chính 7 năm liên tiếp dẫn đầu bảng xếp hạng khối các bộ, ngành.

Báo cáo thường niên về môi trường kinh doanh năm 2020 do Ngân hàng Thế giới công bố ghi nhận cải cách mạnh mẽ và tăng bậc xếp hạng cao nhất trong 10 chỉ số, tăng 22 bậc từ thứ 131 lên 109/190 quốc gia. Phần lớn các chỉ tiêu quyết định đến chỉ số này đều có sự cải thiện. Trong đó, thời gian nộp thuế giảm từ 498 giờ xuống 384 giờ (giảm 114 giờ). Trong số giờ này có 94 giờ giảm là nhờ cải cách, đơn giản hóa các thủ tục về khai thuế giá trị gia tăng và 20 giờ giảm là nhờ những cải cách, đơn giản hóa các thủ tục về nộp và quyết toán thuế thu nhập doanh nghiệp. Số lần nộp thuế của Việt Nam cũng giảm 4 lần (từ 10 lần năm 2019 xuống còn 6 lần năm 2020). Như vậy, với chỉ số nộp thuế của Việt Nam tăng 22 bậc, ngành Thuế đã vượt chỉ tiêu của Chính phủ đề ra tại Nghị quyết số 02/NQ-CP (năm 2019 tăng 7-10 bậc về chỉ số nộp thuế), tiệm cận mục tiêu đến năm 2021, chỉ số nộp thuế tăng lên 30-40 bậc.

Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế Cao Anh Tuấn đánh giá, ngành Thuế đã nỗ lực không ngừng để đưa nhiều ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý thuế nhằm cắt giảm, đơn giản hóa nhiều khâu trong quy trình nghiệp vụ và tạo thêm dư địa để cải cách thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho doanh nghiệp và người dân trong thực hiện nghĩa vụ với ngân sách Nhà nước.

Mức độ hài lòng của doanh nghiệp về thủ tục hành chính thuế năm 2019 đạt gần 78%, tăng cao so với thời kỳ trước đó. Đến nay ngành Thuế đã lọt vào nhóm các nước ASEAN-4 có mức độ thuận lợi nhất về thuế. Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) Vũ Tiến Lộc nhận định, ngành Thuế đã lấy chuẩn mực của thế giới để cải cách, đồng thời lấy sự hài lòng của người dân và doanh nghiệp làm mục tiêu hướng tới cải cách thủ tục hành chính.

Thanh Tùng