Tổng lãnh sự Việt Nam tại Luang Prabang đánh giá cao tiềm năng hợp tác thương mại và đầu tư giữa Việt Nam và Lào, nhấn mạnh tầm quan trọng của các cặp cửa khẩu trong việc kết nối và tạo thuận lợi cho hoạt động kinh tế tại khu vực biên giới.
Những ngày này, các cấp, ngành, địa phương và nhân dân của 2 tỉnh Sơn La và Hủa Phăn (nước CHDCND Lào) đang tập trung chuẩn bị khai trương cặp Cửa khẩu Lóng Sập, huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La, Việt Nam và Pa Háng của huyện Sốp Bâu, tỉnh Hủa Phăn, Lào. Đây là sự kiện có ý nghĩa hết sức quan trọng góp phần vào sự phát triển kinh tế, xã hội và đối ngoại của hai tỉnh Sơn La và Hủa Phăn.
Theo kế hoạch, lễ công bố khai trương cặp cửa khẩu quốc tế sẽ được tổ chức vào ngày 19/11/2024 theo quy mô cấp quốc gia, do tỉnh Sơn La và tỉnh Hủa Phăn đồng tổ chức và chủ trì tại khu vực Cửa khẩu quốc tế Lóng Sập - Pa Háng. Tại lễ công bố, sẽ diễn ra chương trình nghệ thuật, công bố nghị quyết của Chính phủ, nghi lễ cắt băng khai trương, chứng kiến thực nghiệm hoạt động xuất nhập cảnh, xuất nhập khẩu, hoạt động trưng bày, quảng bá sản phẩm OCOP, nông sản an toàn.

Cửa khẩu chính Lóng Sập được thành lập ngày 1/3/1990 theo Hiệp định Quy chế biên giới Việt Nam – Lào năm 1990, cửa khẩu thuộc khu vực bản Phiêng Cài, xã Lóng Sập, huyện Mộc Châu; đối diện là cửa khẩu Pa Háng thuộc bản Pa Háng, huyện Sốp Bâu, tỉnh Hủa Phăn, nước CHDCND Lào. Khu vực cửa khẩu có Cột mốc 255.
Những năm gần đây thương mại giữa Việt Nam và Lào đang ngày càng phát triển. Tuy nhiên, theo đánh giá của các chuyên gia thương mại, thì kim ngạch xuất nhập khẩu chưa khai thác hết tiềm năng thực tế của hai nước. Thị trường Lào nằm giữa ba thị trường sôi động là Trung Quốc, Việt Nam và Thái Lan. Qua Lào có thể đưa hàng hóa của Việt Nam sang thị trường Đông Bắc Thái Lan và Mianma, đây là thị trường kiểm nghiệm hàng của ta trước khi sang hai thị trường này. Vì vậy, tăng dần thị phần hàng hóa từ Việt Nam trên thị trường Lào rất quan trọng. Việc nâng cấp cặp Cửa khẩu chính Lóng Sập - Pa Háng lên thành cặp Cửa khẩu quốc tế có ý nghĩa chiến lược, phát huy ưu thế của Sơn La so với các tỉnh khác trong việc đẩy mạnh hợp tác thương mại và thâm nhập vào thị trường Lào.
Ngày 22/12/2020, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 182/NQ-CP về việc nâng cấp Cửa khẩu chính Lóng Sập, tỉnh Sơn La thành cửa khẩu quốc tế. Tiếp đó, ngày 31/12/2020, Bộ Ngoại giao Việt Nam đã có công hàm thông báo cho phía Lào về việc Chính phủ Việt Nam đã quyết định nâng cấp Cửa khẩu chính Lóng Sập, tỉnh Sơn La thành cửa khẩu quốc tế và đề nghị phía Lào sớm nâng cấp Cửa khẩu chính Pa Háng, tỉnh Hủa Phăn thành cửa khẩu quốc tế.
Triển khai thực hiện Nghị quyết số 182 của Chính phủ, UBND tỉnh Sơn La đã xây dựng Đề án quy hoạch phạm vi cửa khẩu Lóng Sập trình Chính phủ xem xét, quyết định. Ngày 8/12/2021, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 41/NQ-CP ngày 8/12/2021 về phê duyệt phạm vi khu vực Cửa khẩu quốc tế Lóng Sập với diện tích 60,8 ha; ngày 13/12/2023, UBND tỉnh ban hành Quyết định số 2707/QĐ-UBND về việc phê duyệt Quy hoạch chi tiết xây dựng cửa khẩu quốc tế Lóng Sập, huyện Mộc Châu với quy mô lập diện tích quy hoạch 10 ha, tổng số vốn 325 tỷ đồng.
Ngày 12/7/2024, HĐND tỉnh ban hành Nghị quyết số 349/NQ-HĐND phê duyệt điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án Đầu tư xây dựng Cửa khẩu chính Lóng Sập, tỉnh Sơn La thành Cửa khẩu quốc tế. Theo đó, quy mô đầu tư sau điều chỉnh bao gồm: Quốc môn kết hợp Trạm kiểm soát liên hợp; trạm kiểm tra cân, soi; trạm kiểm dịch; bãi kiểm hóa, kiểm dịch; kho ngoại quan; bãi sơ chế; bãi hạ tải; bến xe xuất cảnh; bến xe nhập cảnh; bãi xe xuất khẩu; Trạm biên phòng cửa khẩu; Trạm hải quan; Trạm Y tế; cây xanh và hạ tầng kỹ thuật. Bên cạnh đó, xây dựng hệ thống đường giao thông theo tiêu chuẩn đường đô thị và xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật. Thời gian triển khai dự án trong năm 2024 và 2025, tổng mức đầu tư sau điều chỉnh là 83 tỷ đồng.
Ngày 17/7/2024, Ban Chỉ đạo công tác biên giới tỉnh Sơn La đã nhận được Thông báo số 214/UBBG-PT ngày 9/7/2024 của Ủy ban biên giới quốc gia, Bộ Ngoại giao Việt Nam về việc phía Lào nâng cấp cửa khẩu chính Pa Háng lên thành cửa khẩu quốc tế.
Việc nâng cấp lên cửa khẩu quốc tế thuận lợi cho công dân của nước thứ ba xuất nhập cảnh qua Cửa khẩu quốc tế Lóng Sập, rút ngắn quãng đường, thời gian đi các tỉnh, thành phố khu vực, góp phần phát triển kinh tế. Mỗi cán bộ, chiến sĩ của Trạm sẽ nâng cao hơn nữa tinh thần, trách nhiệm, tạo điều kiện thuận lợi nhất để nhân dân xuất nhập cảnh, thăm thân và giao thương phát triển kinh tế.
Khi nâng cấp lên cửa khẩu quốc tế, theo quy định pháp luật và thỏa thuận của hai bên việc xuất, nhập cảnh; xuất nhập khẩu được mở rộng. Cụ thể là người, phương tiện, hàng hóa của nước thứ 3, như: Thái Lan, Trung Quốc, Myanma… có thể qua lại, hoặc quá cảnh, liên vận, tạm nhập, tái xuất. Điều này sẽ mở ra cơ hội phát triển du lịch, kinh tế biên mậu, nhất là khi huyện Mộc Châu đã được công nhận là Khu du lịch quốc gia, là điểm đến thiên nhiên hàng đầu thế giới; nhiều đơn vị xúc tiến, thương mại, khảo sát hoạt động du lịch đã tới tìm kiếm cơ hội khai tuyến Điện Biên, Mộc Châu, Hà Nội (Việt Nam) - Sầm Nưa, Viêng Xay, Xiêng Khoảng hoặc Luông Pha Băng (Lào).