Các nhà máy thông minh trong đó các máy móc được kết nối Internet và liên kết với nhau qua một hệ thống có thể tự hình dung toàn bộ quy trình sản xuất rồi đưa ra quyết định có vẻ sẽ không còn xa xôi nữa.


Đây là viễn cảnh được các chuyên gia hình dung tại hội thảo "Cách mạng công nghiệp 4.0 và ứng dụng IoT vào sản xuất thông minh" do Cục Ứng dụng và Phát triển công nghệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) và Công ty TNHH Thương mại và đầu tư phát triển công nghệ - TECHPRO tổ chức mới đây. Diễn đàn đã đưa ra góc nhìn toàn cảnh và xu thế ảnh hưởng của cách mạng công nghiệp 4.0 với nền công nghiệp Việt Nam, trong lĩnh vực sản xuất thông minh.

Sản xuất thông minh: Hướng đi tất yếu

Phát biểu tại hội thảo, Thứ trưởng bộ Khoa học và Công nghệ Trần Văn Tùng nhận định: So với các nước trong khu vực và thế giới, Việt Nam còn một số mặt chưa theo kịp, nhưng với quyết tâm cao của Đảng và Chính phủ trong thời gian tới là phát triển kinh tế xã hội của đất nước không có con đường nào khác ngoài dựa vào KH&CN, ngành KH&CN cần nỗ lực rất nhiều để đáp ứng yêu cầu đó.

{keywords}
Sản xuất thông minh, hướng đi tất yếu.

PGS.TS Tạ Cao Minh, Phó Chủ tịch, kiêm Tổng thư ký Hội Tự động hóa Việt Nam cho rằng, với cách mạng công nghiệp 4.0, viễn cảnh các nhà máy thông minh trong đó các máy móc được kết nối Internet và liên kết với nhau qua một hệ thống có thể tự hình dung toàn bộ quy trình sản xuất rồi đưa ra quyết định có vẻ sẽ không còn xa xôi nữa.

Theo các chuyên gia, từ cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất cuối thế kỷ 18, sau hơn 200 năm, nhân loại đang bước vào ngưỡng cửa của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4. Theo nhận định và phân tích của các chuyên gia và các nhà kinh tế, cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 này sẽ tạo ra sự thay đổi mạnh mẽ về phân bố nguồn lực sản xuất, cách thức sản xuất và tiêu dùng nhờ vào sự phát triển mạnh mẽ của khoa học công nghệ. Nền sản xuất “tự động” đặc trưng của cách mạng công nghiệp lần thứ 3 sẽ sớm chuyển sang nền sản xuất “thông minh”.

Ở Việt Nam, việc “sản xuất thông minh” cũng đã từng bước được áp dụng. Ông Trần Ngọc Tuấn - Phó giám đốc Công ty Cổ phần Tin học Viễn thông Petrolimex cho hay công ty đã ứng dụng thành công và lợi ích đạt được từ ứng dụng IoT vào quản lý và kinh doanh xăng dầu tại hệ thống chuỗi cửa hàng bán xăng dầu của Petrolimex.

{keywords}
Chuyên gia quốc tế tin rằng Việt Nam có lợi thế để tiến thẳng vào công nghiệp 4.0. h:

Ông Chaney Ho, Chủ tịch Tập đoàn Advantech cho biết, Đài Loan sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm hợp tác với Việt Nam. Làn sóng công nghệ mới có vai trò quan trọng, các sáng kiến áp dụng công nghệ cần phải đến từ người đứng đầu chứ không phải người thợ. Mỗi công ty nên thành lập ủy ban chiến lược về sản xuất thông minh. Người đứng đầu cần làm việc với giám đốc sản xuất và kỹ thuật thúc đẩy quá trình chuyển đổi công nghệ. Ủy ban triển khai thực hiện gồm các kỹ sư công nghệ thông tin và các ngành khác để lập lộ trình thực hiện. Các công ty lớn chỉ đầu tư, cung cấp kỹ thuật, thành công là do mỗi doanh nghiệp. Làn sóng công nghệ mới với sản xuất thông minh sẽ giúp công nghệ phát triển và kéo theo năng suất tăng cao.

Đào tạo được nguồn nhân lực chất lượng

TS. Đào Đình Khả, Vụ trưởng Vụ Công nghệ thông tin (Bộ Thông tin và Truyền thông) cho rằng, công nghệ thông tin có vai trò then chốt trong quá trình số hóa lĩnh vực công nghiệp nói chung và trong sản xuất công nghiệp nói riêng. Do đó, cần phải hiểu rõ bản chất của làn sóng công nghệ mới và khả năng của Việt Nam như thế nào? Đây là cuộc cách mạng không phải của toàn dân mà những cá nhân hay tổ chức nào tham gia phải hiểu rõ. Big data nằm ở đỉnh cao của quá trình này.

Để triển khai big data, trước hết cần thay đổi mạnh mẽ giáo trình nghiên cứu. Thứ hai là, bản chất của cuộc cách mạng công nghiệp là một phần trong kinh tế xã hội. Theo đó, cần có dữ liệu khổng lồ và phân tích được nguồn dữ liệu ấy. Cùng với đó là xây dựng nền tảng, không đứng ngoài nghiên cứu và cần chủ động trong liên kết với doanh nghiệp, luôn bám sát thực tế…

{keywords}
Nhân lực chất lượng cao quyết định thành công của công nghiệp 4.0

Nhưng để có thể áp dụng được “sản xuất thông minh” vào thực tiễn thì không thể thiếu một nguồn nhân lực chất lượng cao. Như vậy, tầm quan trọng của khâu đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu cách mạng 4.0 là không thể phủ nhận.

PGS.TS. Dương Anh Đức - Phó Giám đốc Đại học Quốc gia TP. HCM, ngành giáo dục cần có định hướng cụ thể để thích ứng với thời cuộc, cần đào tạo nguồn nhân lực tốt đáp ứng yêu cầu của thị trường. Bởi, nguồn nhân lực chất lượng cao luôn là yếu tố quyết định cho sự phát triển.

“Với cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 thì vai trò của nguồn nhân lực càng được thể hiện rõ hơn. Điểm đặc biệt của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 là nguồn nhân lực chất lượng cao phải khai thác nền tảng công nghệ mũi nhọn trong lĩnh vực công nghệ thông tin. Đây là thách thức lớn đối với người làm giáo dục và nghiên cứu khoa học”, PGS.TS. Dương Anh Đức bày tỏ nỗi băn khoăn.

PGS.TS. Dương Anh Đức cho rằng, đây là cơ hội hiếm có cần tận dụng. Theo đó, Việt Nam cần tham khảo các mô hình đã thành công của quốc tế. Song song với đào tạo là nghiên cứu khoa học và thực tiễn. Việc phát triển các chương trình đào tạo cần có giáo viên có trình độ. Doanh nghiệp và người sử dụng lao động luôn đồng hành trong quá trình tham gia đào tạo nguồn nhân lực. Do đó, cần có lực lượng tinh nhuệ, phát triển bền vững để đáp ứng cho thị trường.

Hoài Nam