Chống dịch cấp phường

Trong khi phường Tân Định, TP.HCM yêu cầu hạn chế số người ăn uống trong 1 quán ăn xuống 50%, thì 5 phường của Hoàn Kiếm và cả quận Hai Bà Trưng ở Thủ đô quyết định dừng mọi hoạt động ăn uống tại chỗ. Ngay trước đó, quận Đống Đa đã tiên phong dựng lại các lô cốt cứng, dừng bán ăn tại chỗ, và hạn chế các hoạt động tụ tập nhiều người. 

Các địa phương cấp phường này vẫn được đánh giá là quận cam, cấp 3, tức là "nguy cơ cao" theo nghị quyết 128 của Chính phủ, và các quyết định hạn chế cho đến nay đều do UBND cấp quận quyết định.

Cho đến nay, nghị quyết 128 vẫn là văn bản pháp lý cao nhất để thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch (bên cạnh các văn bản khác của Đảng và đều ủng hộ tinh thần của nghị quyết này). Tuy nhiên, một số địa phương ở các cấp khác nhau chưa theo kịp nghị quyết này.

Kiểm soát tại chốt phòng chống dịch Covid-19 ở Ninh Bình

Những lần trước, như khi Hà Nội đề nghị cách ly người về từ các tỉnh có nguy cơ cao, hay gần nhất là Ninh Bình đòi cách ly người về từ một số địa phương của Hà Nội, sự xem nhẹ nghị quyết 128 thường bị phản đối và xử lý nhanh gọn, có lẽ vì nó liên quan đến nhiều hơn 1 tỉnh, thành và chắc cũng đã có sự phản đối của các địa phương.

Lần này thì khác, rất ít người đặt câu hỏi, có lẽ vì không có sự phản đối chính thức nào. Điều này có thể vì chính đối tượng chịu tác động là người dân ở khu vực bị hạn chế hoạt động cũng ủng hộ quyết định này, hoặc cũng có thể vì họ không thực sự biết rằng nghị quyết 128 vốn không chỉ được tạo ra để các địa phương điều chỉnh hoạt động với nhau, mà còn để bảo vệ chính các quyền lợi chính đáng của DN, công dân.

Lấy ví dụ, trong bảng biểu phân cấp độ dịch theo nghị quyết 128, nhà làm luật ghi nhận 2 điều rất rõ ràng: (1) ghi nhận quyền của doanh nghiệp, cá nhân, cơ quan trong các địa phương có cấp độ dịch khác nhau, và (2) nghị quyết đòi hỏi muốn nâng cấp độ dịch và thay đổi các biện pháp với DN, cá nhân, cơ quan thì chính quyền phải thông báo trước 48 giờ, điều mà không nhiều người nhớ.

Nghị quyết 128 được đưa ra trong bối cảnh mở cửa lại TP.HCM, và đích thân Chủ tịch nước cũng đã lấy ví dụ về việc phải cho người dân về thăm bố mẹ, DN được làm ăn khi nói về các biện pháp của nghị quyết.

Như vậy, rõ ràng nghị quyết này là bản cam kết mà chính quyền trung ương đưa ra với người dân, và ràng buộc chính quyền địa phương không được làm những điều có hại cho quyền lợi của người dân. Đây thực chất không phải là văn bản để các địa phương dựa vào để tị nạnh xem ai được vào nhà ai mà không cần phải cách ly.

Thông báo của quận Đống Đa, Hoàn Kiếm, Hai Bà Trưng (Hà Nội) và phường Tân Định (quận 1, TP.HCM) nên được hiểu thế nào?

Thứ nhất, ở một địa phương cấp độ 3, chính quyền phải để cho nhà hàng hoạt động. Chỉ khi nào địa phương xuống cấp độ 4 thì chính quyền mới được hạn chế hoạt động của quán ăn theo số người giao dịch trong cùng một thời điểm. Nếu hiểu như vậy thì 3 quận Hà Nội và 1 phường ở TP.HCM hạn chế số người ăn cùng một thời điểm, hay hạn chế hình thức buôn bán... là một việc vi phạm cam kết.

Từ 12h trưa 13/12, nhà hàng, cơ sở kinh doanh dịch vụ ăn uống ở quận Đống Đa chỉ được bán mang về và phải đóng cửa trước 21h

Thứ hai, 3 quận ở Hà Nội hạn chế buôn bán tại chỗ có thể cãi lại rằng "tôi vẫn cho quán ăn hoạt động mà, chỉ là không cho vào nhà thôi, nghị quyết 128 đâu có cấm". Bỏ qua việc tranh luận này, can thiệp vào quyền làm ăn của người dân, thì luận điểm thứ hai sẽ khiến cho lập luận kể trên vô giá trị.

Theo nghị quyết 128, chỉ có UBND cấp tỉnh mới được phép đưa ra các quyết định về cấp độ dịch và các biện pháp hạn chế tương ứng. Nghị quyết hoàn toàn không cho phép UBND cấp quận hay phường được thực hiện thay việc của UBND tỉnh, và cũng không cho phép UBND tỉnh uỷ quyền lại cho quận, phường.

Và cuối cùng, điều kiện về thủ tục báo trước theo nghị quyết 128 là 48 giờ. Quyết định của Đống Đa có hiệu lực ngay lập tức. Tân Định không rõ hiệu lực khi nào. Còn 5 phường Hoàn Kiếm cho người dân không đến 24 giờ để chuẩn bị (chiều 18/12 ra quyết định, trưa 19 có hiệu lực). Tinh thần của quy định 48 giờ là để giảm thiểu các thiệt hại kinh tế mà các biện pháp chống dịch đã gây ra. 

Xé rào đã trở thành một truyền thống tương đối tích cực ở đất nước chúng ta nhưng trong bối cảnh hiện nay, rõ ràng các chính sách nên cân nhắc để thích ứng an toàn linh hoạt, kiểm soát hiệu quả đại dịch.

Lê Nguyễn Duy Hậu

Họ chính là những kẻ tối mắt vì tiền, phá hoại đất nước

Loạt thông tin trên báo chí những ngày này khiến dư luận bất bình, căm phẫn, dù đã đoán trước được chuyện gì đến rồi cũng sẽ đến khi cách đây chưa lâu, giá kit test Covid-19 “nhảy múa” giữa lúc đại dịch căng thẳng.