Hiệp định Thương mại Tự do giữa Vương quốc Anh và Việt Nam (UKVFTA) đã được coi là động lực quan trọng để thúc đẩy hợp tác thương mại giữa hai quốc gia, nhưng việc nâng cao hiệu quả từ UKVFTA đòi hỏi không chỉ sự điều chỉnh từ phía doanh nghiệp mà còn cần sự hỗ trợ toàn diện từ các cơ quan liên quan.
Hiện trạng và những khó khăn trong khả năng tiếp cận thị trường
UKVFTA được thực thi từ năm 2021, và năm 2022 chứng kiến kim ngạch thương mại giữa Việt Nam và Anh đạt 6,8 tỷ USD, tức tăng 3,3% so với năm trước. Kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Anh đạt 6,1 tỷ USD, tăng 5,2%. Đáng chú ý là trong 10 tháng đầu năm 2024, tổng kim ngạch thương mại hai chiều đã vượt 7 tỷ USD, tăng 19,9% so với cùng kỳ năm 2023. Tuy nhiên, dù những con số này cho thấy sự tăng trưởng, nhưng tỷ lệ tận dụng các ưu đãi từ UKVFTA mới ở mức 24%, một con số khiêm tốn so với kỳ vọng.
Sự khiêm tốn này phần nào phản ánh những thách thức mà các doanh nghiệp Việt Nam đang phải đối mặt. Theo Bộ Công Thương, các doanh nghiệp có vốn FDI vẫn chiếm tỷ trọng lớn trong xuất khẩu, chủ yếu ở các ngành hàng như giày dép, linh kiện máy móc. Một số lượng lớn doanh nghiệp Việt vẫn chưa thể đáp ứng yêu cầu kỹ thuật cần thiết, thiếu sự chủ động trong việc tuân thủ tiêu chuẩn để được hưởng ưu đãi từ hiệp định.
Ông Võ Trí Thành, một chuyên gia kinh tế, cho rằng dù doanh nghiệp Việt Nam đã có nhiều kinh nghiệm với thị trường quốc tế, nhưng nhiều doanh nghiệp vẫn cảm thấy bỡ ngỡ khi đối mặt với các yêu cầu từ các thị trường kỹ tính như EU và Anh. Điều này đòi hỏi một cách tiếp cận mới mẻ và quyết liệt hơn từ phía doanh nghiệp.
Cơ hội và thách thức trong bối cảnh mới
Việc Anh gia nhập Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) mở ra thêm nhiều cơ hội cho các doanh nghiệp Việt Nam. Theo ông Tô Hoài Nam, Tổng thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam, đây có thể là thời điểm thuận lợi cho trao đổi thương mại giữa hai nước. Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh rằng các doanh nghiệp cần thời gian để phục hồi từ ảnh hưởng của Covid-19 và xây dựng lại nguồn lực để cải thiện chất lượng sản phẩm, nâng cao khả năng cạnh tranh quốc tế.
Các doanh nghiệp Việt Nam cần phải nắm bắt xu thế tiêu dùng mới như tiêu dùng xanh, tiêu dùng nhân văn, đồng thời phải có khả năng quản trị rủi ro hiệu quả trong thương mại quốc tế. Điều này không chỉ giúp doanh nghiệp tìm thấy vị trí vững chắc trong thị trường Anh mà còn giúp họ tận dụng tối đa các ưu đãi từ hiệp định.
Sự chủ động và hỗ trợ cần thiết
Theo ông Võ Trí Thành, để cạnh tranh ở thị trường Anh, doanh nghiệp cần phải nắm rõ thói quen và xu hướng tiêu dùng của thị trường, cải thiện khả năng quản trị rủi ro và nâng cao kỹ năng đàm phán. Ông nhấn mạnh rằng những thách thức cần được xem là động lực thay vì rào cản, khuyến khích doanh nghiệp không ngừng nỗ lực và thích ứng.
Về phía các cơ quan quản lý và chính quyền địa phương, cần có sự hỗ trợ hiệu quả giúp doanh nghiệp định hướng chiến lược kinh doanh và đầu tư. Sự đồng hành từ các hiệp hội ngành hàng, cùng với triển khai các chương trình hỗ trợ nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và cải thiện tiêu chuẩn sản phẩm là rất cần thiết.
Ông Tô Hoài Nam thêm rằng Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam đã và đang thực hiện nhiều chương trình nhằm cải thiện năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp. Những hoạt động hỗ trợ này nhằm giúp doanh nghiệp tự tin hơn khi làm việc với đối tác quốc tế và không bị bất ngờ trước các quy định khắt khe của thị trường.
Việc tận dụng hiệu quả Hiệp định UKVFTA đòi hỏi nỗ lực không ngừng từ các doanh nghiệp cũng như sự hỗ trợ tích cực từ Nhà nước và các cơ quan liên quan. Những thách thức hiện tại không chỉ là thử thách mà còn là cơ hội để doanh nghiệp Việt Nam trưởng thành và phát triển trên thị trường quốc tế. Với sự quyết tâm, sáng tạo và hợp tác từ tất cả các bên liên quan, các doanh nghiệp Việt Nam hoàn toàn có thể kỳ vọng vào một tương lai phát triển bền vững và vượt qua những rào cản hiện tại.
.svg){kind=icon}
