Thông tin Ban Thi đua Khen thưởng thành phố Hà Nội lấy ý kiến nhân dân về việc xem xét tặng thưởng huân chương lao động hạng 3 với Công ty Thoát nước Hà Nội đang được dư luận hết sức quan tâm.

Trong những năm qua, công ty này thi thoảng trở thành tâm điểm của dư luận mỗi khi đường phố Thủ đô biến thành những dòng sông do những trận mưa lớn. 

Chắc hẳn rằng để được xét duyệt trao tặng huân chương cho một đơn vị nào đó thì những thủ tục hướng dẫn, tiếp nhận và nghiên cứu hồ sơ được ngành thi đua - khen thưởng tiến hành kiểm tra, thẩm định một cách chặt chẽ, đúng quy trình. Những căn cứ này dựa trên các dữ liệu, các báo cáo một cách khoa học về nhiều khía cạnh của đơn vị được xét. 

Nếu không cẩn thận, chặt chẽ thì những bài học nhãn tiền về các quyết định hớ rồi về sau phải thu hồi là những chuyện đã từng xảy ra ở một số đơn vị sau khi bị thanh tra.

Nhiều tuyến phố của Hà Nội trở thành sông sau cơn mưa lớn. Ảnh: Hoàng Hà

Nhìn xa hơn về lịch sử Hà Nội vào khoảng 50 năm trước có thể thấy công ty cấp thoát nước chắc hẳn phải “chung lưng đấu cật” với nhiều ngành, nhiều lĩnh vực cho sự phát triển thịnh vượng của Thủ đô. 

Ngành cấp thoát nước như là một yếu tố có ý nghĩa bổ trợ, gánh gồng và tải chở những hệ quả, hệ lụy của rất nhiều lĩnh vực, ngành nghề. Bộ mặt kinh tế - xã hội của Hà Nội được thay da đổi thịt như ngày hôm nay có việc ưu tiên đầu tư cho các ngành công nghiệp như sản xuất, xây dựng, vận tải, giao thông…  

Còn những yếu tố phụ có tính chất “đính kèm” hoặc bổ trợ thường ít khi được các nhà lãnh đạo chú ý. Do vậy, có sự lùi lại tương đối của một số lĩnh vực, trong đó có hệ thống hạ tầng của ngành cấp thoát nước là có thể hiểu được.

Với tốc độ phát triển về đường xá, mật độ xây dựng và gia tăng dân số nhanh chóng trong nhiều thập kỉ vừa qua đã khiến cho ngành cấp thoát nước tất tả đi theo như một “người hụt hơi”. Khi tải lượng của thực tế vượt quá sức gánh của hạ tầng ngành này thì úng ngập là điều không thể tránh khỏi khi mưa lớn. 

Sự thua thiệt của ngành vốn dĩ ra cần cảm thông thì hiện nay lại phải chịu thêm những cảm xúc không mấy tích cực của không ít người dân. Khía cạnh khác sâu xa hơn là ngành cấp thoát nước còn có thể bị "soi" như là “con tin” của các lĩnh vực khác vì sự lạc hậu, chậm tiến của mình. 

Bản chất về những sự việc hạn chế gần đây của ngành này có nguyên nhân cả về mặt chủ khách và khách quan. Chủ quan là ý chí, khát vọng và mục tiêu phát triển của thủ đô trong một thời gian dài để lại. Khách quan là do tác động của thời tiết ngày càng cực đoan và biến đổi khí hậu đang diễn ra trên toàn cầu.

Nhà nước thành lập ngành thi đua –khen thưởng với đầy đủ công cụ, con người cho việc xem xét để khích lệ, để động viên cho những tập thể, cá nhân điển hình. Do vây, sẽ là “đúng vai, tròn vế” khi ra các quyết định hành chính trong sự sáng suốt của những người được nhân dân ủy thác hơn là đi tìm kiếm sự ủng hộ hoặc bấu víu vào người dân. 

Nếu thiếu tính minh mẫn và hồ nghi về những hành động của mình thì vô tình tạo tiền lệ xấu tiếp tục lan truyền. Đó là việc gì quá phức tạp, quá khó thì nên “đá quả bóng sang bàn chân” dư luận. Các cơ quan chuyên môn nhà nước có những cứ liệu khoa học, minh chứng cụ thể và rõ ràng về một đối tượng đang xem xét khen thưởng nên không thể dựa vào sự phán xét vì cảm tính của số đông trong dân chúng. 

Công ty cấp thoát nước được vận hành bởi những con người tất tả khi mưa đến, nước về. Việc điều phối các dòng chảy thủy lưu ngầm cũng như nội tại một thành phố lớn là Hà Nội để đường xá, xe cộ lưu thông được và sinh hoạt của người dân nhanh chóng đi vào ổn định là những cố gắng trông thấy. 

Việc đánh giá, khen – chê cần phải tiến hành không ồn ã. Bởi nếu đưa vấn đề ra một cách trần trụi, dò xét trên khía cạnh tích cực thì ít mà tiêu cực thì nhiều sẽ tác động đến tâm tư của một nhóm đối tượng rất dễ nhạy cảm. Mọi “mổ xẻ” một cách thái quá về công ty cấp thoát nước mà không chiếu cố (xem xét) tới những con người cụ thể thì ngày mai đây họ sẽ tiếp tục công việc với tâm trạng thế nào. 

Những biểu hiện của sự hằn học do bị sự lép vế của nghề và của ngành dẫn tới những hành động hời hợt, chiếu lệ và thiếu động lực trong lao động sản xuất cũng là vấn đề phải lưu tâm.

Có thể thấy, đây là một quyết định hành chính có tính chất cán cân của những người làm công tác thi đua - khen thưởng của Hà Nội. Họ phải đo đếm một cách rất cẩn thận về công (cố gắng công việc) và nợ (trách nhiệm chưa tròn), về thành tích cũng như hạn chế của công ty cấp thoát nước để làm cơ sở cho việc khen thưởng. 

Khi những quyết định được cân nhắc trên cơ sở khoa học, xuất phát từ thực tiễn cuộc sống cũng như một tinh thần trách nhiệm cao thì niềm tin và sự hợp lý sẽ được thẩm thấu trong lòng nhân dân.