Vườn quốc gia Chư Yang Sin (tỉnh Đắk Lắk) có diện tích 59.531 ha với 9 kiểu rừng khác nhau và hệ sinh thái đa dạng. Đây được coi kho tàng về đa dạng sinh học của các nguồn gene quý hiếm, hoang dã của Việt Nam.

Vườn quốc gia Chư Yang Sin có nhiều loại thực vật quý hiếm với hơn 300 loại có thể dùng làm thuốc. Nhiều loại gỗ quý như Giáng hương, Trầm hương, Bách xanh. Vườn còn là vùng chim đặc hữu cao nguyên Đà Lạt, có 203 loài chim. Vườn có 487 loài động vật  trong đó có nhiều loài đặc hữu, 46 loài thú. Trong số đó Voọc vá chân đen và Vượn má hung là 2 loài có ý nghĩa bảo tồn quan trọng nhất. Vườn quốc gia Chư Yang Sin là điểm đến nghiên cứu của nhiều nhà khoa học về môi trường, sinh vật. Đây cũng là điểm nóng về bảo tồn đa dạng sinh học tại khu vực Tây Nguyên.

Nhiều năm trước, tình trạng phá rừng, săn bắt động vật hoang dã quý hiếm tại Vườn quốc gia Chư Yang Sin vẫn xảy ra phổ biến. Công tác bảo tồn đa dạng sinh học, phòng chống tội phạm đa dạng sinh học tại Vườn gặp rất nhiều khó khăn. Thậm chí, tại Vườn đã xảy ra tình trạng lực lượng kiểm lâm bị các đối tượng săn bắn động vật hoang dã nổ súng tấn công. 

tha dong vat ve rung.png
Hoạt động thả cá thể Trăn về môi trường tự nhiên.

Nhiều đối tượng vào rừng sử dụng các loại bẫy để bắt thú rừng đặc biệt là bẫy dây. Bẫy dây dễ dàng vận chuyển khi mang vào rừng, nhẹ và đặt bẫy dễ. Các đối tượng tìm dấu vết của thú và rải dây. Bẫy dây gọn nhẹ nhưng có sức sát thương rất lớn, động vật nhỏ bằng nắm tay tới thú cỡ lớn trọng lượng hàng trăm cân gặp bẫy cũng khó thoát. Con thú sẽ bị dây thít và treo ngược lên chờ chết. Nhiều trường hợp lực lượng tuần ra rừng phát hiện nhưng thú đã chết, tình trạng săn bẫy tại đây vẫn không thể giải quyết triệt để. Ngoài ra, các đối tượng săn bắt động vật hoang dã còn dùng chó để ngửi dấu vết chân thú và tấn công thú rừng. Thậm chí, những đối tượng còn dùng súng tự chế như súng hoa cải. Mỗi lần bắn, sức sát thương lớn, trở thành mối nguy cơ với động vật rừng tại đây.

Thời gian qua, Vườn quốc gia Chư Yang Sin đã tập trung vào công tác tuyên truyền vận động người dân sinh sống quanh vùng đệm của vườn về công tác bảo tồn đa dạng sinh học, các quy định của pháp luật về mua bán, săn bắt động vật hoang dã trái phép có thể bị xử lý hình sự. Đồng thời, Vườn phối hợp với lực lượng kiểm lâm thường xuyên tuần tra rừng, giám sát và truy quét tình trạng người dân vào rừng khai thác gỗ, săn bắn trái phép, thu lượm các loại bẫy động vật. 

Từ tháng 7/2023, Vườn quốc gia Chư Yang Sin phối hợp với Trung tâm hành động vì động vật hoang dã Việt Nam (WildAct) thành lập “Tổ cộng đồng tuần tra bảo vệ rừng” nhằm hỗ trợ các trạm kiểm lâm của Vườn quốc gia Chư Yang Sin tiến hành hoạt động tuần tra, tìm kiếm, phát hiện, tháo gỡ bẫy thú rừng và chống săn bắt trái phép; tuyên truyền về công tác bảo vệ rừng, Luật đa dạng sinh học tới người dân xung quanh vùng đệm của Vườn quốc gia. Các thành viên của tổ công tác đặc biệt này đều là người dân tộc thiểu số sống tại đây, am hiểu địa hình, văn hóa của địa phương. Ngoài hỗ trợ lực lượng kiểm lâm của Vườn, tổ công tác còn được tập huấn về tuyên truyền nâng cao ý thức của người dân về phòng chống săn bắt, khai thác động, thực vật trái phép. 

Mô hình này sẽ được nhân rộng trong thời gian tới góp phần bảo tồn  động vật hoang dã. Khi các quần thể động vật hoang dã sẽ dần được phục hồi và phát triển Vườn quốc gia Chư Yang Sin sẽ thu hút các hoạt động nghiên cứu khoa học, du lịch sinh thái từ đó thay đổi đời sống kinh tế của người dân xung quanh vườn, góp phần giảm nạn săn bắt động vật trái phép.

Trong thời gian tới, Vườn quốc gia Chư Yang Sin tiếp tục hoàn thành nhiệm vụ, thực hiện mục tiêu bảo vệ và duy trì, phát triển các loài động, thực vật hoang dã, quý hiếm. Ban quản lý Vườn phối hợp với các địa phương trong vùng đệm của Vườn lồng ghép bảo tồn với phát triển du lịch sinh thái theo hướng hài hòa với thiên nhiên. Đây là mục tiêu bền vững trong ngăn ngừa tội phạm về đa dạng sinh học tại Vườn.

Trần Huệ và nhóm PV, BTV